Een van de hardnekkigste aannames van de stad is dat het in 2009 georganiseerde Jongerenjaar een grandioze mislukking zou zijn geweest en dat is schadelijk voor Rotterdam. Zo betoogt althans Marianne van de Velde, directeur van Music Matters. Het stigma heeft volgens haar geleid tot een situatie waarin vooral over en niet mét jongeren wordt gepraat. Het is tijd voor verandering.
In 2007 werden de plannen voor een Rotterdams Jongerenjaar gepresenteerd. Een jaar lang zou Rotterdam in 2009 in het teken staan van projecten die voor, door en mét jongeren werden georganiseerd. Doel was om de relatie tussen jong en oud en de jongerenparticipatie op “alle terreinen” te verbeteren, alsmede het imago van de stad onder jongeren.
Veel aandacht was er voor initiatieven van jongeren zelf: middels de Jongerenbijdrageregeling (die nog steeds bestaat) konden jongeren zelf ondersteuning zoeken voor een eigen initiatief. Hun plannen werden door jongerenpanels beoordeeld en werden daarna begeleid in de uitvoering.
Boemerang
De gemeente Rotterdam blies hoog van de toren: er zou maar liefst 50 miljoen euro in jongeren worden geïnvesteerd. Dat een groot deel van dit geld slechts ‘op papier’ bestond werd er niet bij verteld. Dat poenerige gedrag van de gemeente kwam als een boemerang terug naar het stadhuis: tegenstanders zouden continu blijven aanhalen dat er 50 miljoen ‘verspild’ werd aan het Jongerenjaar, of vonden de resultaten te mager voor een dusdanig grote investering.
In werkelijkheid was nog niet de helft van die 50 miljoen daadwerkelijk beschikbaar. Bovendien was 15 miljoen gereserveerd voor het – toen nog – Urban Culture Podium (later Nieuwe Oogst); ook dat bedrag is nooit volledig aan De Nieuwe Oogst besteed. Verder behelsde het budget projecten die de gemeente toch al uitvoerde, en die voor het gemak onder Your World werden geschoven.
Afschieten
Critici van het eerste uur stonden al in 2008 klaar om het project af te schieten. Met Culturele Hoofdstad 2001 in het achterhoofd werd gewaarschuwd voor verspild budget aan een grootschalige projectorganisatie, marketing et cetera. Instellingen waren op hun beurt verontwaardigd wanneer zij geen graantje wisten mee te pikken van het enorme budget dat binnen handbereik leek.
Die reactie alleen al rechtvaardigt in mijn ogen nog altijd het Jongerenjaar: het ging écht om jongeren zelf, om hun eigen initiatief, en hun eigen invulling aan zo’n jaar. Veel instellingen waren (en zijn) niet in staat om vanuit die gedachte een project in te richten.
Meedenken en meedoen
Ikzelf maakte het Jongerenjaar van dichtbij mee. In 2009 was ik voorzitter van jongRRKC, de jongerenafdeling van de Rotterdamse Raad voor Kunst & Cultuur. Er was volop ruimte om mee te denken en te doen. De politiek was benaderbaar: B&W Next werd opgericht – aan iedere wethouder en aan de burgemeester werd een jongere evenknie gekoppeld.
Ook jongRRKC zag de politiek met regelmaat en kreeg volop de gelegenheid om zijn visie op de stad te delen met beleidsmakers. Er heerste het duidelijke besef dat de stad erbij gebaat was jongeren te betrekken bij het vinden van oplossingen voor problemen en uitdagingen, zoals drop-outs, de ontwikkeling van het urban podium en thema’s als duurzaamheid en ondernemerschap.
Trots
Dat meedenken en meedoen was eerst misschien nog wat geforceerd en onwennig, maar wij voelden ons serieus genomen, kregen volop kansen om onze plek in de stad te vinden. De stad creëerde daarmee een voedingsbodem voor de toekomst. Alle jongeren die actief betrokken waren bij onder andere de Jongerenbijdrageregeling, Dynamic Duo’s, Your Lab, jongRRKC, de Rotterdamse Jongerenraad, YoungEDBR en B&W Next vormen een ongelooflijk interessant netwerk.
Er is in 2009 een kiem gelegd voor een groep enthousiaste, gemotiveerde Rotterdammers die nu, een aantal jaar later, nog steeds actief zijn in de stad. We komen elkaar nog met regelmaat tegen en ik ben er trots op dat ik deel uit maak van die groep.
