Coolsingel: een ontembare avenue

Een herstructurering van de Coolsingel is in aantocht. Sereh Mandias onderzoekt in haar column de straat met louter business en leisure, waar binnenkort een nieuw beleidsplan op los wordt gelaten. Haar conclusie: deze plek is niet te temmen.

Afgelopen januari werd de Coolsingel door Sculpture International Rotterdam tijdelijk getransformeerd tot openluchtbioscoop. Tijdens ‘Eerbetoon aan een Avenue’ veranderden de ramen en gevels van de gebouwen van de Rotterdamse hoofdstraat in levendige projectievlakken.
Een bezoek aan de tentoonstelling bleek een vervreemdende ervaring. Niet zozeer vanwege de bij vlagen ontregelende video’s, of de verontrustende én komische reacties die ze bij nietsvermoedende voorbijgangers ontlokten. Nee, het vreemdste was de gewaarwording al meer dan een uur op de Coolsingel rond te wandelen. Want op de Coolsingel ben je eigenlijk altijd onderweg naar elders. Naar stadhuis, Ugg-outlet, Bijenkorf, of, meest waarschijnlijk, gewoon op doortocht. De stad als transit zone.

Maar daar waar het vliegveld de ultieme generieke ruimte is, en juist het gebrek aan geschiedenis en specificiteit het karakter bepaalt, manifesteert zich op de Coolsingel het tegenovergestelde: een kakofonie van overlappende verhalen en gefragmenteerde historie, die in één grootstedelijk gebaar het verhaal vertelt van een stad in beweging. Het vooroorlogse stadhuis en postkantoor, die in het eerste gedeelte van de twintigste eeuw hun plaats opeisten aan de vers gedempte singel, en waarvoor de oude en bruisende stadswijk rondom de Zandstraat volledig gesloopt werd. De voormalige Rotterdamse Bank, die nog de uitgangspunten volgde van het wederopbouwplan van Witteveen, dat na de oorlog voortvarend vervangen werd door het modernistischer Basisplan van Van Traa, waardoor de bank ten opzichte van de Coolsingel iets gedraaid is.
De Bijenkorf van Marcel Breuer, die te recalcitrant was om zich te schikken in de stedenbouwkundige voorwaarde dat gebouwen op de straathoeken voorzien moesten worden van een vooruitspringend volume, en waaraan Rotterdam zodoende het beeld van Naum Gabo te danken heeft (dat inmiddels ten onder dreigt te gaan aan achterstallig onderhoud). De vele kiosken uit de afgelopen decennia, een manmoedige poging de menselijke schaal terug te brengen op straat, maar die vanwege hun diffuse ruimtelijke werking inmiddels alweer uit de gratie zijn. Een geschiedenis van uitwissen, corrigeren en herbouwen, maar de sporen zijn gebleven.

Binnenkort wordt opnieuw een episode toegevoegd aan het verhaal van deze weerbarstige stadsavenue. Na vele decennia louter business en leisure zal er eindelijk weer gewoond worden aan de Coolsingel. Dit is vooral van symbolische betekenis, want in Cool 63, nu in aanbouw op de hoek van de Kruiskade, zijn slechts 15 appartementen opgenomen. Maar toch.
Daarnaast worden op dit moment de plannen getekend voor een grote herstructurering van de gehele straat. Belangrijke leidraad hierbij is de ambitie de Rotterdamse binnenstad om te vormen tot Citylounge: het centrum moet weer gastvrij en gezellig worden. Hoewel de precieze opgave van deze herstructurering (nog) niet bekend is, en straten als de Meent als onderdeel van de Citylounge de afgelopen jaren een verkwikkende facelift hebben ondergaan, lijkt gezelligheid voor de grootstedelijke Coolsingel een wat potsierlijke ambitie. Het is dan ook te hopen dat het uiteindelijke plan de gelaagdheid en weerbarstigheid van deze avenue leesbaar maakt, in plaats van haar te veranderen in een tandeloze stedelijke ruimte.
Hoewel, waarschijnlijk is er geen reden voor bezorgdheid. De Coolsingel zal iedere poging tot domesticatie vermoedelijk weten te weerstaan.