Ga naar de inhoud

De straten van Rotterdam #3: Lodewijk Pincoffsweg

De komende maanden vertelt Vincent Cardinaal om de week op donderdag het ‘verhaal van een straat’, met beeld van fotograaf Menno Bouma. De straten van Rotterdam vormen niet alleen letterlijk de stad, ook figuurlijk zijn zij een raster waarin verleden, heden en misschien zelfs toekomst samenkomen. Vandaag deel drie: Lodewijk Pincoffsweg.

Lodewijk Pincoffsweg, officiële straatnaam van Rotterdam bij beslissing van B&W sinds 23 oktober 1992
Lodewijk Pincoffsweg, officiële straatnaam van Rotterdam bij beslissing van B&W sinds 23 oktober 1992


De geschiedenis kan wreed zijn. En bovenal vergeetachtig. Jaren, decennialang zetten mensen zich in voor het algemeen nut en toch verdwijnen hun prestaties langzaam uit de geschiedenisboeken. En dan zijn er nog diegenen die de hoogste toppen scheerden, de grootste ambities wisten te verwezenlijken om later alsnog genadeloos de rekening gepresenteerd te krijgen, al dan niet mede door eigen toedoen. Vaak het resultaat van nieuwe generaties die, als zij eindelijk aan de beurt zijn, schoon schip maken en de geschiedenis naar de hand zetten. Ongeduldig heen-en-weer stappend stonden ze in de coulissen, de messen reeds vlijmscherp geslepen.
Één van de moeilijkste, maar tevens meest symbolische hoofdstukken van de geschiedenis van Rotterdam kent de persoon Lodewijk Pincoffs (1827-1911) in de hoofdrol. Pincoffs was een vrijmetselaar, een jood, een politicus en bovenal een koopman. Later bleek hij een oplichter. Opgeleid aan privéscholen in binnen- en buitenland maakte hij vanaf het midden van de negentiende eeuw als een komeet carrière in de stad. Hij zetelde in de gemeenteraad, richtte een zeer succesvolle koopvaardij op én stond mede aan de wieg van tal van Rotterdamse iconen – van de Holland-Amerikalijn via de Heinekenfabriek in Crooswijk tot de Rotterdamsche bank. Gedreven door een grenzeloze ambitie vloog Pincoffs te dicht tegen de zon: zijn fortuin verdampte en na jaren via een valse boekhouding de dans te zijn ontsprongen barstte de bom alsnog. In 1879 vluchtte hij met de staart tussen de benen naar New York. Daar dreef hij een sigarenwinkel. In 1911, genaturaliseerd tot Amerikaan, stierf hij daar onder bescheiden omstandigheden.
Lang was Pincoffs persona non grata voor de gemeente Rotterdam. Pas in de vroege jaren negentig van de afgelopen eeuw kwam er een rehabilitatie. Mondjesmaat. Er werd een standbeeld opgericht voor het Entrepotgebouw én er werden een straat, een plein en een brug naar hem vernoemd. Wie de Lodewijk Pincoffsweg twintig jaar later aanschouwt, ziet een allegaartje. Van de Laan op Zuid, met zijn moderne kantoren, voert hij via een kunstmatig jachthaventje uiteindelijk naar sociale huurwoningen en de Peperklip. Daarna loopt hij uit in de Rosestraat.
Wat het verhaal van Pincoffs ons vertelt is de weerbarstigheid die schuilt achter de welvaart van steden als Rotterdam. Het zijn vaak de onmogelijke, maar tevens onweerstaanbare persoonlijkheden als Pincoffs die durfden te dromen van een horizon die veel verder lag dan wat de burgerij destijds durfde te denken. Ze verzetten bergen en haalden de Zilvervloot binnen. Dat ze daarbij over lijken gingen en niet keken op een creatieve boekhouding meer of minder is een realiteit waar we nog altijd moeite mee hebben. Maar één ding is zeker: zonder Pincoffs en zijn evenknieën zou er nu geen Maastoren staan te pronken, geen Kop van Zuid zijn ontwikkeld. Dat juist ‘zijn’ straat deel uitmaakt van de van verdacht schone handen getuigende Kop van Zuid lijkt een laatste wrang-ironische trap na van het Rotterdamse gemeentebestuur. Nee, dan liever de Peperklip – met zijn onmogelijke, krankzinnige ambities en ambivalente realiteit veel meer representatief voor de naamgever van de straat waaraan het grenst.

