De laatste dag van het filmfestival is aangebroken. Ieder jaar helpen een paar honderd vrijwilligers het IFFR draaiende te houden. Maar wie zijn deze mensen, en hoe komt het dat zij met zoveel zijn? Tijd voor een gesprek met de organisatie en enkele vrijwilligers in festivalhart de Doelen.
foto’s: Geertje van Achterberg
Thomas van der Zel en Annemarie van Leeuwen hebben als coördinatoren de leiding over het gehele vrijwilligersteam, bijgestaan door stagiaire Fleur Mosterdijk. Van der Zel: “Wij zijn verantwoordelijk voor de samenstelling van het team. Daarvoor doen we de intake gesprekken, regelen de voorbereidingen, en zorgen dat alles twee maanden lang vlekkeloos verloopt.”
Gevarieerd gezelschap
De groep vrijwilligers vormt een gevarieerd gezelschap, weet Van Leeuwen: “Dit jaar lopen er 826 vrijwilligers mee. Het gros van de vrijwilligers komt uit Rotterdam en omstreken, maar zo’n 320 man komt van buiten af, en sommigen daarvan zelfs uit het buitenland. De gemiddelde leeftijd is rond de 30, en de oudste vrijwilliger is rond de 80!”
Bart Mackensie is één van die oudere vrijwilligers: “Ik woon in Rotterdam en ben inmiddels 65. Al vanaf 1974 werk ik met regelmaat voor het IFFR. Toen waren we met zo’n 200 vrijwilligers. Er was nog geen Pathé, en de bioscopen Thalia en Kriterion deden nog mee.” Mackensie heeft in die tijd veel verschillende functies gehad. “In de begintijd werkte ik als chauffeur. Tijdens zo’n autorit kwam ik een keer in contact met een regisseuse uit New York. Ze wilde een film maken over travestieten en was benieuwd naar de situatie in Nederland. Ik nam haar daarom toen mee naar een optreden van de bekende Rotterdamse travestiet Nico.”
Als bezoeker kom je vooral in contact met de vrijwilligers aan de balie en in de zalen, maar ook achter de schermen spelen zij een grote rol. Van der Zel: “De bouwploeg start al enkele weken voor het festival. Hun werk bestaat onder meer uit het inrichten van zalen, vloeren leggen, kabels wegwerken en posters ophangen. We hebben ook kassamedewerkers, zaalwachten, garderobemedewerkers, publieksbegeleiders, chauffeurs en angels.”
Vrijwilligster Morgann Brun kwam via haar studie bij het IFFR terecht en werkt daar als zo’n angel, de begeleider van de directors. “Ik sprak in het begin alleen Engels en Frans. Toen werkte als vrijwilliger van de feestploeg in de Schouwburg. Ik besloot direct Nederlands te gaan leren en werk nu als angel bij de gastenbalie. Het is zwaar werk, want je bent 24 uur per dag bezig en hebt minder contact met je team. Maar het is superleuk! Omdat ik ook kleine films gemaakt heb, is er genoeg om over te praten. Je komt allerlei internationale mensen tegen. Ideaal om contact te leggen voor jobs. ‘Kom langs als je in Parijs bent!’, krijg je dan te horen.”
Onbetaald, maar niet onbemind
Als vrijwilliger krijg je natuurlijk niet betaald, maar toch komen zij graag terug naar het festival. Hoe dat komt? Van Leeuwen: “Ieder team vrijwilligers heeft zijn eigen coördinator. Ons doel is om verbondenheid en vertrouwen te kweken. Het moet voor hen voelen alsof ze in een warm bad werken.”
Iedere functie levert iets extra’s op. Zo zien de zaalwachten veel films en komen de angels in aanraken met interessante mensen. Maar niet alleen op de werkvloer is er een hoop te halen. Afhankelijk van de hoeveelheid diensten die een vrijwilliger draait, krijgt hij toegang tot een aantal films. Ook worden er drukbezochte vrijwilligersfeestjes georganiseerd, en de hardst werkende teams winnen een award.
