De twee paviljoens aan de kop van het Stadhuisplein worden in 2014 gesloopt. Volgens de gemeente om ‘vrij zicht’ op het plein mogelijk te maken. Niemand in Rotterdam lijkt te rouwen om de sloop van de paviljoens. Met uitzondering van Jules Schoonman. Lees hier waarom hij de sloop zonde vindt.
In september 2010 woonde ik een lezing bij van Allan Jacobs en Elizabeth Macdonald in Zaal Staal, georganiseerd door AIR. Het ging over de openbare ruimte van Rotterdam. Er werden aanbevelingen gedaan voor verbeteringen, maar dit waren geen radicale voorstellen. De Amerikanen richtten zich, in de traditie van Jane Jacobs, op de potentiële kwaliteit van de straat. In de voorstellen werden bomen verplaatst, straatprofielen gewijzigd, rommel verwijderd. Niets om het principieel mee oneens te zijn.
Toch deelde ik niet het enthousiasme van het publiek. Er knaagde iets, er ontbrak iets in de analyse van de sprekers. Ze hadden geen oog voor de stad zoals die nu eenmaal is, geen oog voor de schoonheid (en onvermijdelijkheid) van de mislukking. Ze keken naar de kwaliteiten die reeds besloten lagen in het bestaande en zochten naar de eenvoudigste wijze om deze te benutten. Maar in hun analyse negeerden ze de poëzie van Rotterdam: de gebouwen als collage, de openbare ruimte als leegte.
Dit werd duidelijk toen ze het Stadhuisplein als voorbeeld namen. Eigenlijk zeiden ze er weinig over: er werd een foto getoond van de twee paviljoens aan de Coolsingel en stilzwijgend, met instemming van het publiek, geconcludeerd dat deze het beste gesloopt konden worden. Achteraf merkte ik op dat, hoezeer ik ook kon instemmen met de analyse en voorstellen, ik niet kon verzwijgen dat ik een zekere liefde had ontwikkeld voor de huidige situatie. Daarom zou ik het zonde vinden als Café Fout en Saint Tropez tegenover het stadhuis moesten wijken voor de verfraaiing van de Coolsingel en het Stadhuisplein. Er werd gemompeld en Macdonald verdedigde nogmaals haar standpunt. Jacobs, duidelijk gefrustreerd door de vraag, reageerde vervolgens: ‘So, you like the ugliness of the city, no? Well, good for you! Go tell your friends.’
Op 28 maart jongstleden verspreidde de gemeente Rotterdam een persbericht (‘Stadhuisplein kan op de schop’) met daarin de mededeling dat de eigenaars van de paviljoens inmiddels zijn uitgekocht en de gebouwen begin 2015 zullen worden gesloopt. De twee cafés worden obstakels genoemd, die een barrière vormen voor ‘vrij zicht’ op het plein. Wederom besluipt mij hetzelfde gevoel als tweeënhalf jaar geleden. Zijn het niet juist deze paviljoens die een vrij zicht over het plein mogelijk maken?
Telkens wanneer een stad een nieuwe identiteit construeert, omarmt zij bepaalde periodes uit haar verleden en negeert andere. Anders gezegd: voor iedere smaak moet iets wijken. De tijd waarin paviljoens op de Coolsingel werden gebouwd om de grootschaligheid te compenseren, is voorbij. Tegenwoordig staan ze eerder in de weg om de verborgen grandeur van de Coolsingel en zijn omringende ruimte te kunnen openbaren. Uiteraard is deze ontwikkeling niet enkel negatief, maar per definitie tweezijdig. Zij doet een investering in het verleden, maar rekent er tegelijkertijd mee af. De paviljoens worden afgebroken terwijl de Lijnbaan in haar oorspronkelijke glorie wordt hersteld.
De tijd van ontwerpen zoals het Schouwburgplein of de Kunsthal, waarbij ten koste van ieder mogelijk gebruiksgemak werd gezocht naar een conceptuele benadering, is voorbij. Hier diende de collage van materialen, de bespeling op het onbegaanbare, hellende vlak nog als spiegel voor de werkelijkheid. Het zijn deze gebouwen die steeds meer geïsoleerd raken in een stad die zichzelf lijkt te hebben hervonden.
