Jelle Feringa: "Ik wil de spelregels veranderen"

Vers Beton maakt in samenwerking met Rotterdamse Nieuwe een interviewreeks met jonge beeldbepalende ondernemers in Rotterdam. Wie zijn ze, wat doen ze en waarom kozen ze voor Rotterdam? In deel twaalf: Dore van Duivenbode ontmoet ‘avant-gardistisch architect’ Jelle Feringa.

Hamburgers en fixed gears; de laatste slagen naar verhipping. Beiden inmiddels ook te vinden op de voormalig scheepswerf van de Rotterdamse Droogdok Maatschappij (RDM). In het havengebied is het een samenkomst van jonge, creatieve ondernemers. Die flink de handen uit de mouwen steken.
Jelle Feringa is één van hen. Net zoals de scholieren van het Albeda college, die naast Studio Jelle Feringa leren lassen en frezen, gaat Jelle het liefst eigenhandig te werk. In een gigantische ruimte treffen we Jelle tussen robots en tientallen blokken piepschuim, gezeten aan een stoffig bureau. Jelle Feringa: architect, avant-gardist én bouwer.
Wat doe je?
“Ik ben architect. Alleen, in tegenstelling tot veel contemporaine architecten ontwerp ik niet alleen, maar produceer ik ook. Ik ontwikkel robotische bouwmethodes waarmee ik enorme, complexe mallen maak. In mijn studio op de RDM-werf vindt het ontwerpproces plaats. Ik ontwikkel zelf software, die geometrie vertaalt naar beweging. Zo probeer ik mijn vakgebied te vernieuwen. Momenteel wordt deze technologie uitgerold in een start-up in Denemarken, genaamd Odico Formwork Robotics.
Ook heb ik een avant-gardistisch architectenbureau in Parijs.”
Waarom wil je zowel ontwerpen als produceren?
“Het is een belangrijke ontsnappingsmogelijkheid voor de architectuur! Het is een overspannen markt waar enorm veel geld in omgaat, maar waar verhoudingsgewijs weinig wordt geïnvesteerd. Zodoende wordt er weinig geïnnoveerd. Architecten moeten het heft in eigen handen nemen! Grotere autonomie is de enige optie. Ik wil mij niet conformeren, ik wil de regels van het spel veranderen. Daarom ontwikkel ik mijn eigen maakproces – zo toon je aan wat mogelijk is.”
Inspirerende locatie, de RDM-werf?
“Zeker! Het is een wat verweesde plek. We zijn hier op elkaar aangewezen. Als ik iemand nodig heb om te lassen, loop ik naar hiernaast en vraag ik één van de studenten van het Albeda College om hulp. Doordat er verder niet zoveel is, is het contact laagdrempelig.”
Hoe Rotterdams is je bedrijf?
“Ik ben geboren in Brabant en voor mijn werk naar Parijs verhuisd. Het architectenbureau daar loopt nog steeds, alleen ben ik er minder vaak. Daarna verhuisde ik, wederom voor werk, naar Rotterdam. Een werkplaats zoals deze zou in Parijs onmogelijk zijn. De condities zijn hier goed. Toch is het niet alleen een praktische keuze, maar ook een ideële. Parijs is af, je mag er niet aanzitten. Hier liggen nog mogelijkheden! Rotterdam staat open voor bottem up. De stad nodigt je uit initiatief te nemen.”
Wat is je strategie?
“Ik heb geen duidelijke strategie. En al helemaal geen zakelijke. Ik zie mijzelf in ieder geval níet als ondernemer. Sommige mensen zien het als een geuzentitel. Alsof ondernemen het doel op zich is. Bouwen, dat is het doel. Het enige wat ik belangrijk vind is het maken van relevant werk. Dat doe ik door simpelweg te doen. Misschien is dat wel mijn strategie: aanpakken. Iedere stap die wij zetten is gekoppeld aan projecten. Efficiëntie is noodzakelijk, want anders kost het tijd, geld en energie.”

Geen strategie, wel slimme zetten?
“Ons werk is kostbaar. Om bijvoorbeeld steen te snijden heb je serieus materiaal nodig. Grof geschut kost geld. De nieuwwaarde van één kleine robot ligt ver buiten mijn budget. In de Mercedes– en Opelfabrieken in Oostenrijk heb ik twintig jaar oude lasrobots tegen schrootprijzen weten te kopen. Nu heb ik niet één nieuwe robot, maar vier oude!”
Voor weinig geld omdat Jelle alle vier de robots zelf heeft geprogrammeerd. Een energie –en tijdrovende bezigheid die hij op zijn laptop, in zijn studio op de RDM werf, tot uitvoer bracht.
Jelle: “Je moet wel zelf willen investeren. Zo ben ik met mijn robots marmer gaan snijden, wat best een risicovol en kostbaar experiment was. Gelukkig is het resultaat ervan door zowel de marmerindustrie als door de architectuur opgepikt en gaat het werk de wereld over. Zo staan de eerste experimenten in de materiaalbibliotheek van Norman Foster & Partners, in Londen. Zij bouwen nu ook het nieuwe hoofdkantoor van Apple, overigens. Wees dus niet afhankelijk van andermans instemming, maar ga zelf aan de slag.”
En je grootste fout?
“Ik denk niet zozeer in goed en fout. Als je stopt met prutsen schiet het al gauw op.”
Is er iets dat beter zou kunnen in Rotterdam?
“Kijk, hier op de werf is het natuurlijk prachtig. Met name Port of Rotterdam is goed bezig. Zij hebben een lange termijnvisie. Hun perspectief ligt veel verder dan dat van de overheid, waar weinig bereidheid is om risico’s te nemen. Zij zeggen dat ze willen, maar stellen er geen geld tegenover.” Jelle slaat met zijn vuist op tafel. “Terwijl de gemeente juist moet investeren! Ik hoef geen geld, daar schiet ik niets mee op. Ik wil opdrachten, alleen zó kun je techniek naar de markt brengen. Niemand is bereid zijn nek uit te steken. Daarom ben ik mijn fabriek in Denemarken begonnen, daar doen ze wel boter bij de vis.”
En over tien jaar?
“Ach zeg, zo ver denk ik niet! Mijn idee over de toekomst is helder: ik wil zelf bouwen. Dat heb ik onderverdeeld in een korte en een lange termijnplan. Op korte termijn wil ik dat ik de fabriek in Denemarken autonoom gaat draaien. Zo produceer ik uiteindelijk wat ik zelf ontwerp. Zo raken al mijn bedrijven en ontwikkelingen steeds meer vervlochten met elkaar.”
Over deze serie Deze interviewreeks met jonge beeldbepalende ondernemers in Rotterdam is tot stand gekomen in samenwerking met Rotterdamse Nieuwe. (Wat betekent dit?) R’damse Nieuwe is een community van ondernemende Rotterdammers tussen de 18 en 35 jaar die zich inzetten om de stad bruisend en aantrekkelijk te maken. Rotterdamse Nieuwe adviseert de Economic Development Board Rotterdam en het college van B&W. Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten van Rotterdamse Nieuwe, meld je dan hier aan.
Rotterdamse Nieuwe en Vers Beton zijn altijd op zoek naar inspirerende jonge ondernemers en initiatieven om over te publiceren. Ben of ken jij een interessante Rotterdamse ondernemer die aandacht verdiend? Mail dan naar: [email protected].