Ruim 500.000 Rotterdammers hebben de afgelopen twee maanden mogen meedenken over een nieuw bestuurlijk model. De gemeente heeft alles uit de kast gehaald om de burgers te betrekken bij het creëren van een alternatief voor het deelgemeentestelsel, dat in 2014 verdwijnt. Er was een digitaal stadspanel, er zijn enquêtes gehouden, er waren stadsdebatten, er was een site waarop iedereen zijn voorkeur kon aangeven en vanavond volgt de apotheose in de vorm van het slotdebat in het Stadhuis.
Apotheose? Nonsens natuurlijk. De burgers mochten pas meedenken vanaf het moment dat er twee modellen waren uitgekristalliseerd. En meedenken? Het kwam eigenlijk vooral neer op het uitspreken van een voorkeur voor één van deze twee varianten. Tijdens de debatten was er weliswaar ruimte voor kritiek, nuance, aanvullingen en alternatieven, maar het lijkt me als gemeenteraadslid onmogelijk hier recht aan te doen. Zo simpel als de keus voor één van de twee modellen is, zo ingewikkeld is het om de diversiteit van meningen van de afgelopen twee maanden te verdisconteren: 69 pagina’s aan verslaggeving van 14 debatten, een 78 pagina’s tellend onderzoeksrapport naar aanleiding van de enquête en meer dan 4000 alfabetisch gerangschikte individuele opmerkingen. Ga er maar aan staan. Op 20 december moet er besloten worden over het nieuwe bestuursmodel, en dan zal de inbreng van de burger ongetwijfeld teruggebracht worden tot de uitslag van de digitale raadpleging: En dat was 53,55% voorkeur voor Model gebiedsbestuur versus 46,45% voor Model wijkparticipatie. Burger bedankt, over tot de orde van de dag.
Ik wil best meedenken, en dat heb ik ook gedaan. Enquête ingevuld, voorkeur aangegeven op internet. Ik heb zelfs een stadsdebat bijgewoond en dat was nog leuk ook. En constructief: “de modellen zijn niet in beton gegoten” sprak de debatleider bij de start. En dat was een goed begin, maar na twee uur opvattingen uitwisselen en gradaties aanbrengen werd in de conclusie toch alles weer teruggebracht tot die twee opties.
Model gedrochten
Wat zijn dat trouwens voor rare gedrochten, die modellen? Ik snap niet wat er precies te kiezen valt. Okay – ik snap de elementen van elk model wel, maar mij ontgaat de samenhang binnen de modellen, en de tegenstelling tussen de modellen. Wijk als eenheid of ‘stadkwartier’ als eenheid – dat begrijp ik nog wel, dat is een verschil. Bestuurders direct gekozen of door de gemeenteraad aangewezen – duidelijk. Maar wat is in godsnaam het verschil tussen ‘digitale participatie’ en ‘digitale beslisinstrumenten’, en – als dit verschillende fenomenen zijn – zijn het dan ook tegengestélde fenomenen; met andere woorden: zouden ze niet samen met elkaar in één model kunnen voorkomen? Wat is het verschil tussen ‘participatiebevordering’ en ‘participatieversterking’? (En wat de fok is een ‘participatiepalet’ – even los van de ongekende allitererende kwaliteit van dit woord.) Waarom wordt een wijkvertegenwoordiger aangewezen en een gebiedsbestuur gekozen, waarom kan dat niet andersom? Sluit wijkparticipatie een gebiedsbestuur uit? Kan dat niet samen? En kijk even naar de meest abstracte kenschetsing van de modellen: ‘reactief, met ruimte voor initiatief’ versus ‘proactief’. Dat is een schijntegenstelling. Reactie bestaat bij de gratie van (pro)actie en vice versa.
