Wie fluitend wil tuinieren moet geen boom willen kappen. De vergunning daarvoor kost namelijk niet minder dan 738 euro. En hoewel er veel kritiek klinkt vanuit de gemeenteraad, houdt de wethouder voet bij stuk.
Stel: je woont in Rotterdam en hebt het geluk een tuin te hebben. Daarin staat een boom met een stam die op een hoogte van 1.30 meter meer dan een meter rondom meet. En stel dat je die boom wilt kappen. Dan heb je ineens veel minder geluk, want de toestemming van de gemeente die daarvoor vereist is kost 738 euro.
Wat, hoor ik u denken, zo veel? Is dat een grap? Jammer maar helaas. Een stempel om een boom in je eigen tuin om te mogen hakken, kost 738 euro.
Hoe kan dat? Laten we alles even op een rijtje zetten. De kapvergunning is een omgevingsvergunning. Vergunningen voor het slopen van vastgoed en voor kleine en grote bouwprojecten vallen daar ook onder. Daarop verdiende de afdeling die de aanvragen beoordeelt altijd veel geld. Op een bouwproject van bijvoorbeeld 300 miljoen euro, zoals de nieuwe Kuip mogelijk gaat kosten, zou de gemeente zeker 8 miljoen euro aan leges op vergunningen kunnen innen. Maar door de malaise in de bouw leed die afdeling 7 miljoen euro verlies in 2011.
Wethouder Hamit Karakus van Vastgoed en Wonen (PvdA) zat daardoor met een probleem. De rekening van die afdeling moest toch ergens naar toe. Daarom berekent hij die kosten sinds 2012 onder meer door aan Rotterdammers die een kapvergunning nodig hebben.
IT-systeem
Hoe komt de wethouder uit op dat bedrag van 738 euro? Dat zit zo. De ambtenaren bij de dienst Gemeentewerken verstrekken ongeveer 750 kapvergunningen per jaar, schrijft zijn woordvoerder Edwin Cornelisse in een e-mail. De kosten, zoals onder andere de salarissen, bedragen 168.000 euro.
Maar daarmee is de berekening nog niet klaar. Het afhandelen van alle omgevingsvergunningen, voornamelijk bouwvergunningen dus, kost 4,8 miljoen euro. Daarvan wordt 12 procent, 580.000 euro, opgeteld bij de kosten van de kapvergunning. Waarom dat percentage zo hoog is, blijkt overigens niet uit de toelichting. Het gaat, zo schrijft de woordvoerder, hier om uitgaven aan de salarissen van ambtenaren, de kantoorruimtes waarin ze zitten, het IT-systeem dat ze gebruiken, en de in- en externe adviseurs die ze raadplegen.
Tel je dat alles bij elkaar op, dan kom je uit op 748.000 euro per jaar. Deel je dat bedrag vervolgens door de 750 kapvergunningen, dan kom je uit op 997 euro per aanvraag. Dat bedrag vond zelfs het college van B & W te hoog, en daarom besloot zij om het bedrag te verlagen tot 738 euro per kapvergunning. Volgens deze redenering zou je dus eigenlijk blij moeten zijn dat de stempel maar 738 euro kost.
Dakkapel
Tot zover de berekening van de gemeente. Wat moet je nu als inwoner van Rotterdam hiervan denken? Even terug naar hoe het ooit was. Tot 2012 was een kapvergunnning in Rotterdam gratis. Net als in Dordrecht bijvoorbeeld, waar dit nog steeds zo is. Of neem Barendrecht, daar kost de vergunning maar 18 euro, een bedrag dat voor iedereen te betalen is
Dat de gemeente Rotterdam nu vele miljoenen minder verdient op bouwprojecten is logisch want de crisis heeft de bouw ongeëvenaard hard getroffen. En dat dit een groot gat in de begroting van Rotterdam geslagen heeft, is bekend. Maar is zo’n extreem dure kapvergunning dan de oplossing om de kosten van die ooit florerende vergunningenafdeling te dekken? Het antwoord is natuurlijk ‘nee’, want de meeste mensen kunnen dat niet betalen.
Hoe kan dit besluit ooit goedgekeurd zijn? Dat is een lang en slepend verhaal.
De nieuwe tarieven voor omgevingsvergunningen kwamen voor het eerst ter sprake tijdens een vergadering van de gemeenteraadscommissie Fysieke Infrastructuur en Buitenruimte. Dat was in het voorjaar van 2011. Maar toen spitste de discussie zich toe op de prijs van de vergunning voor een dakkapel. Die kost sinds dit jaar namelijk 420 euro, en dat vonden raadsleden van de oppositiepartijen GroenLinks, SP en Leefbaar Rotterdam veel te veel. Ze dramden lang door over de vraag waarom die zo duur moest zijn.