Doelstelling behaald, als mislukking de boeken in
Ondertussen zwol de kritiek gedurende het jaar aan. Jongeren zouden niet op de hoogte zijn van de activiteiten, Your World was onzichtbaar en het geld zou niet bij jongeren terechtkomen. Die kritiek was deels correct – Your Space, het podium onder het Hilton, was bijvoorbeeld een continu pijnpunt en is helaas nooit een succes geworden. Bovendien zijn er heel wat bureaus die flink hebben verdiend aan het ontwikkelen van concepten en het begeleiden van jongeren.
Desondanks behaalde Your World grotendeels de doelstellingen die eerder gesteld waren. Wat vooral pijnlijk was, was dat de kritiek kwam van de niet-jongeren. Zij deden waar Rotterdammers goed in zijn: elkaar napraten. Zij maakten van Your World een politieke speelbal waardoor het als een mislukking de boeken in ging.
Dat is eeuwig zonde, want het maakte het de gemeente ongelooflijk lastig om succesvolle projecten uit 2009 te continueren. Ook instellingen werden hierdoor niet gestimuleerd om door te gaan met het bereiken van jongeren en het serieus betrekken van een doelgroep die zo belangrijk is voor de stad en die nog te vaak wordt overgeslagen.
Veel van de positieve energie die toen door de stad te voelen was, is door cynisme verdrongen. In 2010 was het Jongerenjaar snel vergeten en ging men over tot de orde van de dag.
Onderdeel van de oplossing
Anno 2013 lijk het Jongerenjaar het voorbeeld te zijn van de onmogelijkheid van de stad om met jongeren om te gaan. Rotterdam zou er echter bij gebaat zijn om de successen uit het Jongerenjaar te erkennen en te gebruiken om de uitdagingen en problemen onder jongeren (die door de economische crisis een stuk groter zijn dan in 2009) aan te pakken.
Er wordt opnieuw veel te veel over jongeren gepraat. In de huidige discussies over het uitgaansleven en de poppodia zijn het grijzende partygoeroes die de kranten halen, maar waar is de mening van jonge organisatoren, artiesten en bezoekers?
Het gesprek moet van twee kanten komen. Jongerenraden zouden hierin het voortouw moeten nemen. Verstevig hun positie en zorg dat de Jongerenbijdrageregeling behouden blijft. Ga het gesprek aan met bijvoorbeeld ondernemers, studenten en kunstenaars. Neem jonge Rotterdammers serieus en geef hen de kans onderdeel te zijn van de oplossing.
Update: en zo klonk dat 8 augustus in de studio bij [email protected]
Al 12 reacties — discussieer mee!
Wij hebben ons juist laten inspireren door het Rotterdamse Jongeren Raad uitgaansadvies bij het maken van onze plannen. Een helder advies met enkele rake constateringen, die zeker iets toevoegen aan de actuele discussie. De wens voor één culturele hotspot ligt niet geheel toevallig in het verlengde van ons eerder gepresenteerde plan.
Feit is dat de kleine subcultuur- en genre gerichte podia en clubs het goed doen in Rotterdam. Kunst, muziek en leegstand lijken in deze nieuwe tijden elkaar enorm te versterken. Dat zit wel goed. Het stoort ons dat daar te weinig aandacht voor is. Stichting Popkantoor en haar partners doen hun stinkende best om er voor te zorgen dat er in Rotterdam ook weer een behoorlijke middenzaal terugkomt.
3FM en Radio Rijnmond hebben overigens – door Popkantoor zendtijd te geven – ook aandacht gegeven aan een nieuwe generatie.
Nu met extragratis interview met radio Rijnmond over dit artikel. Check hierboven het fragment, inclusief vermelding van diverse reacties alhier.
Ik vind het nobel om een compleet andere insteek te nemen, en te laten zien wat het jongerenjaar wél goed gedaan heeft.
Wat ik alleen nog mis, zijn echte, concrete, harde resultaten. Dat er een leuk netwerk in Rotterdam is, dat vind ik nog niet direct 15 miljoen euro waard. Maar wat is er nu écht hard aanwijsbaar aantoonbaar voelbaar merkbaar verandert in het Rotterdam van vóór en ná 2009? Hoe stel ik mijn belastingbetalende geweten gerust? Welke voorbeelden noem ik in café ’t Spinnewiel als Joop (of Annie, ik haal ze vaak door elkaar) tegen me aanbrult dat “dat jongerenjaar alleen maar geld kostte”?
