Op dit moment wordt hard gewerkt om het stationsgebied om te toveren tot rode loper van de Rotterdamse binnenstad. Onderweg van trein naar stad wordt de aandacht echter afgeleid door drie grote billboards. Is dit wenselijk op een plek die met alle macht wordt opgeknapt om de bezoeker te verwelkomen in de stad?
In het nieuwe centraal station bevinden zich in de hal twee schermen: één voor reclame en eentje waarop de komende tien jaar promotie wordt gemaakt voor de haven. Buiten stuit de bezoeker vervolgens op een gebouwbreed reclamebord op het Weenapoint. Wat is de invloed van deze schermen op de openbare ruimte?
Bij de hoofduitgang van het nieuwe station loopt de treinganger over de rode loper de stad in. De vloer van rood natuursteen uit de stationshal zal worden doorgetrokken tot in het centrum van de stad. Zodoende worden station en stad met elkaar verbonden. Een mooie vondst en goede uitwerking van West 8. Het is nog een beetje zoeken welke kant de bezoeker op moet, maar in ieder geval de binnenstad in. Rechtsaf, de Kruiskade of de Nieuwe Binnenweg op, of linksaf naar het Schouwburgplein en de Lijnbaan.
Rode loper van de stad
De stationshal en het Kruisplein functioneren hier samen als de entree tot de stad. Het belangrijkste criterium bij het ontwerp van deze ruimte zou moeten zijn dat dit een gastvrije ruimte is, waarin de bezoeker zich aangetrokken voelt tot de stad. Deze gastvrijheid wordt in grote mate bepaald door de kwaliteit van de publieke ruimte. Deze buitenruimte moet dan ook nauwkeurig vormgegeven worden. Een vormgeving die verschillende mensen verwelkomt, die zowel jongeren als ouderen, hiphoppers of yuppen de mogelijkheid geeft zich de plek voor een bepaalde periode toe te eigenen. Het is de vraag of de billboards langs de rode loper bijdragen aan zo’n kwalitatief hoogwaardige openbare ruimte.
In volgorde van aankomst vanuit de trein tot aan een wandeling over de Kruiskade ziet de bezoeker eerst de twee schermen in de hal van het Centraal Station. Het is een majestueuze hal waar de blik van de slenteraar meteen op de schermen valt. Deze hangen hoog aan de linker- en rechterwand van de entree.
Blik valt op schermen
Het billboard aan de linker kant kant is een veertig meter lang scherm dat een drie minuten durende film vertoont over de haven. Het standaard reclamebillboard aan de rechter zijde is opgenomen in een glazen wand. Zoals een televisiescherm in een kroeg de aandacht afleidt van het gesprek, zo leiden deze billboards de aandacht af van het moment van aankomst en vertrek. Bovendien ontkrachten ze het ruimtelijke gebaar van de centrale hal. De blik van de bezoeker wordt niet richting de stad gestuurd, maar overgenomen door het bewegende beeld.
Op de achtergrond is hier de beweging van het billboard aan de Weenapoint al zichtbaar. Komend uit het station zou de bezoeker zich op een chique singel moeten wanen en een eerste indruk moeten krijgen van de plek van aankomst. In plaats daarvan zal wederom vooral het bewegend beeld opvallen. Ook vanaf de andere kant zijn de schermen een storende factor. Komend vanaf de Westersingel is de hergebruikte klok aan de glazen stationsgevel niet meer te lezen, omdat één van de schermen in de hal er doorheen schijnt.
Kwalijk is bovendien de ruimtelijke samenhang tussen de billboards. Een overdaad aan billboards kan werken als ruimtelijke strategie en zelfs een zekere schoonheid bezitten, zoals in Londen op Piccadilly Circus. Maar de willekeurige plaatsing van deze drie schermen heeft dit effect niet.
De stad op ooghoogte
Uiteraard zijn er commerciële belangen in het spel. Een reclameplaats op een goed bezochte plek levert veel geld op. Daar zijn plekken als de Koopgoot of het Stadhuisplein geschikter voor. Deze locaties richten zich immers op consumptie.
