Ga naar de inhoud

De Vrienden van Feyenoord: de minst transparante partij binnen de volksclub

Feyenoord en geld: al decennia lang zijn ze onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ooit was de grootste voetbalclub van Rotterdam ook de grootste en rijkste club ter wereld, later dreigden meermaals faillissementen. Het laatste bankroet werd afgewend door de ‘Vrienden van Feyenoord’ (VvF), misschien wel de minst transparante partij binnen de volksclub. Wie zijn deze ‘Vrienden’ en wat voor overeenkomst sloten zij met de club? Hoe staat Feyenoord er sinds de komst van de investeerders precies voor en hoe ziet de toekomst er uit? Antwoorden zijn moeilijk te vinden.
Aan het einde van een herfstige middag ergens eind oktober 2010 wordt de reguliere programmering van TV Rijnmond plotseling onderbroken om live over te schakelen naar de perszaal in De Kuip. Op de televisie verschijnt, al zittend naast Feyenoords directeuren Leo Beenhakker (technisch) en Eric Gudde (algemeen), het hoofd van Pim Blokland: grijs achterover gekamd haar, stoppelbaard en bril op de neus. De boodschap van de miljonair, die zijn vermogen vergaarde met de verkoop van spanbanden, is even duidelijk als euforisch: een groep investeerders, met hemzelf als vertegenwoordiger, gaat een eerste kapitaalinjectie doen van zo’n € 17 miljoen, een bedrag dat uiteindelijk moet oplopen tot € 30 miljoen. Dit moet zorgen voor meer ademruimte in de begroting van het dan in financiële nood verkerende Feyenoord. De Vrienden van Feyenoord (VvF) zijn geboren.
In juli 2012 wordt die € 30 miljoen bereikt. In ruil hiervoor krijgen de VvF 49,9 procent van de aandelen van de club in handen. Blokland neemt namens de VvF zitting in de Raad van Commissarissen (RvC).
Wie de Vrienden van Feyenoord nu eigenlijk zijn is een vraag die is in te delen in de categorie met vragen als: wat is het recept van Coca Cola? Zowel Feyenoord als de VvF houden, zoals afgesproken, strikt geheim wie er deel uit maken van de groep én hoeveel investeerders zich überhaupt ‘Vriend’ mogen noemen. Meerdere namen verschenen tot dusverre in de media, maar alleen Blokland treedt in de openbaarheid. Van de groep mensen die Feyenoord redde en die, op papier, bijna de helft van de club in handen heeft, kennen de Feyenoord-supporters dus slechts één gezicht…

Twee jaar lang winstcijfers

De kapitaalinjectie lijkt in elk geval effect te sorteren: vier jaar geleden lag de schuldenpost nog boven de € 40 miljoen en had de club een negatief eigen vermogen van € 35 miljoen, maar inmiddels hebben de rode cijfers een donkerder tint. Dat bleek eind september wel, toen Feyenoord Rotterdam N.V. voor het tweede opeenvolgende jaar winstcijfers presenteerde in de jaarrekening. Waar de winst over het seizoen 2011-12 € 6,5 miljoen betrof, werd er over de afgelopen voetbaljaargang weer een netto winst geboekt: € 2,7 miljoen ditmaal. Daarnaast is het eigen vermogen van Feyenoord, dat over het seizoen 2010-11 maar liefst € 21,1 miljoen negatief was, teruggebracht tot ‘slechts’ € 6,2 miljoen negatief. De totale schulden? Ook die namen af.

Infographic financiën Feyenoord
Infographic financiën Feyenoord

De VvF lijken dus een geschenk uit de (voetbal)hemel en dat is ook de Feyenoord-supporters niet ontgaan. Met een groot spandoek, met daarop de beeltenis van Blokland, werden in 2010 tijdens de thuiswedstrijd tegen Roda JC de VvF uitgebreid bedankt (foto & foto). Waar was Feyenoord immers geweest zonder de steun van deze groep investeerders? Ook de RvC, waar Blokland nu dus zelf zitting in neemt, is de VvF ‘zeer erkentelijk voor hun inspanningen en kapitaalstortingen’, zo valt te lezen in de laatste drie jaarverslagen.