Zo ook de paviljoens op het Stadhuisplein. Hun rustieke stijl (wie door zijn ogenharen kijkt, ziet de vormentaal van Frank Lloyd Wright) past niet in de omgeving. Ze zijn hinderlijk voor voorbijgangers, niet in de laatste plaats vanwege overvliegende zeepbellen tijdens schuimparty’s. En ze vormen zogenaamd een blokkade voor het zicht op het stadhuis. Maar maken deze eigenschappen het niet tot een ultieme stedelijke collage? Zijn Saint Tropez en Café Fout niet de juiste tegenhanger voor de potsierlijke architectuur van het stadhuis?
Het ‘vrije zicht’ waar het persbericht op doelt, is het zicht vanaf het stadhuis richting het Stadhuisplein; niet andersom. Gezien vanaf de Lijnbaan, staan de paviljoens nauwelijks in de weg: het verkeer raast namelijk nog altijd voorbij op de Coolsingel. Daarnaast ligt het Stadhuisplein zelf dwars: het volgt niet de symmetrieas van het stadhuis. Deze dichotomie tussen het gebouw en het plein, die eigen is aan de situatie, wordt geheel ontkend in de nieuwe plannen. Met toekomstige afbraak van de paviljoens eist het stadhuis zijn oneigenlijke terrein terug. In de huidige situatie, met de paviljoens als afscherming voor de bevoogdende blik van het stadhuis, is er echter nog sprake van een vrij en ongecontroleerd zicht, in tegenstelling tot wat de gemeente beweert.
Gelukkig is Rotterdam een stad waarin het beeld het zelden wint van de realiteit. Andere paviljoens, zoals Konak Shoarma Pizza Döner aan de achterkant van het station, zullen voorlopig nog wel even productief in de weg blijven staan.
Al 20 reacties — discussieer mee!
Niet eens. Je hebt mooi lelijk en lelijk lelijk. Liever vandaag slopen dan morgen. Geldt trouwens ook voor de mcdonalds coolsingel. Mislukken moet kunnen maar als je de kans krijgt het recht te zetten….
Ik snap je punt niet zo goed…..
Wellicht kun je vraagtekens zetten bij het gladstrijken van goed functionerende straten als Meent en Witte de With, en of deze straten zoveel beter worden van deze nieuwe natuursteen. Ze waren ook al leuk zonder en zijn ze nu zoveel beter (hoewel ik het wel mooi vind)
De staat van de Coolsingel is wat mij betreft echter behoorlijk bedroevend. Er is sprake is van veel leegstaande gebouwen, een niet gevarieerd horeca-aanbod, een tweebaans doorgaande verkeersweg, tal van paviljoens die op een een sta in de weg vormen voor loopstromen en soms zichtlijnen en waarvan de uitvoering te goedkoop is geweest.
Juist op deze straat hebben we dringend aanpassingen nodig om Rotterdam beter op de kaart te zetten. Het imago van de stad begint bij je entree. Gelukkig al een geweldig station, straks een mooi kruisplein en al een verbeterd Weena (nu de plintfuncties nog_)
En op de Coolsingel is het kunstgras gelukkig al verdwenen, het City informatiecentrum en Citybril zien er al veel beter uit dan voor de opknap, we hebben een pocketpark, we hebben verschillende nieuwe bomen. Kortom het gaat zeker langzaam vooruit.
En aan de sloop van deze twee paviljoens gaan we wat mij betreft ook niks missen. Door alle lelijkheid vallen ze alleen bijna niet meer op.
Mijn bovenstaand betoog is overigens niet bedoeld om de halve Coolsingel te slopen. Want ik ben een groot fan van de vooroorlogse en wederopbouwarchitectuur. Dus wel graag oog voor cultuurhistorie behouden natuurlijk.
Sloop van deze twee bunkertjes maakt de weg vrij om het stadhuisplein door te trekken naar de trappen van het stadhuis. Maar dat zal dan wel weer niet de bedoeling zijn.
