Op zoek naar vergeten huizen

Hoewel kraken sinds 2010 verboden is, zijn er nog altijd mensen die leegstaande huizen openbreken om er te gaan wonen. Zo ook drie oud-bewoners van Spacecamp, een kraakpand aan de Brielselaan waarover ik al eerder op Vers Beton schreef. Nadat hun oude huis ontruimd en met dikke, goedkope panelen dichtgespijkerd werd, namen zij de koevoet ter hand en trokken de Rotterdamse straten in. Op zoek naar een nieuw door buurt en eigenaar vergeten huis. Maar hoe doe je dat eigenlijk; een huis kraken? Welke risico’s zijn er? En waarom zou je die risico’s lopen? Vers Beton sprak met hen.

Het is een kleine worsteling om binnen te komen, in het vers gekraakte huis ergens in Noord. Over de volle lengte van de trap vanaf de voordeur ligt namelijk het onderstel van een windsurfplank. Boven staat een Australische jongen breed te lachen. “Ik heb deze plank vannacht gevonden”, zegt hij. “Ik ga hem repareren en er een boot van maken. Dan zet ik er een krakersvlag op en ga ik ermee over de Nieuwe Maas varen.” Naast hem staan ook de twee andere bewoners van het huis te wachten: een jongen uit Spanje en een meisje uit Estland – een stelletje. Omdat kraken in Nederland sinds 2010 met een celstraf van maximaal 16 maanden wordt bestraft, willen ze niet met hun naam in dit artikel. Maar verder staan ze positief tegenover het interview. De Estse vraagt zelfs of ze er de illustraties bij mag verzorgen.

“Ik had drie, vier panden paraat”

Als na een vegetarische maaltijd en een kopje koffie een jointje in het rond gaat, steekt de Spanjaard van wal. Toen het pand aan de Brielselaan ontruimd werd, was hij de enige van de drie die ervaring had met het kraken van huizen. “Ik weet dat het ontzettend veel stress geeft als je een huis uit moet en je geen idee hebt waar je heen kunt,” vertelt hij. “Daarom ben ik, toen ik hoorde dat Spacecamp gesloopt zou worden, al een aantal middagen door de stad gaan lopen. Op zoek naar panden die leeg leken te staan. Ik had er dus al drie, vier paraat toen ons huis ontruimd werd”
Binnen een week nadat de drie dakloos waren geworden stonden ze dan ook al voor de deur van een potentieel nieuw huis. De Australiër herinnert zich de adrenaline die door zijn lichaam gierde, toen hij de deur van het huis openmaakte – zijn eerste kraakactie ooit: “Eén iemand aan de ene kant van de straat, iemand anders aan de andere. En dan met z’n tweeën vanuit een portiek aan de overkant komen en zo snel mogelijk proberen het gebouw binnen te dringen, zonder dat iemand je ziet. Ik kreeg daar zo’n ongelofelijke rush van, ik heb de hele nacht niet meer kunnen slapen.”
De Estse begint te lachen: “Jammer alleen dat het huis helemaal niet leegstond, zoals mijn vriendje dacht. Het huis werd kennelijk gebruikt als verhuurschuur en stond tot de nok toe vol met kleine, houten hokjes met rare spullen. Stonden we daar, voor de deur van een vreemd huis met een volle geleende camper. Dat was de eerste les: nooit met al je spullen op je rug een nieuw pand proberen te kraken.”

Wietplantages en getrokken pistolen

Een paar nachten later stond het drietal alweer voor de deur van een ander pand, op Zuid ditmaal. “Het leek een succes te worden,” vertelt de Australiër. “Via een braakliggend stuk grond waren we bij de achterdeur van het gebouw gekomen, die met een koevoet redelijk eenvoudig open ging. Elektriciteit en stromend water ontbraken jammer genoeg, maar het huis had ruim voldoende kamers voor iedereen. We trokken een paar biertjes open en proostten op ons nieuwe huis. De volgende dag heb ik zelfs al wat spullen die kant op verhuisd.”
“Het enige rare was een gat in het trapgat dat naar de verdieping boven ons leidde. Daar ben ik een dag later doorheen gekropen”, zegt de Spanjaard. “In de muur van dat huis zat ook weer een klein gat, dat naar het pand naast ons leidde. En dat stond tot de nok toe vol met wietplanten.” Eenmaal terug in zijn ‘eigen’ huis moest hij nodig plassen. “Omdat wij nog geen wc hadden ben ik naar het café twee deuren verder gelopen. Daar begon een stel kale volgetatoeëerde hooligans ruzie met me te zoeken. Ze vroegen of ik soms een kraker was en zeiden dat ik op moest rotten. Toen begon het me te dagen: ze gebruikten ons huis om bij hun wietplantage drie deuren verderop te komen!”
Geschokt belt hij zijn Australische vriend op. “Ik ben meteen op de fiets gesprongen en naar Zuid gereden. Eenmaal daar leek het in het café vrij rustig, dus ben ik vanaf de overkant van de straat gaan staan om uit te vogelen wat er aan de hand was. Komen er ineens twee straatjochies aan die me vragen of ik wel eens een geladen pistool gezien heb. En trekken er van achter hun broekriem zo één tevoorschijn. I totally freaked out! Ze vertelden me zelfs dat ze er vanmiddag nog iemand mee beroofd hadden.” De volgende ochtend haalden ze dan ook hun snel hun spullen het huis weer uit en vertrokken. “Die plek had echt bad energy”, lachen ze nu.

