Nu de verkiezingscampagnes in hun allerlaatste fase zijn aanbeland, wordt het tijd dat u uw keuze bepaalt. Vers Beton helpt daarbij. De laatste twee dagen brengen wij voor u in kaart hoe de partijen in Rotterdam over 6 belangrijke verkiezingsthema’s denken. In aflevering 2: hoe denkt politiek Rotterdam over het veiligheidsbeleid?
Jarenlang was veiligheid het belangrijkste verkiezingsthema in Rotterdam. Rotterdam moest en zou veiliger worden, dat was nodig ook. We kregen een veiligheidsindex, stadsmariniers, preventief fouilleren, cameratoezicht, samenscholingsverboden, alcoholverboden, meer blauw op straat, stadswachten, en allerlei festivals en evenementen kregen te maken met toenemende beveiligingsregels.
Gezelligheidsindex
Met als gevolg: als je wilt demonstreren mag je geen spandoeken met stokken gebruiken. Koninginnedag is een dag met ME en geblindeerde hekken rondom terrassen. Ouders mogen geen pakje appelsap meenemen naar het Bevrijdingsfestival. De stadswachten beboeten mensen die rosé drinken in het park. Jongens met zwart krullend haar worden opvallend vaak geconfronteerd met een samenscholingsverbod in hun eigen buurt.
Het veiligheidsbeleid was naar mijn mening dan ook doorgeschoten. Dit was de reden dat ik twee jaar geleden een opiniestuk op Vers Beton schreef over de gezelligheidsindex: het was veiliger geworden in de stad, maar daarmee niet per se gezelliger. De gezelligheidsindex werd opgepikt door andere media en door politici en sloot aan bij discussies over het roséverbod, de Dance Parade en irritaties over de stadswachten. Hoe staan de politieke partijen nu in deze discussie? Hoe belangrijk is veiligheid als thema bij deze verkiezingen en hoe kijken politici aan tegen de bijeffecten van veiligheidsbeleid?
Stand van zaken
Volgens de veiligheidsindex is het objectief gezien veiliger geworden in de stad. Er zijn geen onveilige wijken meer en de stad krijgt een 7,2 voor veiligheid. Ter vergelijking, in 2001 begonnen we met een 5,6. Wat opvalt, is dat de stad objectief veiliger is geworden, maar de veiligheidsbeleving loopt achter, vooral in de oude stadswijken. Met andere woorden, het duurt even voordat de Rotterdammer zich ook veiliger voelt in een wijk die jarenlang bekend stond als een probleemwijk. Het is net als met vertrouwen: een veiligheidsgevoel komt te voet en gaat te paard.
De meeste partijen koppelen veiligheid daarom ook aan “schoon & heel”: een veilig gevoel gaat ook over werkende verlichting en schone straten. Ook komt de zichtbare wijkagent veel voor in de verkiezingsprogramma’s. Bijna alle partijen zeggen dat het belangrijk is dat de burger bij de veiligheid wordt betrokken, waarbij het programma Buurt Bestuurt veel wordt aangehaald als goed voorbeeld. Het kan bijna niet anders dan dat Buurt Bestuurt zal worden uitgebreid naar meer wijken.
Topprioriteit
Dat de stad objectief veiliger is geworden, is lastig voor Leefbaar Rotterdam. Ze kunnen de objectieve gegevens niet ontkennen, maar veiligheid blijft wel topprioriteit, want ook het veiligheidsgevoel moet aantoonbaar omhoog. Ze willen “niet verslappen, maar doorpakken.” In het lijsttrekkersdebat op TV Rijnmond zei Joost Eerdmans zelfs dat zijn partij er 30 miljoen bij wil voor veiligheidsbeleid. Leefbaar Rotterdam wil ook een aparte wethouder voor veiligheid, waarmee ze enkele traditionele taken van de burgemeester wegneemt.
Hoe anders is dan de toon van het uitgaansplan van Leefbaar Rotterdam. Hier is het motto: “Stop de betutteling!” Leefbaar Rotterdam beschuldigt het huidige stadsbestuur van een angstcultuur door de rellen van Hoek van Holland. Die rellen hebben zeker een effect gehad, maar de partij heeft met de jarenlange focus op veiligheid ook bijgedragen aan streng veiligheidsbeleid met toenemende verboden. In ieder geval toont het uitgaansplan aan dat ook Leefbaar Rotterdam de uitwassen van veiligheidsbeleid wil tegengaan en open staat voor gedogen. De vraag is hoe dit te rijmen valt met de 30 miljoen die ze erbij willen voor veiligheid en lik op stuk in de veiligheidsparagraaf.
