Ga naar de inhoud

Zonder Café Fout geen Stadhuisplein

De twee paviljoens aan de kop van het Stadhuisplein worden in 2014 gesloopt. Volgens de gemeente om ‘vrij zicht’ op het plein mogelijk te maken. Niemand in Rotterdam lijkt te rouwen om de sloop van de paviljoens. Met uitzondering van Jules Schoonman. Lees hier waarom hij de sloop zonde vindt.
In september 2010 woonde ik een lezing bij van Allan Jacobs en Elizabeth Macdonald in Zaal Staal, georganiseerd door AIR. Het ging over de openbare ruimte van Rotterdam. Er werden aanbevelingen gedaan voor verbeteringen, maar dit waren geen radicale voorstellen. De Amerikanen richtten zich, in de traditie van Jane Jacobs, op de potentiële kwaliteit van de straat. In de voorstellen werden bomen verplaatst, straatprofielen gewijzigd, rommel verwijderd. Niets om het principieel mee oneens te zijn.

Café Fout
Café Fout

Toch deelde ik niet het enthousiasme van het publiek. Er knaagde iets, er ontbrak iets in de analyse van de sprekers. Ze hadden geen oog voor de stad zoals die nu eenmaal is, geen oog voor de schoonheid (en onvermijdelijkheid) van de mislukking. Ze keken naar de kwaliteiten die reeds besloten lagen in het bestaande en zochten naar de eenvoudigste wijze om deze te benutten. Maar in hun analyse negeerden ze de poëzie van Rotterdam: de gebouwen als collage, de openbare ruimte als leegte.
Dit werd duidelijk toen ze het Stadhuisplein als voorbeeld namen. Eigenlijk zeiden ze er weinig over: er werd een foto getoond van de twee paviljoens aan de Coolsingel en stilzwijgend, met instemming van het publiek, geconcludeerd dat deze het beste gesloopt konden worden. Achteraf merkte ik op dat, hoezeer ik ook kon instemmen met de analyse en voorstellen, ik niet kon verzwijgen dat ik een zekere liefde had ontwikkeld voor de huidige situatie. Daarom zou ik het zonde vinden als Café Fout en Saint Tropez tegenover het stadhuis moesten wijken voor de verfraaiing van de Coolsingel en het Stadhuisplein. Er werd gemompeld en Macdonald verdedigde nogmaals haar standpunt. Jacobs, duidelijk gefrustreerd door de vraag, reageerde vervolgens: ‘So, you like the ugliness of the city, no? Well, good for you! Go tell your friends.’
zicht vanaf het stadhuis op het stadhuisplein
zicht vanaf het stadhuis op het stadhuisplein

Op 28 maart jongstleden verspreidde de gemeente Rotterdam een persbericht (‘Stadhuisplein kan op de schop’) met daarin de mededeling dat de eigenaars van de paviljoens inmiddels zijn uitgekocht en de gebouwen begin 2015 zullen worden gesloopt. De twee cafés worden obstakels genoemd, die een barrière vormen voor ‘vrij zicht’ op het plein. Wederom besluipt mij hetzelfde gevoel als tweeënhalf jaar geleden. Zijn het niet juist deze paviljoens die een vrij zicht over het plein mogelijk maken?
Telkens wanneer een stad een nieuwe identiteit construeert, omarmt zij bepaalde periodes uit haar verleden en negeert andere. Anders gezegd: voor iedere smaak moet iets wijken. De tijd waarin paviljoens op de Coolsingel werden gebouwd om de grootschaligheid te compenseren, is voorbij. Tegenwoordig staan ze eerder in de weg om de verborgen grandeur van de Coolsingel en zijn omringende ruimte te kunnen openbaren. Uiteraard is deze ontwikkeling niet enkel negatief, maar per definitie tweezijdig. Zij doet een investering in het verleden, maar rekent er tegelijkertijd mee af. De paviljoens worden afgebroken terwijl de Lijnbaan in haar oorspronkelijke glorie wordt hersteld.
De tijd van ontwerpen zoals het Schouwburgplein of de Kunsthal, waarbij ten koste van ieder mogelijk gebruiksgemak werd gezocht naar een conceptuele benadering, is voorbij. Hier diende de collage van materialen, de bespeling op het onbegaanbare, hellende vlak nog als spiegel voor de werkelijkheid. Het zijn deze gebouwen die steeds meer geïsoleerd raken in een stad die zichzelf lijkt te hebben hervonden.
Zo ook de paviljoens op het Stadhuisplein. Hun rustieke stijl (wie door zijn ogenharen kijkt, ziet de vormentaal van Frank Lloyd Wright) past niet in de omgeving. Ze zijn hinderlijk voor voorbijgangers, niet in de laatste plaats vanwege overvliegende zeepbellen tijdens schuimparty’s. En ze vormen zogenaamd een blokkade voor het zicht op het stadhuis. Maar maken deze eigenschappen het niet tot een ultieme stedelijke collage? Zijn Saint Tropez en Café Fout niet de juiste tegenhanger voor de potsierlijke architectuur van het stadhuis?
het stadhuis
het stadhuis

