De straten van Rotterdam #2: De Savornin Lohmanlaan

De komende maanden vertelt Vincent Cardinaal om de week op donderdag het ‘verhaal van een straat’, met beeld van fotograaf Menno Bouma. De straten van Rotterdam vormen niet alleen letterlijk de stad, ook figuurlijk zijn zij een raster waarin verleden, heden en misschien zelfs toekomst samenkomen. Vandaag deel twee: De Savornin Lohmanlaan.

Het moet wel één van de meest voorkomende straatnamen in Nederland zijn: De Savornin Lohman. Tientallen gemeenten in ons land beschikken over straten, lanen, pleinen of anders wel kerken, gebouwen en scholen die vernoemd zijn naar hem of één van zijn vele metgezellen. Want hoe verschillend de afzonderlijke straten en lanen per gemeente ook zullen zijn: in de buurt zul je zeer waarschijnlijk namen als Abraham Kuyper, Groen van Prinsterer, Heemskerk en Troelstra aantreffen. Het zijn ouderwetse Staatsliedenbuurten die in het vooroorlogse Nederland overal en nergens werden geïnstalleerd.
Maar wie was De Savornin Lohman precies? Het was ooit een quizvraag in het onvolprezen ‘Met het mes op tafel’. De kandidaten moesten het antwoord op de vraag van presentator Joost Prinsen allen schuldig blijven. Knoop het dus voor eens en altijd in de oren: Alexander de Savornin Lohman (1837-1924) was een politicus die in 1890 een jaar minister van Binnenlandse Zaken was en als belangrijkste voorman van de toenmalige CHU gezien wordt. Een politieke partij die we nu kennen als het CDA.
Wie in deze tijd door de Savornin Lohmanlaan loopt in Rotterdam-Noord ziet een buurtje aan zich voorbij trekken dat misschien beter hernoemd kan worden tot Paul Rosenmöllerlaan. Op een rustige maandagmorgen trof de schrijver van dit stuk een bende uitgelaten kinderen waarvan twee exemplaren nageroepen werden als Daan en Rosa, telde zeven bakfietsen, zes Kronans en meer dan twintig fietskratjes en zag een relaxte dertiger met een vers croissantje al lopende een dubbelgevouwen exemplaar van de Volkskrant lezen. Om met de dubieuze reclamecampagne van die krant te spreken: ‘goed volk’ woont in de Savornin Lohmanlaan.
Wat verder opvalt, is de wonderlijke vorm waarin de straat loopt. Of je nu vanaf de Bergselaan of de Gordelweg komt: eerst is er een enkelvoudige entree, waarna de straat wordt opengereten door een T-vormig perk dat grofweg driekwart van de lengte van de straat beslaat. Hier vinden we een basketbalpleintje, een speeltuin en een in perfecte staat verkerend kunstgrasveldje met mooie doelen. Opgroeien in De Savornin Lohmanlaan lijkt op het eerste gezicht geen straf. Rondom het perk staan uit bruin baksteen opgetrokken huizen die niet zo gek veel jonger zijn dan het parallel lopende Hofbogentracé. Aan het begin van het perk aan de kant van de Bergselaan vind je een pergola waaronder jongeren in de avonduren graag eindeloos blikjes Red Bull drinken. Die ze vervolgens netjes in de prullenbak gooien.
Veel nieuwe De Savornin Lohmanlanen of -straten komen er niet meer bij in Nederland. Daarom volgt nu een oproep: koester toch de klassieke naambuurten. Staatslieden, zeevaarders, verzetshelden, kunstschilders uit de Gouden Eeuw of een lekker ouderwetse Indische buurt. Ze worden bedreigd door de sloophamer om vervolgens terug te keren als Vierkant, Panfluit, Dildo of Brandblusser of nog ergere dingen als Laan van het Magisch-Realisme – die laatste loopt door Nesselande en er kan veel over gezegd worden maar niet dat het ook maar in de verste verte iets van doen heeft met de kunststroming. Houd de herinnering levend aan de mensen en stromingen die Nederland vormgaven en in de zuilen verankerden, die de universiteiten hebben gesticht waar nog altijd mensen hun bul behalen. Of hun invloed nu uiteindelijk goed of slecht is geweest doet er niet toe: hun gezamenlijke geschiedenis vormt het fundament waarop Nederland gebouwd is.