Terechte vraag en dat is ook zo lastig aan het Jongerenjaar, want wat was nou écht de doelstelling en hoe is die te meten? Het imago van Rotterdam onder jongeren; hier is naar mijn weten geen onderzoek naar gedaan. Wat wel ruim voorradig is zijn uitdraaien van projecten die gedurende het jaar zijn uitgevoerd, het aantal jongeren dat bij de uitvoering betrokken was, het aantal projectplannen dat zelf door jongeren is ingediend en hoeveel daarvan zijn toegekend/uitgevoerd. Ik ben zelf van mening dat de cijfers die aangeven hoeveel jongeren zélf een projectplan hebben ingediend en het aantal jongeren dat daardoor iets heeft kunnen bijdragen aan het jaar, het meest relevant zijn. Maar er was geen nulmeting, dus hoe is aan te tonen dat de betrokkenheid van jongeren bij de stad door het jaar is toegenomen? Dat is niet aan te tonen. De vraag is ook of het de miljoenen waard is geweest, dat hoor je mij ook niet beweren. Ik weet niet of ik Joop of Annie gerust kan stellen.
Bedankt. Laat ik het beperken tot dit artikel.
Jij schrijft over het doel:
“Doel was om de relatie tussen jong en oud en de jongerenparticipatie op “alle terreinen” te verbeteren, alsmede het imago van de stad onder jongeren.”
Dan over het behalen hiervan:
“Desondanks behaalde Your World grotendeels de doelstellingen die eerder gesteld waren.”
En als laatste over wat het heeft opgeleverd:
“Rotterdam zou er echter bij gebaat zijn om de successen uit het Jongerenjaar te erkennen ”
Het blijft allemaal toch wat vaag voor mij.
-1 doel (jongerenparticipatie verbeteren) waarvan je aangeeft dat er geen onderzoek naar is gedaan
-niet nader gedefinieerde doelstellingen die blijkbaar wél behaald zijn
-successen die geboekt zijn (zijn dat die netwerken/clubs/relaties die opgericht zijn en nog steeds bestaan?)
Help me, Marianne. Kun jij vertellen welke doelstellingen bereikt zijn, welke successen er geboekt zijn, en of het doel wél of niet bereikt is?
Juist Marianne Van de Velde, wederom zeer genuanceerd en goed vertaald. Ook ik maakte deel uit van de jongeren (toen nog wel) die volop kansen kregen en elkaar hebben gevonden en versterkt. Met trots was ik projectleider van de Jongerenbijdrageregeling. Een prachtig project waarbij jongeren zelf organiseren.
Ik heb het altijd jammer gevonden dat het ‘jongerenjaargevoel’ zo razendsnel is weggebt. We komen elkaar nog tegen, en nu moeten we het ook zelf doen. Toch zonde van de kennis, het netwerk en de mooie projecten die nooit de aandacht hebben gekregen die ze verdienden. En jammer dat we weer moeten oproepen om met jongeren te gaan praten. Het zijn immers net mensen…
Inge, het jongerenjaar is geevalueerd. Het zal je geen moeite kosten die via een zoekmachine te achterhalen.
Marianne, waarom zoek je de oplossing in jongerenraden? En, wie zou volgens jou hun positie moeten verstevigen?
Goed punt. Ik dacht, hee, een expert, die kan me dat zo vertellen. Maar zelfredzaamheid is een groot goed. Eens kijken. Het is allemaal nogal tegenstrijdig zo. De organisatie van your world is alvast een stuk enthousiaster dan het Centrum voor Onderzoek en Statistiek van de gemeente Rotterdam. Lies, damned lies, and statistics, zullen we maar zeggen.
“De beeldvorming over jongeren en de beeldvorming over de kansen voor jongeren zijn beide verbeterd. De doelstellingen die door het gemeentebestuur zijn geformuleerd in het ‘plan Rotterdam Jongerenhoofdstad van Europa’ zijn nagenoeg niet bereikt: jongeren zijn niet trotser op Rotterdam geworden, de maatschappelijke participatie en het imago van Rotterdam als jongerenstad is onder jongeren niet toegenomen.”
10gr1471a deelresultaten Your World : zes van veertien doelstellingen gemeten
“Meer dan tweeduizend Rotterdamse jongeren hebben een actieve bijdrage geleverd aan de Jongerenhoofdstad. Mede door hun inzet hebben ruim 110.000 leeftijdsgenoten meegedaan aan één van de vijfhonderd YOUR WORLD projecten. Al deze projecten tezamen en de communicatie-inspanningen die werden verricht door de organiserende stichting, leverden een enorme publiciteit op voor het Jongerenjaar. Uitgerekend in euro’s, had deze publiciteit een waarde van 5,5 miljoen euro. Dat is bijna twee keer zoveel als van tevoren door de gemeenteraad werd beoogd. De publiciteit had haar effect: de bekendheid van YOUR WORLD nam van 30% in het voorjaar van 2008 toe tot 70% vlak na de zomer in 2009. Hoewel de eerste Europese Jongerenhoofdstad werd georganiseerd tijdens het hoogtepunt van de financiële crisis wist zij toch 26 sponsors aan te trekken. Zij zorgden samen voor een extra budget van ongeveer 4,5 miljoen euro.