Communicatie propaganda
Wat ik wil is gewoon lekker proactief bezig zijn in deze stad, en ik wil dat de gemeente alleen reactionair optreedt als ik de regels overtreed. En ik wil goed geïnformeerd worden over alles wat in de stad speelt, over alles wat in mijn buurt speelt, zodat ik er lekker op los kan initiëren. Ik wil op de hoogte gehouden worden van de processen die er spelen, en daar moet duidelijk over gecommuniceerd worden. En dan bedoel ik iets anders dan de propaganda uit de kokers van de gemeentelijke communicatiemedewerkers, de goednieuwsshow van succesvolle gerealiseerde projecten in folders, slogans, pagina’s in huis-aan-huisbladen, of persberichten – meestal klakkeloos door de lokale media overgenomen. Dat je leest (over dit bestuurlijk modelproject bijvoorbeeld, halverwege de ‘discussie’-periode) “Al meer dan 20.000 Rottterdammers gaven hun voorkeur!“, en dat zulks veel lijkt, maar het in werkelijkheid overeenkomt met een schamel opkomstpercentage van 5%. En trouwens, ik hoef niet overal inspraak over te hebben, al was het alleen maar omdat het democratisch gehalte bij een respons van 5% ver te zoeken is. Ik wil weten welke beslissingen er genomen gáán worden, zodat ik tijdig aan de bel kan trekken als ik processen wil bijsturen. Als ik een goed idee heb, of een betere oplossing. Ik wil weten wat de mogelijkheden hiervan zijn.
Eerst een nieuw communicatiemodel, dan volgt het bestuurlijk model vanzelf. Begin maar ’s met wekelijkse updates in de Havenloods en op een site, met actuele zaken en vraagstukken, vóórdat beslissingen worden genomen. Faciliteer benaderbare vertegenwoordigers per gebied (wijk of stadskwartier) als spreekbuis, die de visie van bewoners overbrengen. En organiseer per gebied een paar keer per jaar een bijeenkomst waarbij beleidsmakers, ambtenaren en bewoners de gang van zaken kunnen bespreken. Weg met je Queetz en snelle digitale participatie. Gewoon in een zaaltje. Noem me een verstokte seventiesbaby, maar volgens mij krijg je dan participatie. Mensen komen. Praten er met de buren over. Schrijven erover. Mobiliseren anderen als ze denken dat het beter moet en kan.
Wat ik in ieder geval niet wil, is een schijnkeuze voorgelegd te krijgen, op het moment dat alles al bekokstoofd is. Hou mij op de hoogte. Neem mij serieus.
Al 8 reacties — discussieer mee!
wss hadden we eerst hogere bestuurskunde moeten studeren alvorens het te kunnen begrijpen. Okay laten we die peasants overzichtelijk 2 modellen voorkoken dan sturen we het zodanig…
…en als die modellen nou zelf ook overzichtelijk waren, dan was het tot daar aan toe…
persies, tis het proces waar we naar toe sturen. Still, daar zijn weer bakken geld verdiend door allerhande burootjes..Glas/plas en wat is die kloof burgher- politiek toch groot. Mss moeten we ze maar niet betalen kijken wie er dan zitten..
Was je nog bij het slotdebat Ferrie?
Ik wel en ik moet zeggen dat ik het zeer de moeite waard vond. Niet omdat ik nu meer vertrouwen heb in de lokale politiek, maar omdat het een bizarre ervaring was. Na het stadsdebat was ik behoorlijk sceptisch en dit was dan ook mijn mind-set toen ik hier naartoe ging.
Het begon met wat borstklopperij van dhr. Jan-Willem Verheij (hoofd stuurgroep BMR14+) over het feit dat ze zoveel mensen hadden bereikt. 650 burgers bij de stadsdebatten, 25000 mensen die een vinkje bij hun modelkeuze hadden gezet en 3500 mensen die geënquêteerd waren. Ik zou schamel zeggen voor een stad met 600.000+ inwoners.
Daarna ga hij aan welke wijzigingen er aangebracht zouden worden in de modellen a.d.h.v. het contact met de Rotterdammer. In het model wijkparticipatie zou er ruimte komen voor meer personen i.p.v. 1 en ook was de term gebiedsdirecteur niet zo’n goede omdat dat erop zou wijzen dat hij een baas van andere zou zijn. Poe poe, wereldschokkend en ik heb nu echt het idee dat mijn mening ertoe heeft gedaan.