Ongelukkigerwijs hebben het Havenbedrijf (in overheidshanden) en de gemeente Rotterdam bemoeienis met de schermen: het Havenbedrijf met de film over de haven in de hal en bij het scherm op het Weenapoint is de gemeente betrokken. Op die manier, zo kun je stellen, zorgt de overheid er zelf voor dat commerciële belangen worden gesteld boven het collectieve belang van de ruimtelijke kwaliteit. Want een openbare ruimte gedomineerd door schreeuwerige reclame is niet uitnodigend. De gastvrijheid van de stad wordt bepaald door de kwaliteit van de openbare ruimte. Specifiek de reclameschermen voorkomen dat bezoekers een relatie aangaan met hun directe omgeving. Ze leiden de aandacht af van dat wat het belangrijkst zou moeten zijn: het leven van de stad zelf. De stad op ooghoogte die we juist proberen te veroveren op de wolkenkrabbers.
Al 20 reacties — discussieer mee!
Lijkt sowieso tegenwoordig schering en inslag te zijn met plaatsen van deze afzichtelijke schermen. Beurs / Mediamarkt / Westblaak / Koopgoot en dus ook Centraal. Leuk dat het een paar centen oplevert maar je vergooit de binnenstad wel aan deze commerciële troep. Daarnaast zorgen ze voor de nodige lichtvervuiling en sommige brengen m.i. zelfs de verkeersveiligheid in het gedrang. Wat mij betreft kappen met die onzin, maar waarschijnlijk gaat het alleen maar erger worden.
helemaal met Diego eens. het scherm op Beurs is zo fel dat het ’s avonds een gevaar is voor het verkeer. Ik begrijp niet dat de gemeente deze vergunningen zomaar uitgeeft. Wat betreft de inkomsten zal het ook wel meevallen daar de gemeente op het scherm aan de Beurs een van de grootste adverteerders is.
Ik stoor mij vooral al de reclame bij city bril en de enorme blauwe verlichting er rondom heen die geen enkel doel dient. Een schreeuwerige hoeveelheid licht. Het doet me meer denken aan een sauna- / zwembad complex met al dat blauw dan aan een brillenzaak en mc Donalds.
Het beeldscherm met beelden van de haven vind ik een goede vondst! Draagt bij aan de identiteit van de stad. Met de twee andere reclame schermen kan ik leven zolang ze niet te veel licht afgeven en de reclames niet te schreeuwerig zijn.
Eens, ik vind dat ding van de haven Rotterdam wel tof, omdat het de link met de haven legt in de stad. Hiervoor werd dat vooral getracht via de opdringerige slogan world port, world city.
Helemaal mee eens, dat scherm bij Beurs is gewoon te fel en te veel. Naast verkeersveiligheid (fietser van rechts is makkelijk te missen als je net overgestoken bent in die overvloed aan licht) is het ook gewoon ergerlijk opdringerig. Soort van reclame-stalking, niet te vermijden. Net alsof er altijd iemand met een megafoon in je oor schreeuwt als je op het stoplicht wacht. Tijd voor een Bond tegen Lichtoverlast.
Dit is zeker een onderwerp dat serieus genomen mag worden, dus dank voor het stuk! Voor wie verdieping zoekt in deze problematiek: Op het Architectuur filmfestival van dit jaar speelde de film “This Space Avaible” (http://affr.nl/films/this_space_available.html#play=true) over reclame in de openbare ruimte, en of dit visuele vervuiling is ja/nee.
Elke gemeente heeft blijkbaar regels en een beleid over deze zaak. Zo mag je in New York geen billboards in de buurt van openbare parken hebben, en gingen actievoerders in de film “illegale” billboards verwijderen. Ik ben beniewd wat het beleid is in Rotterdam. Zeker nu het gebied een nieuwe jasje en wellicht nieuwe functies krijgt.
Inderdaad @Eleven, maar ik vraag me vooral af, waarom je om de vertrektijd van je trein te vinden, met samengeknepen ogen naar een minuscule monitor moet turen terwijl er een bizar groot (veel te fel) beeldscherm hangt die de meest irrelevante informatie op je afvuurt.