En al maken ze lange dagen, vrijwilligersploegen nemen ook zelf het initiatief. Van der Zel: “We hebben een eigen vrijwilligerskrant: De Doorman. Deze krant heeft een redactie van vijf vrijwilligers en verschijnt iedere dag tijdens het festival. In de krant vind je introducties van vrijwilligers, een stripje en een vragenrubriek.” Oftewel: alles wat vrijwilligers zoal bezighoudt. “Ook de kassaploeg geeft op eigen initiatief tien dagen lang een krantje uit. Dat staat vol met kassagrapjes die wij als buitenstaanders toch niet begrijpen.” Van Leeuwen vult aan: “Wat ook bijzonder is, is dat we onze eigen rondreizende festivaltijger hebben. Lange tijd stond deze knuffeltijger in de Doelen, maar ineens was hij verdwenen. Sindsdien duikt de tijger tijdens het festival overal op, dan hangt hij opeens aan het plafond tijdens een vrijwilligersfeestje. Buiten het festival om reist hij ook rond, want overal duiken er foto’s op met hem erop. De tijger is zelfs al buiten Europa geweest!”
Vrijwilliger Hans is al langere tijd gepensioneerd en werkt als kassamedewerker bij het festival. “Ik ben redacteur bij het kassakrantje en schrijf er iedere dag voor. De titel van het krantje, Don’t kill the Messenger, is ontstaan doordat we zo vaak ‘nee’ moesten verkopen aan de kassa.”
Zadkine-studenten
Een bijzondere groep onbetaalde krachten bestaat uit zeventig studenten van het ROC Zadkine. Deze groep werkt tijdens het festival op de horeca-afdeling in de Willem Burgerzaal van de Doelen. Het project is opgezet door docent Gerard van de Berg in samenwerking met de Doelen, en Brasil Frankhuizen begeleidt de studenten op de werkvloer. Zij bereiden onder meer de maaltijden en draaien bardiensten. Van de Berg: “Ik breng studenten bij hoe ze een bedrijf kunnen managen en opzetten. Evenementen zijn een belangrijk aspect in de bedrijfsvoering van de horeca. Een project als dit zit vol leermomenten, zowel voor vakmatigheid als voor persoonlijke ontwikkeling. Het gaat er tijdens dit project om er zoveel mogelijk uit te halen. Tot nu toe hebben we op het festival heel positieve reacties ontvangen van de gasten. Dat is de beloning die je ontvangt!”
Nicie Engelage is student in opleiding op het Zadkine en doet mee aan het project. “Ik ben manager debrasseren. Dat is een vakterm voor het leeghalen van de tafels. Het werken op het IFFR bevalt me goed. Ik vind het leuk dat er een wisselende bedrijvigheid heerst. Het ene moment is het superdruk en dan lijkt iedereen ineens naar een film te rennen, en vervolgens en is het binnen een mum van tijd weer uitgestorven.”
foto’s: Geertje van Achterberg
Van vrijwilliger tot directrice
Het IFFR kan niet zonder de vrijwilligers, maar veel vrijwilligers kunnen ook niet zonder het festival. Vriendengroepen, stelletjes en zelfs hele families maken zich ieder jaar weer op voor een aantal dagen keihard werken. De feestjes zijn berucht en de onderlinge samenhorigheid is groot. Het werken op het festival is niet alleen ontzettend leuk om te doen, er worden ook contacten gelegd en er wordt een hoop geleerd.
Vrijwilligster Susan: “Ik werk sinds drie jaar voor het festival met mijn twee dochters en mijn man. Ik ben zelf freelancer en mijn man heeft een eigen bedrijf. Ik ben van oorsprong Iraanse, en kwam hier altijd om naar Iraanse films te kijken. Een vriendin van mij is zaalwacht en tipte mij over het vrijwilligerswerk. Wij spreken Farsi en dat was handig voor de Iraanse regisseurs die hier naartoe komen. Mijn dochters waren vorig jaar werkzaam als angels, en ik ben dit jaar publieksmedewerker. Mijn man en ik nemen ieder jaar een week vrij. Bij mijn dochters hangt het van hun bezigheden af of het lukt.”
Van Leeuwen: “Sandra den Hamer heeft laten zien waar het werken voor het IFFR allemaal toe kan leiden. Zij begon als vrijwilligster en eindigde als festivaldirectrice.”
Nog geen reactie — begin de discussie!