Begin deze maand verloor stichting Cucosa een rechtszaak van Hofbogen BV. In het kader van de verdere ontwikkeling en commerciële exploitatie van de Rotterdamse Hofbogen moeten de kunstenaars het veld ruimen. Frank Hanswijk maakte een fotoreportage van dit bijzondere kunstenaarscollectief en hun excentrieke ateliers.
De Hofbogen is met een lengte van 1,9 kilometer het langste gebouw van Rotterdam. In 1908 werd dit treinviaduct opgeleverd en vervoerde meer dan 100 jaar treinen en hun passagiers van A naar B. De 193 boogruimtes hebben in de loop der jaren veel verschillende bestemmingen gekend. De Hofbogen onder het voormalige Hofpleinstation, in het laatste stadium eigendom van de NS, stonden voornamelijk heel lang leeg.
Toen de eerste kunstenaars van Cucosa in 1998 voor het eerst de bogen betraden, naast de huidige Mini Mall, waren deze voornamelijk in gebruik door daklozen, alcoholisten en junks. Na een grootschalige opknapbeurt, kleine verbouwingen en aanleg van water en elektriciteit werden verschillende ateliers en expositieruimtes gecreëerd. Sindsdien is Cucosa in verschillende samenstellingen verantwoordelijk geweest voor vele bijzondere projecten.
In 2006 werden de bogen gekocht door Hofbogen BV. De communicatie tussen de nieuwe eigenaar en de kunstenaars was niet altijd optimaal. De website van Hofbogen BV duidt de kwestie op haar website als ‘beëindiging onrechtmatig gebruik door krakers‘. Fotograaf Frank Hanswijk heeft een hekel aan deze benaming, “het zijn kunstenaars, geen krakers”. De rechter besliste echter dat het wel zo was en de kunstenaars kunnen na een verblijf van 20 jaar op ieder moment gevraagd worden om het pand binnen 4 weken te verlaten en ‘bezemschoon’ achter te laten.
De Hofbogen BV heeft grootse plannen voor de toekomst, na de realisatie van de Mini Mall moeten nu ook de volgende bogen opgeknapt worden. Het doel is om de aangrenzende bogen te restaureren en commercieel uit te baten. De plannen van Hogbogen BV zijn beloond met verschillende toegezegde subsidies. Anuska Pronkhorst, programmamanager Hofbogen BV, is positief over de toekomst, “met subsidies van bijvoorbeeld het Nationaal Restauratiefonds kunnen de bogen opgeknapt worden en we willen eind dit jaar beginnen met het opknappen van het dak”. Joris Rockx, kunstenaar van Cucosa, betwijfelt of er binnenkort wel toekomst in de boogjes zit, “een groot gedeelte van de Mini Mall staat nog leeg en de huurprijs ligt veel te hoog”. Hoewel de toekomst wellicht wat onzekerheid bevat heeft Hofbogen BV een duidelijke missie. De kunstenaars van Stichting Cucosa hebben nog geen idee waar ze heen moeten.
Fotograaf Frank Hanswijk zegt ook te begrijpen dat Hofbogen BV geen filantropische instelling is. Echter komt met deze uitzetting een belangrijk collectief van kunstenaars in gevaar, “als dit collectief uit elkaar valt dan verliest het zijn kracht”. De fotoreportage van Hanswijk legde de kunstenaars vast in hun unieke omgeving, nu het nog kan. De combinatie van de locatie en markante kunstenaars is bijzonder, “Het zijn heel bizarre ruimtes, zonder daglicht, prachtig, soms chaotisch en raadselachtig. Misschien kun je de kunstenaars nog wel het beste beschrijven als een soort van ongedierte. Ik bedoel het positief, ze zijn gewoon onverwoestbaar.”, aldus Hanswijk.
Hofbogen BV zegt er alles aan te doen om aan een oplossing te werken. Als dochteronderneming van Havensteder (voorheen Com.wonen en PWS), Stadswonen en Vestia heeft Hofbogen BV ruime beschikking over panden in Rotterdam, “Ik vind dat als er een pand leegstaat er in goed overleg best een tijdelijke betrekking kan plaatsvinden”, aldus Anuska Pronkhost. Hoewel kunstenaar Joris Rockx baalt van hun verplichte vertrek is hij blij dat de stichting weer in gesprek is met Hofbogen BV. Met een huidige Rotterdamse leegstand van 500.000 m2 zou er best nog wat te vinden moeten zijn.
Al 12 reacties — discussieer mee!
Wow. Ik wou dat ik de beschikking had over zo een enorme werkruimte voor praktisch een habbekrats op een toplocatie in de stad.
Vette fotos, maar de toon van het stuk ( kunstenaartje pesten) staat me niet helemaal aan.
“Vette fotos, maar de toon van het stuk ( kunstenaartje pesten) staat me niet helemaal aan.”
Nee? Ik lees dat er juist niet in. Ik vind het een mooie balans hebben tussen de mening van de kunstenaars, de visie van de Hofbogen BV, en het neutrale commentaar van de schrijfster.
En inderdaad, die foto’s zijn prach-tig!
@inge, het is vervelend en tegenstrijdig met de visie die jullie pretenderen te hebben om telkens maar een soort verdedigingsmechanisme te zien in jullie reactie’s wanneer iemand iets op of aan te merken heeft aan een stuk. Zo ook de reactie van Vincent Cardinaal op die van Willem in het nieuwe stuk over Worm. Vers beton oogt zo langzamerhand een beetje als een besloten clubje waarin alleen mensen worden ” toegelaten” die vooral kritisch zijn over het onderwerp zelf maar niet over het stuk wat door één van jullie geschreven is. Of heeft dit te maken met dat ” kalimerocomplex”??