Ere wie ere toekomt

Opvallend is dat vooral de Feyenoord-directie, in de persoon van algemeen directeur Eric Gudde, bij de presentatie van de jaarcijfers de eer voor de schuldensanering opeist: ‘De gecontinueerde strakke bedrijfsvoering heeft er toe geleid dat Feyenoord de schulden in enkele jaren drastisch heeft teruggebracht. (…) De totale schulden zijn eveneens enorm afgenomen en wel van €43 mln. op 30 juni 2010 naar zo’n € 8.9 mln. per 30 juni 2013.’
Ongetwijfeld leverden Gudde en consorten de laatste jaren goed werk: waar de operationele kosten (bijvoorbeeld: salarissen en afschrijvingen) in 2007-08 ruim € 50 miljoen(!) bedroegen, waren deze in 2011-12 afgenomen tot zo’n € 35 miljoen.
Toch is enige nuance op zijn plaats, met name op het gebied van de schuldensanering. Omdat de rentelasten de afgelopen jaren flink daalden (van € 1,5 miljoen in 2011 naar € 230.000 dit jaar), is het aannemelijk dat de kapitaalinjectie van de VvF bijna volledig richting schuldsanering is gegaan. De afname van de totale schulden van € 43 miljoen naar € 8,9 miljoen is dus vooral het resultaat van deze kapitaalinjectie. Slechts € 4,1 miljoen is het resultaat van de ‘gecontinueerde en strakke bedrijfsvoering’ van Gudde en co.

Hoe schappelijk zijn de VvF?

Is de investeringsgroep dan echt een lot uit de loterij voor Feyenoord? Dat zou goed kunnen. In een interview dat Blokland eind 2012 gaf, blijkt dat vast zou liggen dat Feyenoord te allen tijde het beste uit de deal naar voren komt. Zo wordt er, zolang Feyenoord geen (positief) vermogen heeft van € 3 miljoen of meer, geen rente of dividend uitgekeerd. Ook wordt bij terugkoop van de aandelen niet de dan geldende marktwaarde van Feyenoord betaald, maar slechts de inleg van € 30 miljoen (die € 30 miljoen staat overigens op de balans onder eigen vermogen opgenomen, maar kan feitelijk dus gezien worden als een renteloze lening). De VvF lijken zich dus opvallend schappelijk op te stellen, zeker voor een groep die op de eigen website stelt ‘onder zakelijke doch vriendelijke voorwaarden Feyenoord financieel te ondersteunen.
Toch is voor een positief oordeel over de VvF nog te veel onduidelijk. Zo zijn er aan de deal bepalingen verbonden, die niet in de Feyenoord-jaarrekening staan. Een compleet beeld over de financiële toekomst van Feyenoord is dus niet te geven. Aan de Varkenoordgroep (VG), een inmiddels opgeheven groep met vertegenwoordigers uit alle Feyenoord-supportersgeledingen, werden deze bepalingen wél gegeven.

‘Belevingsrechten’

Zo zouden de VvF recht hebben op belevingsrechten. Op wat? Juist ja: belevingsrechten. In de jaarrekening komt Feyenoord niet verder dan zinnen als: ‘Aan de VvF B.V. zijn belevingsrechten toegekend, de aard en omvang van de belevingsrechten worden bepaald door het geïnvesteerde bedrag’ en: ‘In elk geval geldt te allen tijde dat de faciliteiten aan de VvF B.V. louter worden verstrekt indien op het moment van aanvraag deze beschikbaar c.q. voorradig zijn, of indien de gebeurtenissen waaraan ze gekoppeld zijn daadwerkelijk plaatsvinden.De aard van de belevingsrechten? Indien welke gebeurtenissen plaatsvinden? Zonder enige toelichting roept deze terminologie nogal wat vraagtekens op.
Aan de Varkenoordgroep werd verteld dat de belevingsrechten onder andere zouden bestaan uit vier business seats, inclusief goede parkeerplaats voor de deur van het Maasgebouw, per ingebracht miljoen. De totale kosten bij maximale benutting en ervan uitgaande dat de stoelen anders altijd bezet zouden zijn? € 582.000 per jaar (4 stoelen x € 4.850 (de jaarprijs voor één business seat in De Kuip) x 30 ingebrachte miljoenen). Overigens neemt de prijs voor een stoeltje in de Kuip per jaar toe en zullen dus ook de business seats meer waard worden. Faciliteiten, die in de jaarrekening ook niet verder gespecificeerd worden, betreffen het gebruik van bijvoorbeeld vergaderruimtes binnen het Feyenoord-stadion.

