Vorige maand stelde de gemeente Rotterdam een ultimatum aan energiebedrijven E.on en GDF Suez. Het zoveelste. Henri Bontenbal vindt het geblaf van de gemeente onterecht en vooral onverstandig.
Vorige maand schreef de gemeente Rotterdam een boze brief aan energiebedrijven E.on en GDF Suez met daarin een ultimatum. Vóór 1 februari moest een investeringsbesluit genomen zijn over het project voor CO2-opslag (ROAD) in de Rotterdamse haven. Zo niet, dan zal “uw reputatie in onze stad en de provincie ernstig worden beschadigd, zodanig dat onze steun voor uw activiteiten in Rotterdam niet langer zelf-evident zijn”, zo klonk het dreigend.
Het ultimatum is inmiddels verlopen, maar actie van klimaatwethouder Van Huffelen (D66) bleef uit. Aan de Rotterdamse raad schreef zij dat beide bedrijven “er alles aan willen doen om het project te realiseren.” Op 11 februari wordt in Brussel namelijk gesproken over het project en Van Huffelen wil dat gesprek een kans geven. Het stellen van een ultimatum begint daarmee een traditie te worden: eind 2012 stelde de gemeente beide bedrijven ook al een ultimatum, toen op 5 december. Wanneer kunnen we het volgende ultimatum verwachten?
Dat de bedrijven er alles aan zouden willen doen om het ROAD-project te realiseren lijkt echter onzin. Het Financieele Dagblad heeft namelijk de hand weten te leggen op een vertrouwelijke brief van E.on en GDF Suez aan de gemeente Rotterdam, half december verstuurd. Hierin geven zij aan bang te zijn voor reputatieschade als er veel gemeenschapsgeld in een onrendabel ROAD-project zou worden gestoken, omdat “de kans bestaat dat het helemaal niet gaat draaien”, aldus een woordvoerder. Daarnaast wijzen de bedrijven er op dat nog niet alle vergunningen binnen zijn en dat er nog steeds problemen zijn met de Natuurbeschermingswetvergunning. Zelfs bij een flinke overheidssubsidie lijken GDF Suez en E.On dus helemaal geen zin te hebben in het ROAD-project.
7 jaar lang een hoofdpijndossier
Het hoofdpijndossier van de CO2-opslag (‘Carbon Capture and Storage’, ‘CCS’) is alweer zeven jaar oud. In 2007 besloot de Rotterdamse gemeenteraad om in te stemmen met de bouw van twee nieuwe kolencentrales op de Maasvlakte. Wel werd daarbij de voorwaarde gesteld dat de centrales zouden starten met een pilot voor de opvang en opslag van CO2. De bedrijven schreven in een brief dat ze ook deze intentie hadden en de gemeenteraad ging akkoord.
Ondertussen werd een ambitieus Rotterdams klimaatprogramma opgetuigd –het ‘Rotterdam Climate Initiative’ met een doelstelling van 50 procent CO2-reductie in 2025. Een hoofdrol was hierin weggelegd voor het ROAD-project. Als de uitstoot van de kolencentrales niet wordt afgevangen dan valt het klimaatprogramma in duigen.
Geen charitatieve instellingen
Het investeringsbesluit van beide bedrijven liet echter op zich wachten. Ondanks een flinke subsidie van de Europese Unie en het Rijk voor de CCS-pilot, komen zij namelijk nog 100 miljoen euro tekort. Daar kunnen zij weinig aan doen: de Europese prijs voor de uitstoot van CO2 is namelijk veel te laag, waardoor de opvang, transport en opslag van CO2 onder de bodem van de Noordzee simpelweg niet rendabel is. De bedrijven zijn geen charitatieve instellingen die zomaar 100 miljoen euro kunnen bijpassen. Beide bedrijven zitten financieel zelfs in zwaar weer: niet zolang geleden maakte E.on bekend 11.000 banen te moeten schrappen.
De gemeente kwam er ondertussen beteuterd achter dat van een harde juridisch afdwingbare belofte voor de afvang van CO2 geen sprake was. En dus lijken beide energiebedrijven zich vooralsnog weinig zorgen te maken over het geblaf van de gemeente.
De hele gang van zaken maakt twee dingen pijnlijk duidelijk: de gemeente is niet in control omdat het CCS-project eigenlijk een Europese kwestie is en het klimaatprogramma van de gemeente is veel te afhankelijk gemaakt van het slagen of falen van de CO2-afvang.
Omschakelen naar biobased economy
Dat maakt dat de dreigementen van Van Huffelen wel eens contraproductief zouden kunnen zijn. Wat ze namelijk over het hoofd ziet is dat, wil de Rotterdamse haven ook in de toekomst levensvatbaar blijven, zij nu fors moet inzetten op de omschakeling naar een biobased economy. Juist een bedrijf als E.on kan daarbij een belangrijke rol spelen. Afgelopen najaar is E.on met het Havenbedrijf een samenwerkingsverband aangegaan om een ‘plug & play-gebied’ van 80 hectare te creëren op Maasvlakte 2, waarop innovatieve biobased (chemie)bedrijven zich kunnen vestigen. Het samenwerkingsverband gaat een basisinfrastructuur van nutsvoorzieningen (energie, afval, proceswater, etc.) aanleggen, zodat biobased bedrijven dat niet zelf hoeven te doen. Dit project is een belangrijke stap in de plannen om van de Rotterdamse haven een ‘Bio Port’ te maken.
Natuurlijk hebben E.on en GDF Suez rond de belofte voor CO2-opslag geen nette rol gespeeld. Maar waar de gemeente vooral tegenaan loopt is dat haar klimaatprogramma op de verkeerde pijlers is gestoeld. Om de haven levensvatbaar te houden moet eindelijk eens aan de slag worden gegaan met een écht ambitieus energie- en klimaatprogramma, waar een visie op een biobased economy bij hoort. Dreigende ultimatums aan het adres van partners die daarbij een belangrijke rol kunnen spelen is dan ook onverstandig.
Morgen organiseert Lokaal een verkiezingsdebat met de titel: Rotterdam Duurzame Stad. Om 14:00 uur in de centrale bibliotheek.