Overigens gaat met de herinrichting van het stadhuis ook de terrassen op de schop. Het staat er niet met zoveel woorden in de link, maar in eerdere plannen die ik t.a.v. het stadhuisplein heb gezien zullen de horecaondernemers hun uitbouwsels drastisch moeten terugbrengen, waardoor het zicht vanaf de korte lijnbaan op het stadhuis eveneens verbeterd wordt.
Weliswaar wordt de symetrie niet definitief hersteld, maar het zicht wel sterk verbeterd.
SLOPEN dat zooitje en vervolgens het plein opnieuw inrichten. Wat een armoede dat plein!
@eeva: dat zijn toch de weetjes waar je wat aan hebt. Misschien moet ik ook maar eens een tour doen door mijn eigen stad.
Klopt, illegale uitbouw gaat beperkt worden, er komen uniforme terrassen en dit allemaal in overeenstemming met de ondernemers ter plaatse. Hoop dat het wat moois gaat worden en dat ook de reputatie van het Stadhuisplein vooruit gaat.
“In overeenstemming met de OndernemeR ter plaatse”, Volgens mij is alles van Chiel Jongejan daar. http://www.sfeerhoreca.nl/
Wanneer gaat de gemeente de overige paviljoens op de coolsingel slopen?
Hiermee bedoel ik de mcDonald, het paviljoem voor de bijenkorf, en de zwarte paviljoens tegenover de mc Donald. De scooters die daar staan is echt geen gezicht voor de coolsingel. Liever vandaag dan morgen slopen, en een mooie wandelpad maken met veel groen!
Volgens vele van de bovenstaande reacties is het verkeer het grootste probleem op de Coolsingel. Echter, sinds de opening van de Erasmusbrug is de route Laan van Zuid – Erasmusbrug – Coolsingel – Schieweg een hele belangrijke verkeersader voor de stad, die leg je niet zomaar om. Tunnels aanleggen, zoals Juriaan voorstelt, is natuurlijk onmogelijk omdat de metro daar al onderdoor loopt. We zullen het dus nog wel even met dat verkeer moeten doen.
Desalniettemin hoeft veel verkeer een succesvolle boulevard niet perse in de weg te staan, zie bijvoorbeeld de Champs Elysees in Parijs.
Verrommeling, het gemis aan aansprekende winkels en leegstand zijn volgens mij de echt grote problemen van de Coolsingel.
Sloop van deze pavljoens kan wel eens een goede eerste stap in de richting zijn. Ook andere paviljoens staan soms behoorlijk in de weg, zo is de Donner vanaf de weg en het fietspad ook volledig verstopt achter horecapaviljoens.
Aan de andere kant, op de Bijenkorf en de C&A na, zijn de horecazaken op de Coolsingel (inclusief de MacDonnalds en Hans Worst) de enige succesvolle zaken.
En laten we ook niet vergeten dat met de sloop van deze paviljoens twee goede voorbeelden van de gezelligheidsrevolutie uit de jaren zeventig verloren gaan. Net als de stadsvernieuwing uit dezelfde tijd blinkt deze periode niet uit in ‘mooie’ architectuur, maar toch was het een belangrijke periode omdat toen voor het eerst de gewone Rotterdammer voor zijn rechten op een gezellig centrum en en goede woningen opkwam, twee aspecten die door de bouw van de vele blokkendozen naar de achtergrond waren verdwenen. Het slopen van panden omdat ze niet mooi meer zouden zijn of in de weg staan kan ook betekenen dat een stukje geschiedenis voor altijd gewist wordt.
Dat laatste is zeker waar. Maar de vraag is hoe erg het is om geschiedenis te wissen. Niet alles wat geschiedenis is is ook waardevol. Ik denk dat dat in dit geval zeker geldt.
De paviljoens voor de tijdelijke Donner vind ik minder storend omdat ze geen looproutes blokkeren. Dat deden deze panden bij Stadhuisplein wel. In die zin moet er nog 1 verdwijnen en dat is die voor de Bijenkorf. Die staat werkelijk dramatisch in de weg!
Prikkelend. Altijd mooi. Maar het stadhuis potsierlijk noemen?
Verbaast mij dat er Amerikanen worden ingevlogen om onze stad te reorganiseren. De omkaderde quote maakt dit pijnlijk duidelijk.