Ha, leuk! Heel goed punt. Je stelt mij (en de rest van de redactie) voor het interessante vraagstuk of wij als persoon kunnen reageren, of dat dit altijd iets is dat we als redacteuren doen (en dat we dus ook altijd onze collega’s gaan redden). Het zal een combinatie van beide zijn, denk ik, maar wel neigend naar het persoonlijke. Zo snapte ik die reactie van Vincent op Willem ook niet zo goed, want ik begreep namelijk ook niets van die cijfers. Dat had ik misschien ook wel publiekelijk moeten doen. Ik neem het mee in mijn dagevaluatie.
Dan, over dit specifieke geval: dat ik iets anders lees dan Jeroen, dat vind ik niet zo heel erg. Ik kan moeilijk net doen alsof ik het wel met hem eens ben, terwijl ik het echt niet teruglees. Sterker nog: ik had eerst Jeroens reactie gelezen, toen ben ik het stuk gaan lezen, en was al bang dat het een ‘oh nee er worden arme kunstenaars gepest we moeten ze helpen!’-sfeer zou ademen. Dat was het in mijn lezing alleen niet (hoe graag ik het er ook in had gelezen), dus vandaar mijn reactie.
Zijn we weer vrienden, Jeny?
Nou, ook op het geschrevene mag zeker commentaar komen (echt, graag zelfs) alleen ben ik persoonlijk erg gecharmeerd van eigen argument, begeleid door zelfgeschreven reactie. Drie woorden en dan een hele alinea quote: tja. ‘Kan ik niet zoveel mee’ is denk ik de dooddoener waar ik mee af kom nu.
We gaan er zwaar over discussiëren binnen de redactie!
Inge laat duidelijk zien dat hij niet bang is om kritiek te uiten op zijn mederedacteuren. Dit om zijn eigen argument kracht bij te zetten dat hij nooit zijn reacties gebruikt om ergens een wit voetje te behalen. “Zijn we weer vrienden….?” Subtiel hoor.
Wat bedoel je precies, Leyla? Ik dacht eerst: ha, iemand die het voor me opneemt! Eindelijk gerechtigheid! Maar je laatste zin lijkt het tegenovergestelde te betekenen. Red me uit deze verwarring, Leyla!
(en omdat het weekend is een muzikale associatie)
@Jeny: dankjewel voor je commentaar, ik vind dat zeker zinnig. Wij willen juíst discussie stimuleren, en jouw opmerking kan daar alleen maar bij helpen. Ik heb echter wel een kanttekening; zoals je in het stuk over WORM aan het einde van het artikel kunt lezen, is het interview geschreven in samenwerking met Vincent. Hij heeft mijns inziens dan ook alle recht om te reageren op de kritiek van Willem.
Ik las er eigenlijk geen “arme kunstenaars in”, maar dat kan ook komen door mijn gebrekkig ontwikkeld empathisch vermogen. Volgens mij beschrijft de auteur een probleem en laat de conclusie aan de lezer over. Die conclusie kan behelzen arme kunstenaar, maar ook langharig werkschuw tuig. Het enige wat ik mij nog kan voorstellen dat de verbeelding stuurt zijn de mooie foto’s; nu is het eenmaal zo dat kunstenaars en hun ateliers over het algemeen fotogenieker zijn dan de kantoren en medewerkers van vastgoed bv’s.
Ik lees nu pas de reacties nav mijn eerste reactie. @Inge: ik krijg uit je reactie niet heel erg de indruk dat je er serieus op ingaat, en dat we een beetje op hetzelfde niveau blijven steken als wat ik al aankaartte. Maakt verder niet uit. @Leyla: die reactie begrijp ik al helemaal niet. @Hilde: ja, ik weet dat Vincent meeschreef, dat staat duidelijk aangegeven onderaan het stuk, dat hij dan reageert is niet meer dan logisch, als hij dat bij andere stukken doet, is dat ook leuk, maar dat was mijn punt niet. De toon van de reactie vond ik gewoon wat bijzonder.
“ik krijg uit je reactie niet heel erg de indruk dat je er serieus op ingaat, en dat we een beetje op hetzelfde niveau blijven steken als wat ik al aankaartte. Maakt verder niet uit”
Jammer, Jeny. Tussen de ironie door was ik erg serieus over je reactie. Daarnaast gaf ik – volgens mij – nieuwe inzichten en argumenten over hoe we met deze materie omgaan. Maar goed, beauty is in the eye of the beholder.
Mijn eerste reactie op het stuk was: Van die 1,9 km kun je toch niet het hele eind commercieel rendabel malen, dus geef die kunstenaars ergens een plekje ( wellicht wat verderop in de wijk zodat het stuk van het centrum wel gecommercialiseerd kan worden.
Mijn eerste reactie op de foto’s was: Waarom zijn kunstenaars nou toch altijd zo’n troepmakers. Leren die mensen niet dat je het een beetje netjes moet houden om de zo belangrijke subsidies te krijgen
Mijn eerste reacties op de reacties: Wat een gezeur van allebei de kampen. Kan iemand iets inhoudelijks zeggen.
Mijn tweede reactie op het artikel: De websites van de Hofbogen en Cucosa bekeken. Beide zijn verschrikkelijk slecht in het maken van een informatieve en relevante website voor hun doelgroep. Beide hebben veel gedaan om de hofbogen te onderhouden in de afgelopen jaren (Cucosa) en nu (Hofbogen) Ik zie niet in waarom dit elkaar zou moeten bijten.