(Ideetje voor de NS: Als die gele borden dan toch verdwijnen, waarom groepeer je die vertrekinfo niet per richting zoals die op borden? Dat scheelt in het zoeken, er hangen toch al drie monitors naast elkaar. Richting DH/Ams, richting Utr, richting Zuid.)
Ook moet je luttele meters maken omdat de NS-automaten op de meest onlogische plekken gegroepeerd zijn. Het is een mooi plafond, dat wel, maar de functie als station voor de reiziger is volledig ondergesneeuwd geraakt door de commercie. Mag het een onsje minder?
Ik denk dat we drones met spuitbussen zwarte verf moeten bewapenen en de schermen te lijf gaan!
“Als je in onze cultuur het woord ‘reclame’ vervangt door het woord ‘propaganda’, dan worden opeens de contouren zichtbaar van een totalitair regime.”
Heel prima stuk. Vooral de kritische noot naar de plaatsing van de klok is erg raak. lichtvervuiling vind ik wel redelijk hypocriet als argument in een stadse omgeving. Past in het rijtje van de sluiting van diverse nachtclubs met hun geluidsoverlast, alleen bagatelliseer ik die kwestie daarmee dan flink. En dan te bedenken dat we er een metropool van willen maken. Architectuur en ruimtelijke vormgeving op dit niveau blijft toch een ‘acquired taste’ waar Jan met de pet zich nooit om zal bekommeren. Niet dat de verantwoordelijke er niet bij stil moet staan, met zulke zaken duwen we de maatschappij uiteraard een bepaalde richting in. Bovendien moet ik hier een hele dikke ‘facepalm’ gebruiken wanneer de schermen echt zo willekeurig worden geplaatst als hier wordt aangegeven. Maar goed, ik zie hier vooral kansen om interactie te creëren tussen mens en milieu. Om dat dan maar gelijk als achterliggende gedachte te geven voor het gastvrije gevoel dat moet worden gegeven. Enige wat mij vooral stoort is dat je deze reclame niet zo makkelijk kan uitzetten of er een ‘nee – nee’ sticker voor kan gebruiken. Maar dat raakt bovenstaande opiniestuk niet.
De logica waarom het hypocriet zou zijn in een stadse omgeving snap ik niet helemaal. Dat een stad meer licht produceert dan een dorp is acceptabel. Het licht wat door de woningen, verkeer en straatverlichting wordt uitgestraald is moeilijk uit te schakelen. Om dan gelijk maar de boel te verslechteren omdat het nou eenmaal toch al niet best is, lijkt mij eerder onlogisch. Juist in een stad waar veel diverse belangen spelen moet je uiterst secuur omgaan met veroorzakers van overlast. Zeker als het een is waar niemand echt direct profijt van heeft, ik denk dat weinig mensen daadwerkelijk gebruik maken van de reclameborden. Ook het flikkerende karakter van het licht maakt de vervuiling nog erger.
Hmm, ik denk dat je nu de kracht van reclame onderschat. Het heeft natuurlijk een reden waarom het zo irritant is. Beetje net als die wc reiniger en maandverband reclames, super irritant, maar blijven daardoor juist in je hoofd zitten.
Op zich heb ik weinig moeite ermee, Rotterdam voelt dat ook meer als een echte stad in plaats van een grauw dorp. Ik denk dat we het nog een trapje hoger kunnen doen, nog meer van dat soort felle dingen overal. Maar ok, misschien moeten we dan wel een strenger beleid hebben op wat voor soort reclame dan wel/niet mag, dus dat je dan wel van die uberfelle dingen krijgt, maar wel met hele vette reclame erop, niet de gebruikelijke Nike advertenties enzo. Dat het echt bijna (niets bijna, het is het gewoon!) kunst wordt!