In een eerder verstuurde brief verklaarde de wethouder dat een ambtenaar 11 uur nodig heeft om de aanvraag te beoordelen. Maar, zo redeneerden Jolanda Ton van Leefbaar Rotterdam en Judith Bokhove van GroenLinks, dat kan nooit kloppen met de loonkosten van die ambtenaar. Die discussie ging een tijdje door, maar een heldere verklaring van de wethouder bleef uit. De lijst van tarieven die goedgekeurd moest worden was lang, en er stonden nog meer onderwerpen op de agenda. Een discussie over het tarief voor de kapvergunning is er toen bij ingeschoten.
Bijrijdertjes
Een paar maanden later, bij de behandeling van de begroting in 2011, deed zich een nieuwe kans voor. Financieel woordvoerder Maarten Struijvenberg van Leefbaar Rotterdam stelde voor om alle tarieven voor omgevingsvergunningen integraal op het oude, lagere, niveau te houden. Het verlies van die 7 miljoen euro op de afdeling bij de dienst Gemeentewerken, die van de omgevingsvergunningen alleen kapvergunningen verstrekt, en de dienst Stadsontwikkeling, die de rest, voornamelijk bouwvergunningen verstrekt, zou het stadsbestuur dan ten laste moeten laten komen van andere begrotingsposten. Als de raad daarmee ingestemd had, was de kapvergunning nog steeds gratis geweest. Maar dat deed ze niet. Alleen Struijvenbergs eigen partij stemde voor, en met 14 van de 45 zetels levert dat natuurlijk geen meerderheid op. Zo werd het supertarief voor – onder andere – bomen kappen een feit.
Wil dat zeggen dat de andere partijen in de raad daar blij mee zijn? Nee, zo is bekend van VVD en CDA. Maar ja, de VVD heeft niet meer dan vier zetels in de gemeenteraad en het CDA heeft er drie, terwijl hun coalitiegenoot PvdA er 14 bezet. En zo’n grote partij kunnen zij als kleine bijrijdertjes in het stadsbestuur niet zo maar afvallen.
Daarmee leek de discussie ten einde, ware het niet dat Rotterdammers met een boom en een bijl nu voor het eerst tegen dit probleem aanliepen. Zo was er vlak voor de zomer een stadsgenoot met een dode beuk in zijn tuin die hij wilde vellen. Toen hij erachter kwam hoe duur de kapvergunning was, schreef hij een brief naar de redactie van nrc.next. Die besloot de brief te plaatsen in de krant van 6 juni. Een paar weken later besloot CDA-fractieleider Wubbo Tempel dat zo’n supertarief toch eigenlijk niet kan, waarop hij schriftelijke vragen stelde aan Karakus. “En bovendien”, zegt Tempel verder, “gaat niemand nu nog een boom omkappen. Die prijs levert daarom sowieso nooit het bedrag op dat de gemeente had ingecalculeerd.”
Nieuw boompje
Zo kwam de kapvergunning vlak voor het zomerreces dus opnieuw in het vizier van de stadspolitiek. Tijdens de laatste vergadering van de raad op 5 juli trok Struijvenberg zijn oude voorstel om de supertarieven te verlagen weer uit de kast, in de veronderstelling dat andere fracties nu wél zouden voorstemmen. Dit maal had hij het hoge tarief van de kapvergunning er expliciet in vermeld. Maar dat heeft niet geholpen. Alweer stemde alleen zijn eigen partij Leefbaar Rotterdam voor.
Nogmaals ging het tarief daarom niet omlaag. Maar waarom stemde het CDA niet mee? Tempel zegt dat hij wilde wachten op het antwoord van de wethouder. Dat is er inmiddels gekomen. In een brief van 11 september schrijft wethouder van Financiën Jantine Kriens (PvdA) dat het supertarief voor bomen kappen nodig is om de kosten van de vergunningaanvragen te dekken. De kapvergunning afschaffen en deze gratis maken is geen optie, staat verderop in de brief. Dat zou teveel klachten opleveren tegen het omhakken van bomen. Die moeten de ambtenaren van de gemeente dan weer afhandelen en dat kost ook geld.
En zo kan de discussie nog heel lang doorgaan. Het afhandelen van bezwaarschriften tegen de kosten van de kapvergunning kost namelijk net zo goed geld. Dat is niet in die afweging opgenomen. De vraag is wat de gewone Rotterdammer daarmee opschiet. Die wil gewoon gelukkig kunnen zijn in zijn tuintje, er genieten van het groen, er onkruid wieden en er af en toe een boom kappen. Gewoon, om wat meer zon te hebben, of eens een nieuw boompje te planten.
