Het zal je maar gebeuren, opgroeien in een vergeten dorp. Gastredacteur en ‘dorpsbewoner’ Soraya van Welsenis beschouwt voor Vers Beton de herstructurering van Heijplaat en ziet hoe de grootse plannen kunnen rekenen op wantrouwen van de bewoners. “We horen al tien jaar dat er plannen zijn, maar nooit levert het concreet iets op.”
Toen ik acht was, meende ik een dusdanig goede relatie met mijn klasgenootje Lianne te hebben opgebouwd dat ik vond dat deze relatie, die tot dan toe alleen op school bestond, naar een hoger niveau getild moest worden: ik wilde dat zij bij mij thuis kwam spelen. Opgewonden wachtte ik de dag van de afspraak haar komst af. Vergeefs. Lianne kwam nooit bij mij aan.
Haar moeder had namelijk tijdens de autorit naar ons toe, bij het zien van de vele containeroverslagplaatsen, hijskranen en industriële bedrijven, gedacht dat ze ergens een verkeerde afslag had genomen en was teruggekeerd. Want in een havengebied als dit konden natuurlijk geen woningen staan, redeneerde ze. Lianne heb ik nooit meer gezien.
Goed, ik zag Lianne natuurlijk maandag op school weer, maar met deze poging tot dramatisch effect wil ik enkel invoelbaar maken hoe vervelend het soms kan zijn om op het mooiste stukje van Rotterdam te wonen: Heijplaat.
Schiereiland
Heijplaat is een wijk in Charlois. De wijk steekt als een soort schiereiland de Nieuwe Maas in en wordt door ons bewoners gemoedelijk een ‘dorp’ genoemd. Na decennia van stilstand investeren de gemeente en woningcorporatie sinds eind jaren 2000 weer in de ontwikkeling van Heijplaat.
Zo zag ik de afgelopen jaren enkele huizenblokken en twee flats verrijzen die in het oubollige aangezicht van het dorp door hun moderne uiterlijk in het oog springen. Exact op de plek waar ik vroeger elke vrijdag patat ging halen in de snackkeet, staat nu een gloedjenieuwe woontoren, genaamd De Heijse Blick.
Achter in het dorp, voorbij de poort van de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij (failliet gegaan in de jaren tachtig), bevindt zich sinds kort de RDM-Campus, opgezet door de gemeente en het Havenbedrijf, waar jonge innovatieve bedrijven, het Albeda College en de Hogeschool Rotterdam gevestigd zijn. Voor ons dorpelingen betekent dit de facto dat wij nu vaker ‘niet van hier’-mensen spotten. We hoeven niet langer ver te reizen om oog in oog met een stedeling te staan.
In 2012 tekenden onder meer de gemeente, Woonbron, het Havenbedrijf (beheerder, exploitant en ontwikkelaar van het Rotterdamse havengebied), de RDM-Campus en de wijkbewonersvereniging een samenwerkingsovereenkomst waarin afspraken staan vastgelegd over de ontwikkeling van Heijplaat: Woonbron sloopt de naoorlogse huizen en realiseert nieuwbouw, er wordt overstromingsbestendig gebouwd en Heijplaat is tegen 2020 energieneutraal.
Nooit concreet
Ondanks deze investeringen in de wijk staan vele Heijplaters sceptisch tegenover de herontwikkeling van het dorp. Nico Prins, voorzitter van de wijkbewonersvereniging Heijplaat: “Bij elk plan van de gemeente denken de bewoners: ‘Ja, we horen nou al tien jaar dat er plannen zijn, maar nooit levert dat concreet iets op.’ Begin jaren 2000 opperde de gemeente dat Heijplaat herontwikkeld zou worden en dat dit in 2011 volledig klaar zou zijn. Inmiddels is het 2014 en zijn we weinig verder.”
Die sceptische houding wordt momenteel gevoed door twee problemen. Ten eerste kan Woonbron zich niet langer houden aan de gemaakte afspraken. Minister voor Wonen en Rijksdienst Stef Blok scherpte recentelijk de regels aan, waardoor woningcorporaties alleen nog sociale huurwoningen mogen bouwen, verhuren en beheren. Woonbron kan daardoor niet langer de rol van grondexploitant vervullen. Daarom is de woningbouwvereniging nu op zoek naar private partners die het realiseren van de nieuwbouw op zich willen nemen. De naoorlogse huizen zijn al ruim een jaar gesloopt en op die plekken liggen nu grote graskleden. Woonbron, desgevraagd in een reactie: “De gemeente Rotterdam en Woonbron staan nog onverkort achter de maatschappelijke relevantie van de voorgenomen ontwikkeling op Heijplaat. Het project staat dan ook niet ter discussie.”