Een nieuw kraakpand wordt geboren

Ook de andere panden die de Spanjaard op het oog had lopen op niets uit. Een maand na de ontruiming van het pand aan de Brielselaan is het drietal nog altijd dakloos. Nog eenmaal besluiten ze een poging te wagen, met deze keer een zeer grondige voorbereiding. “We vonden een pand dat was dichtgespijkerd met SiteX-platen (zware, metalen platen die krakers moeten weren, red.)”, zegt de Spanjaard. “Dat betekent maar één ding: dit huis staat leeg.” “Vervolgens ben ik naar het kadaster gegaan”, vertelt de Australiër. “Voor 2,50 euro kan je daar opvragen wie de eigenaar van een huis is. Je hoopt dan op een woningbouwvereniging als Havensteder of Vestia, want bij zo’n grote organisatie is de kans groot dat eigenlijk niemand naar het pand omkijkt. Dat was bij dit huis het geval. Daarna zijn we op Google Maps gaan kijken hoe de omgeving eruit ziet. Daar zagen we een grote tuin achter het huis.”
“We zijn toen een rondje door de buurt gaan lopen, op zoek naar huizen waarvan de tuin aan die van ons beoogde nieuwe huis grenst”, vult het Estse meisje aan. “Bij één van die huizen stond een Anonymous-masker voor het raam. Daar hebben we aangebeld en jawel, daar woonden ook krakers. Vanaf toen ging het allemaal vanzelf. Via het huis van die andere krakers kwamen we die nacht in de achtertuin terecht. Twee schuttingen en één boom later stonden we op het balkon van ons nieuwe huis. De achterdeur bleek zoals verwacht niet dichtgespijkerd en ging met een koevoet eenvoudig open. Ons nieuwe thuis was geboren.”
“Tot nu toe is er nog niemand van de woningbouwvereniging langsgekomen om te vragen wat we hier doen, zelfs niet nu we de stalen SiteX-plaat voor de voordeur hebben weggehaald. Volgens mij interesseert het ze niets”, zegt de Australiër schouderophalend. “En de buurman vindt het wel fijn dat we hier zitten, hij vond het maar niks naast zo’n spookhuis. Het stond al meer dan een jaar leeg! Van hem hebben we ook gehoord dat de organisatie pas over minimaal anderhalf jaar met een renovatie wil beginnen. Als dat er al van komt.”

Trots

“Ken je Rishi Sowa?” antwoordt de Australiër als ik hem vraag waarom hij kraakt. “Dat is een man die van duizenden lege plastic flessen zijn eigen eiland heeft gemaakt en daarop woont volgens zijn eigen wetten. Niet vanwege één of ander hoog ideaal, maar gewoon omdat het kan, vanwege het avontuur. Dat wil ik ook. Niemand die je vertelt wat te doen. En ik ben fucking trots dat ik het heb gedaan.”
“Ik kraak eigenlijk om een heel basale reden”, zegt de Spanjaard. “Omdat het goedkoop is. Als je weinig uitgeeft, hoef je ook geen baantje te nemen waar je geen reet aan vindt om je huur of hypotheek te betalen en waar je veertig uur in de week aan kwijt bent. Die tijd wil ik liever besteden aan kunst maken en andere leuken dingen doen. Door te kraken koop ik dus eigenlijk tijd.”
De Estse zit dromerig mee te knikken als de andere twee hun verhaal doen, maar wordt plotseling fel als ik haar dezelfde vraag stel. “Niemand keek meer naar deze plek om, het was echt een lelijke plek in de buurt. Nu zijn wij er. We knappen de boel op, hebben wat dingetjes gerepareerd, maken schoon. Binnenkort ga ik met groenten die anders op de markt worden weggegooid een paar grote maaltijden koken. De hele buurt mag hier dan gratis komen eten. Zo wordt dit huis voor iedereen weer een positieve plek. Dát is waarom ik kraak.”