Tienduizend jongeren uit Europa trokken naar Rotterdam om mee te doen aan YOUR WORLD. Minder dan gehoopt maar internationaal succesvol was het jaar wel. Want het Rotterdamse initiatief werd geadopteerd door de Europese Unie en het idee van jaarlijks wisselende Europese Jongerenhoofdsteden wordt uitgevoerd. Turijn is hoofdstad voor de jongeren in 2010, Antwerpen in 2011.”
Your world : jaarrapportage 2009
En dan is er nog de effectmeting door jongRRKC (zonder samenvatting), maar daar blijkt vooral uit dat er achteraf geen structureel effect is geweest (en dat is in lijn met Mariannes verhaal).
Effectmeting Rotterdam Europese Jongerenhoofdstad, hoe nu verder?
Zo! Mooie cijfers. Waar heb je mij nu nog voor nodig 😉
Het is nog niet zo gemakkelijk om evaluaties van het Jongerenjaar terug te vinden, merkte ik. Het is dat ik zelf veel documenten heb bewaard…
Jongerenraden zijn veelal opgericht vanuit de wens van de gemeente zélf om een jong geluid hoorbaar te maken. Wanneer de gemeente vervolgens zelf dat geluid niet voldoende gebruikt, vind ik dat je de gemeente daarop aan mag spreken. 2009 was een topjaar voor alle jongerenraden, ik durf de stelling wel aan dat dat komt doordat de gemeente er veel meer open voor stond dan nu. Daarna zakte het in. Dat is te wijten aan verschillende zaken (de fraudezaak bij de Rotterdamse Jongerenraad hielp niet erg), maar ik vind dat de gemeente daar ook zelf serieus mee om moet gaan. Jongerenraden zijn niet erg stabiel, er is continu een wisseling van de wacht. Daar moet je als stad in blijven investeren. Als je vindt, tenminste, dat ze van waarde zijn. Ik vind van wel.
Tegelijkertijd hebben jongerenraden natuurlijk goede mensen nodig die het vervolgens zelf oppakken. Die kansen zien en gebruiken. Ik vind het jammer dat dat bij jongRRKC bijvoorbeeld een tijd minder goed gegaan is, maar dat is aan het veranderen. Gelukkig maar.
Duiding en context, zou Rob Wijnberg zeggen. Ik zou zelf zeggen: omdat ik maar een selectief citerende dorpsgek ben, en jij de expert. En ik geloof in experts. Blind.
beste Inge,
Ik kan nog even aanvullen met een niet- wetenschappelijke onderbouwing.
Als we al de uren even optellen die de jongeren voor, tijdens en na dat jaar in het verbeteren van de stad en het helpen van andere jongeren hebben gestoken.
Als we het netwerk bekijken van succesvolle jongeren die door het jaar met de stad zijn verbonden en er dus ook blijven wonen en belastingen betalen.
Als we het hoge aantal jonge sociale ondernemers die Rotterdam kent (ivm andere steden van een gelijkaardige grootte (IAB 2013 reactie) in acht nemen die, gesteund door het netwerk en door het gevoel door “ouderen” wel serieus te worden genomen, een succesvolle zaak hebben ipv een uitkering…
Dan komt er uiteindelijk wel wat geld terug in de gemeentekas.
Daar ik voor het jongerenjaar overwoog Rotterdam te verlaten en sinds het jongerenjaar deeltijds een onderneming heb, kan ik het makkelijk voor mezelf uitrekenen. Ik kom ongeveer op anderhalve ton tot 2 ton (in tijd en geld) dat ik in deze stad heb geinvesteerd (ik ben sinds 2008 tot nu via verschillende organisaties betrokken bij deze stad en heb hier een huis gekocht).
Ik denk dat ik vanuit opdrachten, gekoppeld aan het feit dat mensen me gewoon kennen via het jongerenjaar, een derde tot de helft van heb terugverdient via een onderneming die ik sinds 2008 deeltijds heb.
Helpt dat voor je gesprek met Joost (of Annie)