Al 3 reacties — discussieer mee!

Schrijf hier je reactie

Heb je geen account? Maak hier een gratis reageerdersaccount aan. En bekijk hier de huisregels van dit forum.

Gerelateerde inhoud

Wil je dit soort artikelen blijven lezen?

Vers Beton kan niet bestaan zonder haar leden. Lees onbeperkt artikelen op Vers Beton voor € 7,50 per maand, de eerste maand is gratis.

Misschien vind je dit ook interessant

  • De straten van Rotterdam #9: Linatebaan

    • De Straten van Rotterdam

    Voor het laatste deel van de serie ‘De straten van Rotterdam’ kijkt schrijver Vincent Cardinaal terug op de serie en neemt hij de lezer mee naar de meest recente straatnaam van de stad: de Linatebaan, bij Zestienhoven.

  • De straten van Rotterdam #8: 2e Reserveboezemstraat

    • De Straten van Rotterdam

    Vincent Cardinaal vertelt het ‘verhaal van een straat’. Voor deel acht gaan we terug in de tijd, naar de inmiddels verdwenen 2e Reserveboezemstraat in Crooswijk.

  • De straten van Rotterdam #7: Courzandseweg

    • De Straten van Rotterdam

    Vincent Cardinaal vertelt iedere twee weken ‘het verhaal van een straat’, met beeld van fotograaf Menno Bouma. Voor deel zeven reizen we af naar de volstrekt unieke Heijplaat: Courzandseweg.

  • Alle artikelen

De agenda die je aan het denken zet

  • Duo lecture by Slava Balbek (online) and David Gianotten & Michael den Otter of OMA, organised in collaboration with the Ukraine-the Netherlands Urban Network. Wednesday 6 December 2023, 18:30 – 20:15 (Doors open at 18:00). Register for the offline event or join the live stream

    Venue: Independent School for the City
    Datum:
  • A new edition of A Mic of One’s Own, a series of collaborations between Kunstinstituut Melly and The Writer’s Guide (to the Galaxy)!

    Venue: Kunstinstituut Melly
    Datum:
  • De debuutroman van Ireen van der Lem begint op de dag dat de woningcorporatie een bewonersavond houdt over de voorgenomen sloop van de woningen in een staat; en eindigt op de dag dat de laatste bewoner wordt uitverhuisd.

    Venue: De leeszaal
    Datum:
  • Bekijk de agenda

De leukste vacatures in en om Rotterdam

  • Museum Boijmans Van Beuningen beheert een collectie van uitzonderlijke kwaliteit, verdeeld over vele eeuwen en disciplines. Het museum is een gewaardeerde speler in een internationaal netwerk van toonaangevende musea, maar is ook nauw verbonden met Rotterdam, een stad met 660.000 inwoners en 175 talen.

  • Als stagiair(e) Marketing & Communicatie ondersteun je de afdeling op verschillende vlakken en krijg je een breed pakket aan taken en werkzaamheden.

  • WAT DOE JIJ ALS FRACTIECOÖRDINATOR? 

    Als coördinator vervul je een belangrijke rol in en rond de fractie van GroenLinks PvdA Zuid-Holland. Je biedt praktische ondersteuning aan statenleden, volgt de  (politieke) actualiteit, coördineert politieke activiteiten en zorgt ervoor dat de  fractie haar relaties onderhoudt. De functie biedt een interessante plek om je  verder in provinciale politiek te verdiepen.

  • Bekijk alle vacatures