Nou ben ik zelf niet zo fan van deze twee tenten. En vind ze vanaf de Coolsingel gezien ook redelijk in de weg staan. Ze staan te dicht op het fietspad en als voetganger wordt je gedwongen het Stadhuisplein te betreden.
Maar anderzijds zorgt het wel meer voor een afgesloten ‘pleingevoel’ als je op het Stadhuisplein staat. Zonder dat je direct zicht op het voorbij razende verkeer heb.
Sorry, anders dan aan Frank Lloyd Wright doet die rustieke toestand mij altijd denken aan zelfgemetselde barbecues in vinextuinen. Ik vind ook dat we lelijkheid in het straatbeeld soms moeten koesteren; het kan zeker bijdragen aan een levendig stadsgevoel. Dat geldt wat mij betreft echter niet voor deze twee meeëters.
Ik vind dat ook het hoogtepunt van dit betoog.
Jeroen, nu komt toch even de gids in mij naar boven. Nu kunnen we het stadhuis natuurlijk waarderen omdat het statig, mooi ‘oud’ is, en een echte uitstraling heeft van een stadhuis. Maar architectonisch gezien is het stadhuis een kitscherige potpouri van verschillende stijlen. Ik grapte tijdens mijn tours altijd dat het enige trapgeveltje van Rotterdam op het stadhuis te vinden is, om maar aan te geven dat het eigenlijk helemaal niet bij de stad past. Toen het werd gebouwd in 1920 werd het stadhuis al afgeserveerd als hopeloos ouderwets. Het verhaal gaat dat de bekendste en meest moderne architect uit die tijd, Berlage, het stadhuis niet mocht ontwerpen omdat onze toenmalige burgemeester Zimmerman niet in een ‘socialistisch paleis’ wilde wonen.
Aan de andere kant van het plein niet 🙂
De relatie stadhuis-stadhuisplein is nog mijn minste probleem met deze 2 paviljoens. Ook draagt de functie op zich nog wel bij aan de levendigheid van de plek. (als je alle paviljoens op de Coolsingel zou slopen blijft er weinig horeca meer over…)
Maar mijn grootste probleem met deze paviljoens is dat ongeveer 3 kanten ervan achterkanten zijn die ook nog eens gericht zijn op onze belangrijkste straat. Goed te zien in de laatste foto bij het stuk. Dat is gewoon droevig toch zo tegenover ons politieke centrum…
Daarnaast, al genoemd, verstoren deze paviljoens de loopstromen enorm. Dat gaat op meer plaatsen aan de Coolsingel mis maar hier is het wel heel erg. Ik zal er dus ook geen traan om laten als ze weg zijn.
Even verderop blijft helaas het paviljoen bij de Bijenkorf wel staan. Ook zo’n rotding in je looproute. De bloemenkraam en viskraam zijn eruit. Daar krijgen we een hoop allure voor terug voor onze boulevard. Er komt namelijk een Verhage snackbar in… Dan maar hopen dat die niet net als Bram Ladage om 18u de rolluiken omlaag doet.
Dat heb ik nooit begrepen, een snackbar dichtgooien als iedereen gaat eten, maar er zal wel een gedachte achter liggen, winkels dicht, snackbar dicht?
Inderdaad, Coolsingel autovrij en gewoon een mooi Coolplein van maken waar evenementen gehouden kunnen worden. Al hebben we daar de Binnenrotte al voor en Taboetaleb wilt toch niet dat er grote evenementen plaatsvinden sinds Sunset Grooves. Tunneltje ala Westblaak is natuurlijk ook een optie.. Maar daar zullen wel aardig wat Rotterdammers over vallen als je de Coolsingel aan gaat passen..
het is dan eindelijk zover, de petitie om de paviljoens te behouden mag worden opgestart, beste Jules! kijk maar hier
Ik begreep dat de Mac Donalds indertijd heel lang recht om er te zijn bedongen heeft.
Ondertussen is de Mac met een ander buitenkantje getooid en werden we “gelijmd” bij de opening met een gratis maestroBurger.
Of haal ik nu dingen door mekaar?