Straatroven in Rotterdam: hoeveel gevaar loop je?

Rotterdam, dat al jaren de discutabele eer geniet in de top 3 te staan van de AD Misdaadmeter, lijkt met al zijn winderige straten en lege pleinen bij uitstek de plek voor straatroven. Maar hoe groot is het probleem echt? Om dat te achterhalen analyseerde Vers Beton via politiegegevens bijna 2000 aangiftes van straatroven die plaatsvonden in 2011 en 2012. Het resultaat vertelt je hoe straatroven plaatsvinden, waar je de grootste kans loopt, wie de slachtoffers zijn, en wat je kwijtraakt. Bovendien krijg je tips van de politie om dit te voorkomen.
Voor de analyse maakte Vers Beton gebruik van de dataset ‘Straatroven’ uit de Rotterdam Open Data Store. In dit overzicht, vrijgegeven door de Politie Rotterdam-Rijnmond, staan bijna 2000 aangiftes van straatroven die in Rotterdam plaatsvonden tussen januari 2011 en september 2012. Er zat nogal wat ruis en chaos in die database, dus we hebben daarom de gegevens opgeschoond en opnieuw ingedeeld. Het resultaat hiervan is publiek toegankelijk, en we nodigen je ook van harte uit om door de gegevens te grasduinen en te kijken of je zelf nog andere opmerkelijke rode draden ziet.

Infographic: Straatroven in Rotterdam

Hoe word je beroofd?

Raak je geïntimideerd door grote groepen uit angst beroofd te worden? Da’s eigenlijk nergens voor nodig, want de meeste straatrovers werken solo of met z’n tweeën. Geslacht speelt daarbij trouwens een rol: als vrouw loop je over het algemeen één belager tegen het lijf, terwijl je het als man meestal tegen twee bandieten moet opnemen.
Straatrovers zijn niet bijster creatief. 8 op de 10 keer rukt de dader je gewoon onaangekondigd weg, waarbij ze je meestal van achteren benaderen of je de doorgang belemmeren. Slechts 14% gebruikt een slechte smoes om je staande te houden. Een straatroof vindt dus meestal in één keer en zonder aankondiging plaats, dus er is jammer genoeg weinig waar je je op kunt voorbereiden.
Als de roof plaatsvindt, dan gebeurt er meestal het volgende: je wordt geschopt, geslagen, geduwd, er wordt aan je getrokken, en je wordt vastgepakt. Slechts in 15% van de gevallen wordt er alleen gedreigd met geweld. Gelukkig loop je meestal geen echte schade op, want driekwart vermeldt bij de aangifte geen letsel. De aanwezigheid van een wapen heeft trouwens nauwelijks invloed op dat percentage.
Veel wapens komen er überhaupt niet bij kijken: slechts een kwart van de straatrovers bedient zich daarvan, de rest werkt ouderwets met blote handen. De favoriete wapens bij straatroven zijn messen en vuistvuurwapens zoals pistolen en revolvers. Gebruik hiervan zorgt ook voor een iets hogere kans op een moorddreiging, maar vaak gebeurt dat niet: zonder wapen dreigt 7% van de struikrovers met de dood, met wapen 11%.
De gemiddelde straatrover kan redelijk ongehinderd genieten van zijn buit, want slechts twee van de tien aangegeven straatroven worden opgelost. Sandra Geskes, woordvoerder van de politie in Rotterdam, weet gelukkig dat dit percentage in de praktijk hoger ligt. “De ruwe data voor deze analyse (zie ook de verantwoording – red) zijn niet altijd volledig bijgewerkt, en daardoor pakken de oplossingspercentages anders uit. Zet je de aangiftes af tegen de opgeloste zaken die ingestuurd worden naar het Openbaar Ministerie, dan kom je uit op een oplossingspercentage van 33%.”
Volgens Geskes zijn straatroven niettemin lastig op te lossen. “Dat komt omdat bij een straatroof vaak een mobiel wordt weggenomen. Een slachtoffer kan dan niet direct 112 bellen, en daardoor zijn er vaak geen heterdaad aanhoudingen.” Ook achteraf blijkt het lastig om een dader te vinden. “Meestal wordt een telefoon weer doorverkocht. Deze helers worden vaak aangehouden, maar de steler weet in de regel buiten beeld te blijven.” Tips voor mensen die beroofd worden heeft de woordvoerder wel: “Schiet direct een passant aan en vraag haar om 112 te bellen. Noteer bovendien bij aankoop van een nieuwe telefoon altijd direct de Imei-code, een unieke cijferreeks die meestal onder de batterij vermeld staat. Dit helpt de politie namelijk om bij een diefstal de telefoon te traceren.”