Vervolgens kwamen de sprekers:
prof. drs. J. Wallage, voorzitter Raad voor het Openbaar Bestuur
de heer dr. A.P.M. Krouwel, politicoloog aan de Vrije Universiteit Amsterdam
de heer dr. D.A. Loorbach
Alledrie waren ze lovend over het feit dat de stuurgroep zo actief met burgers participeerde en dat de gemeenteraad deze stuurgroep zelf aan heeft gesteld. Altijd beginnen met een compliment, anders komt commentaar niet aan. Les 1 van de cursus feedback geven. Waar ze minder lovend over waren, en daar ging de volgende 80% van de spreektijd over, was het feit dat er zulke rigide modellen werden voorgelegd en dat dit vervolgens op elk gebied werd geplakt. Er zou veel beter per gebied gekeken kunnen worden hoe hier het beste te besturen. En er zouden mogelijkheden kunnen worden geboden om te experimenteren met verschillende vormen van bestuur. Kralingen heeft immers heel andere issues dan Feijenoord. Rotterdam zou pas echt lef hebben als het zo’n weg kiest in plaats van een plaatsvervangend deelgemeentestelsel waar alledrie de heren het over eens waren dat dit door de gemeenteraad zou worden gekozen. Dhr. Wallage wist dit met voorbeelden goed te schetsen. En ik werd echt enthousiast door wat er werd gezegd. Er zijn opnames gemaakt, ik kan het zeker aanraden om te kijken.
Het bizarre was dat hierna dhr. Verheij het zo wist te draaien dat alle vormen van bestuur mogelijk zouden zijn met de 2 modellen, dat ze hier ook zeker over na hadden gedacht en dat zij na de mening van de Rotterdammer te hebben bevraagd de nodige veranderingen hierin aanbrachten en dat het daarmee wel ongeveer de lading van het eerder geopperde experimenteren wel zou bereiken. Deze meneer heeft volgens mij een bord voor zijn kop.
Wat opviel was dat er door 1 van de sprekers werd gevraagd of er raadsleden in de zaal zaten. Heel langzaam, bijna schoorvoetend, kwamen er 15 handen omhoog. Dat is 1/3de van de raad, dat vind ik weinig. En waarom moet je zo bang zijn om je kenbaar te maken???
Saillant detail was dat er achter mij een groepje van 7 mensen zat waaronder 2 raadsleden die constant grappen aan het maken waren als een stel pubers op de middelbare school. Als er een vraag gesteld werd door “een burger” dan was het: “die komt uit Zuidwijk, Zuidwijk dat zeg ik je nu al” of “ vast een filosofiestudent, je ziet het al aan die haren”. De toon was hierbij vrij denigrerend. Raadslid Peter van Heemst (http://www.rotterdam.nl/petervanheemst) heeft niet zo heel veel gelachen omdat hij het druk had met Word feud, ongeveer de hele avond. Andere mensen die ik sprak die elders in de zaal zaten hadden ook zo’n puberend groepje met daarin enkele gemeenteraadsleden.
Kortom interessant leerzaam en onthullend. Spannender dan een avondje Voice.
Henk, goed van je dat je zo uitgebreid verslag deed zeg!
Weet je toevallig of de opnames die zijn gemaakt – zoals je halverwege schrijft – ook ergens op internet te bekijken zijn?
Ik vind het wel leuk om ze nog even te zien. Het enige dat ik nu weet is dat variant 2 (14 gebiedsdelen) gekozen is en dat het veel lijkt op wat er al was.
Fijn! Dat mijn verslagje gewaardeerd wordt.
Ik denk dat de opnames openbaar gemaakt zullen worden op: http://www.rotterdam.nl/rotterdamna2014
Maar hoe snel en of het daadwerkelijk gedaan wordt, geen flauw idee. Ik zou zeggen contact zoeken met de mensen daar.
grazie mille henk!
Goed om hier een artikel over te schrijven, keep up the good work! Ook het verslag van Henk met veel interesse gelezen, bedankt.