Ga naar de inhoud

Architecten Oomspanden: ‘Geef ons de tijd, en ga dan in debat’

Diverse petities, aandacht in kranten en op tv, felle discussies, en heel veel stuurlui die aan wal staan: de op handen zijnde renovatie van de markante Oomspanden op het Noordereiland leidt nog vóór de start voor veel commotie. Maar hoe zit het écht in elkaar? Vers Beton sprak met de verantwoordelijke architecten van CDV en ZUS: “Niets is besloten.”
Na Forum en Het Nieuwe Stadion richten de pijlen van de stad zich nu op Maaskade 113 & 115, beter bekend als de Oomspanden. Inmiddels startten zowel ChristenUnie-SGP als Bogue petities om de sloop van Maaskade 115 tegen te gaan. Ondertussen blijft onduidelijk wat er nou werkelijk met de gebouwen zal gaan gebeuren, en hoe vergevorderd de plannen zijn. Hoog tijd dus voor een gesprek met de architecten van de verbouwing: Christopher de Vries (CDV architects) en Elma van Boxel (ZUS).
Getuige de reacties is er op dit moment veel onduidelijk over de plannen voor de Oomspanden. Waar zijn jullie nu mee bezig, en wat is de huidige status van het project?
Elma: We hebben van de ontwikkelaar de opdracht gekregen om uit te zoeken hoe Maaskade 113/115 opnieuw als gezamenlijk pand kan functioneren. Nummer 113 is een rijksmonument en in relatief goede staat. Maaskade 115, dat bijna sinds het begin van zijn bestaan intern verbonden is met het andere pand, is daarentegen bouwkundig in zo’n slechte staat dat we vanuit de ontwikkelaar meekregen dat we daar wat mee moesten. We hebben toen drie opties gedefinieerd. Twee daarvan gaan uit van behoud van de gevel van Maaskade 115, al dan niet met een vervangende opbouw op het dak, de derde van sloop en nieuwbouw.
Christopher: De drie varianten hebben alle drie voor- en nadelen. De verdiepingshoogtes van nummer 113 en 115 sluiten bijvoorbeeld niet op elkaar aan. Een van de voordelen van nieuwbouw is dat je alle verdiepingen gelijkvloers, per lift en rolstoel toegankelijk kan maken. Dat is niet per se van doorslaggevend belang, maar speelt wel mee.
We zijn de drie opties op dit moment niet alleen financieel aan het testen, maar ook functioneel, esthetisch en maatschappelijk. Op basis daarvan wordt er een kosten-batenanalyse gedaan, waarna de eigenaar een weloverwogen beslissing kan nemen.

Maaskade 113 & 115, de 'Oomspanden'
Maaskade 113 & 115, de ‘Oomspanden’

Dus het is nog geen uitgemaakte zaak? Uit de welstandsverslagen blijkt dat jullie al twee vergaderingen enkel over de nieuwbouwvariant hebben gesproken. Is daar niet uit op te maken dat deze variant jullie voorkeur heeft?
Christopher: Nee, dat is een misverstand. Wat we nu bespreken met de welstand is een conceptaanvraag. Dit is een soort dialoog met de welstand, die pas sinds kort bestaat. Deze vindt plaats vóór de daadwerkelijke bouwaanvraag, en daarmee toets je waar de gevoeligheden van het project liggen.
Om alle varianten door te kunnen rekenen en ervan te zeggen of ze überhaupt haalbaar zijn, moet wel verkend zijn waar ze aan moeten voldoen. Aangezien sloop en nieuwbouw voor de welstand de meeste consequenties heeft, is deze tot nu toe het meest besproken. Dat is ook de extreemste variant die het beste laat zien waar de discussie ligt.
Elma: Het beeld van de maquette dat nu op internet rondzwerft is één van de beginstudies voor de nieuwbouwvariant. We hebben wel dertig van dat soort studiemaquettes gemaakt, en die zijn inmiddels ook alweer achterhaald. Maar er zijn dus nog steeds drie varianten. Niets is besloten.
Heeft de ontstane commotie invloed op jullie onderzoeksproces?
Christopher: Nee, in principe niet. Als je je daar door laat censureren, kom je nooit tot heldere inzichten, en dat maakt een onderzoek welbeschouwd overbodig.
Elma: We gaan in de ontwerpstudie die we nu doen zorgvuldig te werk, en krijgen daarvoor van de opdrachtgever ook de ruimte. We willen daarna graag het publieke debat aangaan, maar dat moet wel gebeuren op het moment dat het onderzoek afgerond is. Pas dan kun je in een open discussie het hele spectrum aan argumenten behandelen.
Hoe kijken jullie aan tegen de maatschappelijke waarde van deze panden?
Elma: Het Oomsgebouw is van grote waarde voor de stad. Het is echt een unieke plek. Ik weet nog wel dat als ik als kind in Rotterdam aan kwam rijden en al die lichtjes van het Noordereiland met de Maas ervoor zag. Daar kreeg ik gewoon kippenvel van.
Christopher: Tegelijkertijd is er een heel groot spanningsveld. Aan de ene kant maken de panden onderdeel uit van een beschermd stadsgezicht. Hierin is 113 het monument. De gevel van 115 is veel meer verwant met die van de andere gebouwen aan de Maaskade, maar daar heeft het qua gebruik niets mee te maken. Aan de andere kant functioneren beide al bijna honderd jaar als eenheid. Hierbij heeft 113 vooral een representatieve functie, terwijl 115 functioneert als noodzakelijke uitbreiding hiervan. Er zit dus een duidelijke spanning tussen wat de twee gebouwen samen moeten doen: stedenbouwkundig moet Maaskade 115 contrasteren met het monument op 113, maar functioneel kunnen ze niet zonder elkaar.
Elma: Wil je op een goede manier voor het monument zorgen, dan moet je zorgen dat het ook gewoon een functioneel gebouw is.
Het Oomslogo: bepalend stadsbeeld
Het Oomslogo: bepalend stadsbeeld