Waar word je beroofd?

Beginnend bij het begin: welke plekken zijn het meest gevaarlijk? Afgelegen voetpaden, eenzame metrostations, dubieuze parkeerplaatsen misschien? Niets van dat alles. Als je ergens beroofd wordt, dan is het in bijna alle gevallen op de openbare weg. Dat gebeurt meestal tussen 6 uur ‘s avonds en 12 uur ‘s nachts of tussen 12 en 6 ‘s middags. Het meest veilig ben je ‘s ochtends tussen 6 en 12. Die cijfers gelden trouwens niet voor het centrum, want daar vinden juist ‘s nachts de meeste berovingen plaats.
Geskes herkent deze cijfers wel. “Mensen die zijn wezen stappen of scholieren zijn vaker het slachtoffer van een beroving. Het gaat daarbij niet zozeer om ‘donkere’ tijden om iemand te beroven, maar vooral om de gelegenheid die rovers geboden wordt. Dit, in combinatie met afgelegen plekken, zorgt ervoor dat bijvoorbeeld scholieren in de middag op weg naar huis worden beroofd, of de stappers onderweg naar de stad.”
Stel, je wilt snel en vakkundig van je gsm of tas af, in welke straat moet je dan zijn? Ons advies: Slinge. Het is in procenten niet veel (2%), maar hier vinden de meeste berovingen plaats, op de voet gevolgd door de Nieuwe Binnenweg en de Coolsingel. Andere uitschieters zijn Oldegaarde, Zuiderparkweg (en het bijbehorende park), het Stationsplein, de Rosesstraat, Weena, Oostplein, Mathenesserdijk en de Blaak. De rode draad moge duidelijk zijn: hoe langer en drukker de straat, des te meer berovingen er plaatsvinden. Niettemin betekent dit waarschijnlijk dat de relatieve kans op een straatroof (aantal berovingen gedeeld door het aantal mensen dat er rondlopen) niet hoger dan gemiddeld zal zijn.

Wie wordt er beroofd?

Je moet het straatrovers wel nageven: in plaats van het zwakke geslacht aan te vallen, hebben de meeste criminelen de ballen om hun aandacht op mannen te richten. Minder stoer van hen is dat de meeste slachtoffers minderjarig zijn (bijna eenderde), terwijl vervolgens een kwart van de slachtoffers 18- tot 24-jarig is. Daarna geldt: hoe ouder, des te kleiner de kans op een roof.
Politiewoordvoerder Geskes weet hoe het komt dat vooral jongeren de dupe zijn. “Het is een feit dat de daders jonge mensen zijn en de berovingen plegen binnen hun eigen leeftijdsgroep. Bovendien hebben de slachtoffers vaak dure spullen bij zich die op dat moment in trek zijn, en dus worden zij beroofd. Het heeft dus niets te maken met de fysieke en mentale weerbaarheid van de slachtoffers.”

Wat raak je kwijt?

Als er één object is dat vaak van je gestolen wordt, dan is het wel je gsm. In ongeveer 40% van alle berovingen is dit de buit die meegenomen wordt. Ook populair zijn tassen, sieraden, geld en Beats-koptelefoons van Dr Dre. Straatrovers lijken niettemin niet bijster kieskeurig, gezien de exotische oorlogstrofeeën die ze meenemen. Iemand moest zonder zijn Gucci-pet én Prada-schoenen richting het politiebureau, een ander leverde zijn astma-inhalator in, en een derde is een collectie visspullen armer.

Hoe denkt de politie hierover?

De politie in Rotterdam vindt bij monde van woordvoerder Sandra Geskes het aantal straatroven te hoog. “Iedere beroving is er één te veel. We vinden het belangrijk veel aandacht te besteden aan dit soort delicten omdat het een enorme impact heeft op de slachtoffers.“
De politie besteedt sinds afgelopen zomer extra aandacht aan de aanpak hiervan in Rotterdam en omstreken. Geskes: “We surveilleren bijvoorbeeld als het nodig is extra op bepaalde plaatsen en tijden, betrekken burgers bij de opsporing van de daders via Burgernet en Twitter, geven voorlichting aan de potentiële slachtoffers, en bezoeken regelmatig straatrovers die zich in het verleden schuldig maakten aan dit delict.”

Extra: hoe veilig woon je?

Studenten van de Hogeschool Rotterdam hebben dezelfde dataset als voor dit artikel gebruikt om een gratis app te maken die laat zien hoeveel straatroven er bij jou in de buurt gebeurd zijn.