Het ‘vrije zicht’ waar het persbericht op doelt, is het zicht vanaf het stadhuis richting het Stadhuisplein; niet andersom. Gezien vanaf de Lijnbaan, staan de paviljoens nauwelijks in de weg: het verkeer raast namelijk nog altijd voorbij op de Coolsingel. Daarnaast ligt het Stadhuisplein zelf dwars: het volgt niet de symmetrieas van het stadhuis. Deze dichotomie tussen het gebouw en het plein, die eigen is aan de situatie, wordt geheel ontkend in de nieuwe plannen. Met toekomstige afbraak van de paviljoens eist het stadhuis zijn oneigenlijke terrein terug. In de huidige situatie, met de paviljoens als afscherming voor de bevoogdende blik van het stadhuis, is er echter nog sprake van een vrij en ongecontroleerd zicht, in tegenstelling tot wat de gemeente beweert.
Gelukkig is Rotterdam een stad waarin het beeld het zelden wint van de realiteit. Andere paviljoens, zoals Konak Shoarma Pizza Döner aan de achterkant van het station, zullen voorlopig nog wel even productief in de weg blijven staan.

Gerelateerde inhoud

Steun onafhankelijke journalistiek

Als abonnee van Vers Beton kun je alle artikelen onbeperkt lezen en delen met je eigen netwerk.

Misschien vind je dit ook interessant

De Stadsagenda

  • Stadsgesprek

    • Evenement

    Hoe blijft Rotterdam in de toekomst bewoonbaar? Het klimaat verandert en dat merken we ook…

    Venue: Debatpodium Arminius
    Datum:
  • Gebouwen door Vrouwen viert het werk van vrouwelijke architecten. Kom naar de feestelijke lancering en vier met ons de bijdragen van vrouwen aan architectuur, stedenbouw en landschapsontwerp in Nederland.

    Venue: Keilepand
    Datum:
  • In de Dolle Kavita Talkshow gaat Rotterdamse schrijfster en theatermaker Shantie Singh in gesprek met verschillende “Dolle Kavita’s”. De eerste editie van talkshow vindt plaats op Internationale Vrouwendag, op zaterdag 8 maart 2025 in theater Zuidplein. Het thema van de kick-off editie is PIONIERS VAN NU.

    Venue: Theater Zuidplein Rotterdam
    Datum:
  • Bekijk de agenda

De leukste vacatures in en om Rotterdam

  • Stichting Sanderling richt zich op het verzamelen en beschikbaar maken van authentieke verhalen, herinneringen, ervaringen, dromen en ideeën van en over gewone mensen binnen de domeinen natuur, cultuur en ontmoetingen. Zo wil de stichting vastleggen wat niet vergeten mag worden, mensen inspireren en verbinden, participatie stimuleren en bewustwordin kweken voor wat onze wereld waardevol maakt. Stichting Sanderling doet dat door middel van participative storytelling.

  • Wil jij werken in het politieke hart van de gemeente Rotterdam voor de leukste fractie van het stadhuis, dan willen we graag met je kennismaken. GroenLinks staat voor een cultuur waarin iedereen zich welkom en thuis voelt, met oprechte aandacht voor de Rotterdammer en voor elkaar. We erkennen en waarderen ieders unieke achtergrond en we werken samen om Rotterdam groener, eerlijker en inclusiever te maken. We doen dat samen met een sterk en divers team van medewerkers en raadsleden.

  • De gemeenteraadsfractie van de Partij voor de Dieren in Rotterdam zoekt een
    bevlogen social media medewerker. Als lid van ons team krijg je de kans om met jouw creativiteit het verschil te maken. Jouw doel is om onze partij zo goed mogelijk te profileren op onze social media kanalen. Een baan in het hart van de Rotterdamse politiek waar je het verschil kunt maken voor dieren, natuur en het milieu.

  • Bekijk alle vacatures