Ik kan me wel vinden in de reactie van Bob. Er circuleren voldoende leuke reclames die zelfs viral zijn gegaan. Wat betreft lichtvervuiling, ik heb de overtuiging dat vervuiling ansich alleen maar kan tegen de flora en fauna waar ik ons niet onder schaar. In een stadse omgeving moet men hun ramen maar gewoon blinderen. Autorijden met een stroboscoop in je mik is wel een uitdaging maar ik ga er van uit dat er echt prima eisen zijn aan de lux en het interval van een scherm. Voor de duidelijkheid, ik ben een fanatiek aanhanger van de 24-uurs maatschappij en dieren die hier leven zijn blijkbaar net zo fan van de stadsomgeving. Wat mij betreft geeft het stadscentrum het licht van duizend zonnen. Zolang al het nieuws niet botst met onze vooroorlogse architectuur ben ik tevreden.
Ik zeg niet dat het niet werkt, alhoewel ik geen flauw idee heb wie er op die schermen adverteren. Maar er zijn weinig mensen die er nou veel lol aan beleven (in tegenstelling tot een kroeg met geluidsoverlast). Oftewel de baten zijn zeer beperkt maar de overlast zeer groot.
Daarnaast denk ik dat Rotterdam zich op betere manieren kan onderscheiden dan het plaatsen van schreeuwerige lichtreclame. Als een stad haar identiteit hieraan moet ontlenen is het niet best gesteld. Sterker nog je ontneemt haar de identiteit door standaard troep uit te zenden in plaats van de bezoeker het originele straatbeeld te tonen.
En als ze er al moeten zijn, dan ben ik het met je eens dat er wel iets heel vet mee gedaan moet worden. Zodat het wel weer een onderscheidend vermogen heeft.
Wie adverteren er op die schermen? Ik weet dat Nike er constant op verschijnt. Hoe weet je dat de baten zeer beperkt zijn? Ik durf te wedden dat zo’n billboard/lichtbak super effectief is, niet omdat je direct denkt om Nike schoenen te kopen, maar omdat door deze manier van adverteren het merk in je onderbewuste blijft hangen.
Maar ok, het originele straatbeeld? Wat is dat dan? Verandert dat niet elke maand omdat onze lieve megalomane wethouder een fallische compensatiedrang heeft om alles te slopen en voor leegstaande hoogbouw te vervangen?
Ja, reclame in de publieke ruimte, daar maak ik me vaker boos over (tweede artikel). Mijn vragen hierover aan de gemeente zijn nooit beantwoord, en dat voedt mijn angst dat de gemeente als ware alleenheerser aan ons op mag leggen met hoeveel reclame we geconfronteerd worden.
Ik ben héél erg benieuwd wie er bij de gemeente verantwoordelijk is voor het reclamebeleid, en of hij/zij hier wil uitleggen hoe dat werkt, dat schijnbaar lukraak neerplempen van uitingen.
Uitzonderingen voor dat scherm van het havenbedrijf, trouwens, ook omdat deze zo mooi parallel loopt met de wand waar het aan hangt. Het scherm daar tegenover, en vooral het scherm buiten, die zijn de satan zelf.
Even een andere mening. Ik fiets bijna dagelijks door de fietstunnel en kijk dan eigenlijk met groot plezier naar het scherm op Weena Point. Ik vind het op het plein in combinatie met het Nieuwe CS, de Delftse Poort, het Weena, de Milleniumtoren, het Weena Point zelf en zometeen First wel wat hebben. Het hele plein geeft mij een heel prettig gevoel, ik kan dan ook niet wachten tot het helemaal af is.
Goed al die reacties! Ik zal eens een balletje opgooien bij de gemeente om te zien of er daadwerkelijk richtlijnen zijn over de plaatsing van al deze lichtschermen.
Wat betreft de vervuiling: dát de stad meer verlicht is dan andere delen van de wereld is wat mij betreft niet zozeer het probleem. Hóe daarentegen valt wel degelijk iets over te zeggen, en dat is dan ook mijn oproep aan de verantwoordelijken.
Is jullie trouwens ook opgevallen dat er in de stationshal zelf geen enkele klok te vinden is? Best onhandig voor een treinstation ;)…
Enig idee waarom (bijna) alle toeristen, voor het eerst in New York, zich spoeden naar Times Square? Vraag je niet alleen af wat jij wenselijk of nuttig vindt, maar gun ook commercie en de massa hun vertier.