Dus het beste wat je voor het pand en de locatie kunt betekenen, is het zo functioneel mogelijk maken voor de toekomst?
Christopher: In dit project ligt een hele discussie besloten over hoe je met dit soort panden om wilt gaan. In hoeverre kun je je bijvoorbeeld permitteren om nooit over nieuwbouw te praten, terwijl dit juist veel inzicht geeft in wat de gevoeligheden van het project zijn? Het is een gebouw dat een grote symbolische waarde heeft, maar tegelijkertijd is het een gebruiksvoorwerp.
Elma: Op de andere hoek van het Noordereiland heb je nu een blok dat compleet op dezelfde manier als dat het was teruggebouwd wordt. Is dat dan hoe we met beschermde stadsgezichten om moeten gaan? We hebben absoluut geen vooropgezet idee, maar we zijn ook niet van mening dat je per definitie helemaal niets aan monumenten mag veranderen.
Christopher: De discussie in de monumentenzorg is altijd dat gebouwen aan de ene kant getransformeerd of gerenoveerd moeten worden, maar aan de andere kant levensvatbaar moeten blijven. Daar zit een spanningsveld, en daar kom je met zo’n onderzoek als we nu doen ook heel precies achter. In die zin kan deze opdracht een precedent zijn over hoe positie in te nemen in een heel complex debat.
Wanneer eindigt het onderzoek en valt de beslissing?
Christopher: Als we de drie varianten tot in de puntjes met elkaar hebben vergeleken gaan we in gesprek met de betrokken partijen, en dan kan er een weloverwogen keuze gemaakt worden.
Elma: Het onderzoek loopt nu in totaal acht maanden. Ik denk dat we nog drie maanden bezig zullen zijn. De discussie die op gang gekomen is, is daarom voorbarig en leidt voornamelijk tot emotionele reacties die helaas gebaseerd zijn op met weinig inhoudelijke en feitelijke argumenten. Er is ten eerste nog geen beslissing genomen, en ten tweede zijn er nog zaken die worden uitgezocht. Zodra het onderzoek afgerond is, gaan we graag in debat met de stad. Maar voor nu zeggen we: geef ons de tijd om ons werk af te ronden.
Vincent Cardinaal droeg bij aan het interview.

Gerelateerde inhoud

Steun onafhankelijke journalistiek voor Rotterdam

Word in november en december lid met flinke korting. Je leest Vers Beton een jaar lang voor slechts €50. Help jij ons naar de 1500 abonnees?

Misschien vind je dit ook interessant

De Stadsagenda

  • Verhalenhuis Belvédère nodigt iedereen van harte uit op woensdag 18 december om 18 uur– op de Internationale Dag van de Migrant- voor een feestelijke Marokkaanse Luister Volkskeukenavond. Hiermee willen we de bijdragen van de eerste generatie migrantenfamilies op een positieve manier in de schijnwerpers zetten.

    Venue: Verhalenhuis Belvédère
    Datum:
  • On January 23, AIR will organize another TALKS about architecture in collaboration with Robert-Jan de Kort Architecture. We welcome an inspiring, international architecture studio to the stage in Rotterdam: FABEL Arkitektur (Göteborg, Sweden). TALKS about architecture focuses on architecture as an artistic discipline.

    Venue: Baanhof
    Datum:
  • On January 16, AIR will organize another TALKS about architecture in collaboration with Robert-Jan de Kort Architecture. We welcome an inspiring, international architect to the stage in Rotterdam: Francesca Torzo (Genoa, Italy). TALKS about architecture focuses on architecture as an artistic discipline.

    Venue: Baanhof
    Datum:
  • Bekijk de agenda

De leukste vacatures in en om Rotterdam

  • Bij Theater Rotterdam krijg je de kans om jouw creativiteit en organisatietalent in te zetten binnen een culturele omgeving. Samen met twee ervaren eventmanagers speel je een actieve rol bij het plannen en organiseren van diverse verhuringen en evenementen. Zie jij jezelf in deze rol? Solliciteer nu op deze tijdelijke functie!

  • Het Chabot Museum Rotterdam is per direct op zoek naar een Hoofd/Medewerker Publiek en Communicatie voor 28 – 32 uur per week.

  • Om in een proces van co-creatie met de St.
    Michaëlschool in Hillegersberg en de Prins Alexanderschool in Ommoord activiteiten te ontwikkelen en te begeleiden is het Chabot Museum (i.v.m. zwangerschapsverlof van de huidige Cultuurcoach) per 1 maart op zoek naar een cultuurcoach beeldende kunst en erfgoed (in te vullen door een of twee cultuurcoaches) die zijn of haar enthousiasme voor verbeelding verbindend wil inzetten in alle klassen op deze scholen in twee verschillende wijken rond het Land van Chabot.

  • Bekijk alle vacatures