De Rotterdamse zwembadcultuur: aflevering 1

Vanaf vandaag is het Oostelijk Zwembad aan de Gerdesiaweg weer open, na anderhalf jaar een dependance te hebben gehad náást het zwembad aan de Van Maanenstraat. Ferrie Weeda schrijft naar aanleiding hiervan een korte serie. In aflevering 1 blikt hij terug op de ‘zwemtent’, de gemiste kans op samenwerking met het Van Maanenbad en de toekomst van de Leuterboys.

Aflevering 1: Een natte droomwereld

Ik zwem al anderhalf jaar in een tent. Het is het buitenbad van Sportfondsen Noord (beter bekend als zwembad ‘Van Maanenstraat’), waar een enorme partytent overheen is gezet. Deze locatie, verborgen op een binnenplaats achter de Schieweg, geniet bekendheid als perfecte groene oase in de zomer, en is het enige openluchtbad in Rotterdam-stad. Eigenlijk: wás. Want de tent kan er niet af; het dak kan niet open en als het warm is ontpopt de zwemtent zich tot verstikkende broeikas.
Hooggespannen
Terug naar 2012. Dat klonk natuurlijk als een 1-april grap, toen ze aankondigden het buitenbad tijdelijk te overdekken. Maar het was geniaal. En noodzakelijk: het Oostelijk Zwembad ging dicht voor een ingrijpende restauratie, en “ter voorkoming van een tekort aan zwemwater in Rotterdam” (zo noemden ze het echt) werd deze oplossing bedacht. Personeel en zwemmers van het Oostelijk Zwembad verhuisden voor de duur van de bouwwerkzaamheden van Kralingen naar Blijdorp.
De verwachtingen waren hooggespannen. Zwemmers die – net als ik – zowel het Van Maanenbad als het Oostelijk bezoeken, koesterden droombeelden van een geraffineerd instant zwemparadijs voor de Serieuze Zwemmer: Een fysieke koppeling tussen de beide baden, met meer banen, verschil in watertemperaturen, en meer differentiatie in zwemsnelheden. Voor de recreatieve bezoeker gezellige broeierige klets- en plonshoekjes, en koele strak afgebakende territoria voor de hardcore wedstrijdzwemmers. Tussen Van Maanen-binnen en Oostelijk-buiten zouden tunnels en gangen komen, of misschien zelfs een glijbaan. Daarnaast verschillende sauna’s en legio mogelijkheden voor verkwikkende wisselbaden. Kortom: De fantasie werd danig geprikkeld.
Baliejuf
De opening van de zwemtent was een deceptie. Althans, voor degenen die visioenen hadden van een integratie van ‘Noord’ en ‘Oostelijk’. Het is overdreven te zeggen dat er een Berlijnse Muur werd opgetrokken tussen beide zwembaden, maar er was geen sprake van zelfs maar de minste operationele samenwerking. Oostelijk kreeg een eigen ingang aan de andere kant van het terrein, en Noord draaide door alsof er niks veranderd was. De baliejuf van Noord verklaarde onomwonden: “Zij heten ook ‘Sportfondsen’, maar we hebben niks met elkaar te maken. Als zij failliet gaan, dan blijven wij bestaan”. Zelfs de roosters werden niet op elkaar aangepast.
De restauratie van het ‘echte’ Oostelijk Zwembad is deze week eindelijk voltooid, maar de zwemtent blijft in gebruik. Nu is namelijk Sportfondsen Noord aan de beurt om gerestaureerd te worden, dus nemen zij hun intrek in hun eigen overdekte buitenbad. Op hun eigen tijden.
Veel zwemmers uit Kralingen en Crooswijk zullen de terugkeer naar de Gerdesiaweg ervaren als einde van een ballingschap. Het stond ook een beetje treurig, dat bord voor dat onooglijke poortje aan de Schieweg: ‘Tijdelijke ingang Oostelijk Zwembad’ – alsof er vanaf daar een twee kilometer lange tunnel naar Kralingen liep.
De Leuterboys
Tegelijk is voor veel bezoekers ‘het Oostelijk in Noord’ een vaste waarde geworden. Neem bijvoorbeeld de Leuterboys, die tot het interieur van de tent zijn gaan behoren. Ik ben benieuwd wat de nieuwe conditie met hun sociale gedrag gaat doen. De Leuterboys houden – zoals hun naam al doet vermoeden – erg van kletsen in het zwembad, maar hebben in de afgelopen anderhalf jaar ook wat betreft zwemtechniek grote sprongen gemaakt. Elke vrijdagavond met z’n vieren of vijven in één baan, en afwisselend zwemmen en beppen aan de kant. Na afloop taaien ze standaard af in café De Postbank.
Wat gaan de Leuterboys nu doen op vrijdagavond? De tent, dan in dienst van het Van Maanen, is op vrijdagavond gesloten. Dan moeten ze naar het heropende Oostelijk. Maar dat is voor hun misschien heel erg uit de buurt, en in ieder geval niet naast café De Postbank. Bovendien is de bodem van het Oostelijk te diep om staand te kunnen kwebbelen. Hoe zal het Van Maanen het trouwens doen in de tent? En de allerspannendste kwestie: Hoe zal het gerestaureerde Oostelijk zijn?