Terugkopen van de aandelen

Nog meer bijkomstigheden? Ja. Naast het normale dividend van vier procent per jaar, wat dus pas wordt uitgekeerd bij een eigen vermogen van € 3 miljoen of meer, hebben de VvF ook recht op een prestatiedividend van twee procent. Dit dividend wordt uitbetaald bij een kampioenschap van Feyenoord en naar verluidt zelfs bij het halen van Europees voetbal.
Daarnaast staan over de terugkoopregeling van de aandelen drie verschillende regels in de investeringsovereenkomst: (a) Feyenoord is verplicht om op eerste verzoek van de VvF (een gedeelte van) de aandelen terug te kopen, (b) Feyenoord heeft het recht om (een gedeelte van) de aandelen terug te kopen en (c) Feyenoord heeft te allen tijde recht om de aandelen (geheel of gedeeltelijk) terug te kopen met het oog op doorverkoop. Overigens kunnen de VvF de aandelen ook gewoon doorverkopen. Feyenoord schijnt in dat geval een doorverkoop alleen te kunnen blokkeren als binnen drie maanden ongeveer eenzelfde prijs betaald wordt voor de aandelen.

Een historische knoop in de maag

Waarom is Feyenoord over al deze zaken zo onduidelijk richting de fans (en krijgen de businessclubleden wel uitleg over de cijfers)? Voor de Feyenoord-supporter met enig historisch besef zou de huidige situatie vervelende herinneringen aan de jaren ’90 op kunnen roepen, toen Feyenoord ook al eens ‘gered’ werd. Ex-voorzitter Jorien van den Herik, die Feyenoord destijds behoedde, bleek Feyenoord achteraf voor diverse leningen gigantische rentepercentages te laten betalen. Kijken de Feyenoord-supporters over een aantal jaren weer met een knoop in de maag op een redding terug? Dreigt dan opnieuw een (financiële) catastrofe, ditmaal door de aandelenverkoop?
De VvF namen een risico door in Feyenoord te stappen toen de club bijna failliet was. Daarvoor klinkt op dit moment alom waardering. Toch is voor een definitief positief oordeel over de kapitaalinjectie nog te veel onduidelijk. Zo valt niet te ontkennen dat Feyenoord op het moment van de kapitaalinjectie een kat in het nauw was. Hoe hoog lopen de potentiële kosten op die aan de redding verbonden zijn? Op de lange termijn gaan de kosten omtrent verschillende dividenduitkeringen en belevingsrechten in ieder geval zeker oplopen. Hoeveel aandelen kan Feyenoord terugkopen? En wat als, op het moment dat de VvF de aandelen van de hand willen doen, Feyenoord de aandelen wel wilt terugkopen, maar daar het geld niet voor heeft? Komen de aandelen dan in vreemde handen? Vragen als deze blijven onbeantwoord. Juist met het gedoe met onduidelijke voorwaarden onder Van den Herik in het achterhoofd, zou transparantie richting de Feyenoord-supporters hier op zijn plaats zijn.
Dit verhaal kwam tot stand met medewerking van Jordi van Dijk.

Gerelateerde inhoud

Steun onafhankelijke journalistiek voor Rotterdam

Word in november en december lid met flinke korting. Je leest Vers Beton een jaar lang voor slechts €50. Help jij ons naar de 1500 abonnees?

Misschien vind je dit ook interessant

De Stadsagenda

De leukste vacatures in en om Rotterdam

  • Vanwege het periodiek aftreden van een van de leden, zoekt Live@BIRD per januari 2025 een nieuw lid voor de Raad van Toezicht.

  • Ben jij de organisatorische kracht die onze theaterproducties extra vleugels geeft? Sta jij stevig in je schoenen, weet jij als geen ander rust en overzicht te houden, ook als meerdere projecten tegelijk om aandacht vragen? En doe je dit het liefst voor een grote, ambitieuze organisatie in de culturele sector? Dan is Theater Rotterdam op zoek naar jou!

  • Performancecollectief URLAND in Rotterdam zoekt een Assistent Zakelijk voor 2 dagen per week (0,4 fte) per 13 januari 2025.

  • Bekijk alle vacatures