Politiek Rotterdam over:
Preventief fouilleren en cameratoezicht
VVD, CDA en Leefbaar Rotterdam zijn groot voorstander van preventief fouilleren (soms ook selectief fouilleren genoemd) en cameratoezicht, dit willen ze behouden en mogelijk zelfs uitbreiden. De SP, GroenLinks en D66 willen cameratoezicht beperken. D66 is kritisch over camera’s en drones vanwege de privacy, maar zegt niets over preventief fouilleren. SP is kritisch over preventief fouilleren, maar wil het instrument wel kortdurend en in kleine omvang kunnen inzetten. GroenLinks wil helemaal stoppen met preventief fouilleren.
Dance Parade: Veiligheid & evenementen
Leefbaar Rotterdam, SP, D66 en GroenLinks pleiten allemaal voor de terugkeer van de Dance Parade. De Dance Parade moest stoppen omdat de veiligheidsmaatregelen niet betaald konden worden. D66 stelt voor dat festivals en evenementen niet hoeven op te draaien voor beveiligingskosten en dat de kosten (gedeeltelijk) gecompenseerd kunnen worden. Dit speelt niet alleen bij evenementen zoals de Dance Parade, maar je zou ook kunnen denken aan de recente discussie over de Museumnacht. Met zo’n compensatie voorkom je dat een groot gedeelte van cultuurbudget opgaat aan veiligheid. GroenLinks en SP pleiten ervoor dat de veiligheidsmaatregelen worden versoepeld en stelt dat kleinschalige evenementen geen beveiligingspersoneel hoeven in te huren.
Roséverbod & andere verboden
ChristenUnie-SGP zegt: “De horecanota wordt in Rotterdam geschreven door de directie Veilig. Dat is in een notendop ons probleem!” GroenLinks, D66, Leefbaar Rotterdam, ChristenUnie-SGP en SP willen allemaal betuttelende maatregelen aanpakken en meer balans zoeken in het beleid. Algemene overlastbepalingen zouden weer voldoende moeten zijn om overlast te bestrijden.
In het uitgaansplan stelt Leefbaar Rotterdam dat het overbodige verboden wil opheffen en het rosétje in het park wil gedogen. Onduidelijk is of hiermee ook het alcoholverbod zal worden opgeheven, gedogen klinkt alsof de wet wel blijft bestaan. De SP en GroenLinks willen het alcoholverbod in de parken opheffen. SP wil het alcoholverbod daarbuiten wel als tijdelijke maatregel behouden. PvdA en VVD zeggen tegen overbodige regelgeving te zijn, maar noemen nergens een concreet verbod als voorbeeld. De PvdA zegt dat parken ontmoetingsplekken moeten zijn, maar noemt alleen openbare toiletten als voorbeeld en vertelt er niet bij of je in het park alcohol mag drinken. Het CDA en VVD zijn over het algemeen positief over verboden zoals vervoer-, gebieds- en samenscholingsverboden.
Stadswachten
Opvallend: D66, SP en GroenLinks stellen alle drie expliciet dat stadswachten niet bewapend moeten worden en dat er een duidelijk onderscheid met de politie moet zijn: stadswachten moeten zich houden aan de kerntaken en zich als ‘gastheer’ opstellen. Toch komt uitbreiding van de taken van de stadswachten niet terug in andere verkiezingsprogramma’s, en Stadstoezicht meldt dat dit ook intern totaal niet aan de orde is. Het is wel zo dat Leefbaar Rotterdam en de VVD in het verleden hebben aangegeven de taken van de stadswachten te willen uitbreiden. Stadswachten zouden dan bijvoorbeeld ook winkeldieven kunnen arresteren.
Conclusie
Bijna alle partijen zijn tegen overbodige regelgeving, maar wat de een overbodig vindt, ziet de ander juist als effectief middel om veiligheid te verhogen. Grofweg zijn partijen als Leefbaar maar ook CDA en VVD vóór het voortzetten van bestaand veiligheidsbeleid. Progressieve partijen als D66, GroenLinks, ChristenUnie-SGP en SP hebben het over een minder streng veiligheidsbeleid. Deze partijen vragen om meer oog te hebben voor de effectiviteit van de maatregelen: werkt het eigenlijk wel en wie worden er getroffen? De ChristenUnie-SGP zegt dat de positieve veiligheidscijfers geen verdere uitbreiding van veiligheidsbeleid kunnen verantwoorden, terwijl Leefbaar er nog steeds geld bij wil. Het is wel hoopvol dat Leefbaar Rotterdam als het om horeca gaat, het heeft over versoepelen en gedogen. Daar is dus een kentering te zien. Zoveel aandacht als Leefbaar Rotterdam aan veiligheid besteedt, zo weinig staat er in het programma van de PvdA. Hoe die tegen deze discussie aankijken is daarom niet altijd even duidelijk.
Komende woensdagavond organiseren een aantal Vers Betonners met onder andere ZUS Architects in BAR de officiële afterparty van de Rotterdamse verkiezingsdag. Kom ook!