Horrorscenario
Deze positieve woorden stellen de Heijplaters echter niet gerust. Men is bang dat de herstructurering verder stagneert, het dorp hierdoor langzaam leegloopt en daarmee het voorzieningenniveau wegebt. Het aantal inwoners is namelijk al van ongeveer 2000 in 2001 naar 1400 in 2013 geslonken. Eén blik op de lege, weidse graskleden en dit horrorscenario is goed in te denken.
De tweede kwestie waar bewoners mee in de maag zitten, is 23 meter hoog, vijftig meter breed en honderd meter lang. Het is een opslagloods van het transportbedrijf Condor die pal tegenover De Heijse Blick wordt gebouwd. Deze loods ontneemt de bewoners van de flat straks niet alleen het uitzicht, maar ook hun zonuren.
Het Havenbedrijf meent de bewoners via een overlegplatform voldoende te hebben betrokken in de bouwplannen van de loods. De bewoners vinden dat het Havenbedrijf hen voor een voldongen feit heeft gesteld, in plaats van inspraak te dulden over de komst van de loods. Wethouder Haven, Verkeer en Regionale Economie Jeannette Baljeu schaarde zich in een brief aan de gemeenteraadscommissie Economie, Haven, Milieu en Vervoer aan de kant van het Havenbedrijf. De gemeente is geen partij in de uitgifte en ontwikkeling van de grond, schreef ze naar aanleiding van de vele bewonersprotesten, en de bouw van de loods ‘past binnen de ontwikkeling van het maritieme cluster op het RDM-terrein.’ De bewoners zien nu machteloos toe hoe de loods gebouwd wordt.
Pareltje
Ondanks dit soort hobbels op het pad naar de herontwikkeling van Heijplaat ziet Joop van der Hor, werkzaam bij de gemeente als gebiedsadviseur Heijplaat, de toekomst positief in: “De gemeente kijkt naar Heijplaat als het pareltje langs de Maas omdat het, als enige plek waar men zo dicht op de haven woont, een uniek stukje Rotterdam is. In Heijplaat worden miljoenen geïnvesteerd.”
Lijnrecht tegenover deze visie staat de mening van de bewoners. Prins: “Wij als bewoners hebben de afgelopen jaren miljoenen zien gaan naar achter die poort (de RDM-Campus, red.) maar Heijplaat is er weinig beter op geworden. Met de sloop van de oude woningen in het Nieuwe Dorp hebben we nu een weiland waar we een geit op kunnen zetten en straks hebben we een schuur (de Condorloods, red.) om de geit in te stallen.”
Zo vervelend kan het zijn om op Heijplaat te wonen.
Al 3 reacties — discussieer mee!
Leuk stuk. Kom zelf ook van Heijplaat (een paar jaar terug vertrokken), en het is erg herkenbaar wat hier staat. Jarenlange verloedering van de wijk, achterstallig onderhoud door Woonbron, heel veel plannen en praatjes maar weinig actie. De plannen om zo’n gigantische loods te bouwen aan de Courzandseweg (voornamelijk woningen die dan totaal onverkoopbaar zijn) is een spuug in het gezicht van de bewoners. Dat Baljeu haar handen er af trekt past overigens goed in de bestuursstijl van de VVD, want je zou maar eens ergens verantwoording voor durven nemen…
Dat je trouwens niet op De Klaver zat maar op een school buiten Heijplaat, foei! 😉
Jammer dat er altijd zo negatief wordt gesproken over Heijplaat en dat men zo blijft hangen aan het verleden. Over de geweldige zomer barbecue die in de zomer van 2013 aan alle bewoners is aan geboden door o.a het Havenbedrijf en het bedrijfsleven op Heijplaat hoor je nooit iemand klagen. Evenals het door het bedrijfsleven gesponsorde Sint Nicolaasfeest. Verder is er nog het leuke Dokkaffee, de mooie opleidingscentra, de Rdm makerspace die voor vele mensen toegankelijk is en ga zo maar door. Kom eens kijken hoe het echt op Heijplaat is zou ik zeggen.
Ik snap de frustraties van sommige bewoners over het uitblijven van de woningbouw en bijbehorende voorzieningen. Anderzijds; schrijfster geeft zelf aan dat Heijplaat een vergeten oord was. Ik ken het nog uit de tijd dat je tegen een autosloopbedrijf aankeek, en tegen de RDM muur in verval, waarachter de lege containers rammelden. En zie nu: Heijplaat is het middelpunt van duurzame experimenten (Aquadock, Concept House), kunst, muziek, er is een tweede prachtig cafe en je neemt nu de watertaxi of aqualiner naar de stad. En… Conny Janssen Danst komt deze zomer naar je toe. Het beste middel tegen vergrijzing. Cheer up!