Morgen mogen we weer naar de stembus, voor de verkiezing van het Europees Parlement ditmaal. Populair is de EU echter niet: Brussel staat bekend als niets meer dan een geldverspillende machine die onnodige regeltjes oplegt. Maar vergis je niet: ook in Rotterdam is er de afgelopen jaren veel gerealiseerd met EU-geld. Vers Beton zet de grootste projecten die tussen 2010 en nu vanuit Europa gesubsidieerd werden op een rijtje.
Overzicht
De ontwikkeling van STC-Group tot hoogwaardig kennisinstituut
Economische Kansenzones Rotterdam II
Revitalisering Nieuwe Binnenweg
Winkelboulevard Zuid
Dakpark Rotterdam
RDM Innovation Dock – fase 3
Realisatie Willem-Alexander Baan
De Hofbogen
Rotterdam Media Commission
Het meeste Europese geld in Rotterdam komt uit zogeheten EFRO-gelden, het Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling. Het doel: economische gelijkheid in heel Europa. Daarnaast is er ook het European Social Fund (EFS), dat zich via vele kleine projecten vooral richt op sociale ontwikkeling.
EFRO deelt Nederland op in vier gebieden: Noord, Oost, Zuid en West. Rotterdam valt onder west, en maakt via het bijbehorende programma ‘Kansen voor West’ in zeven jaar tijd kans op geld uit de pot van 310 miljoen euro. En met succes, want pakweg 50 miljoen euro ging naar de Maasstad.
Voor alle subsidies geldt dat deze nooit volledig zijn, maar rond de 30 procent van een project financieren. Er is dus altijd geld nodig van andere partijen. Het doel hiervan is dat elke gesubsidieerde euro weer andere investeringen uitlokt, want zo wordt de economische ontwikkeling bevorderd.
De gesubsidieerde projecten
De ontwikkeling van STC-Group tot hoogwaardig kennisinstituut
EU-subsidie: € 7.565.000
Publieke cofinanciering: € 12.770.000
Omschrijving: Stichting STC Group, in de volksmond nog steeds het scheepvaartcollege, heeft veruit de meeste subsidie gekregen. In deze school, gelegen op de kop van de Lloydpier met dat brede uitstulpsel aan de bovenkant, is tussen 2009 en 2012 geïnvesteerd om de STC Group te positioneren als hét internationaal erkende kennisinstituut voor transport, logistiek en in het bijzonder maritieme educatie. Het geld ging vooral naar de ontwikkeling van software die het mogelijk maakt om aan te meren in de Gele Rivier in China. De software werd voornamelijk ‘in-house’ ontwikkeld, wat direct leidt tot kennisontwikkeling, -overdracht en -toepassing.
Geslaagd? De ontwikkelde software heeft twee positieve effecten. Aan de ene kant zijn bij de ontwikkeling vakmensen opgeleid die over de hele wereld zeer gewild zijn. Aan de andere kant kan de software verkocht worden, wat weer geld oplevert.
Economische Kansenzones Rotterdam II
EU-subsidie: € 5.840.000
Publieke cofinanciering: € 1.560.000
Private cofinanciering: € 7.200.000
Omschrijving: Dit project moest winkelgebieden in Rotterdam-Zuid een ‘boost’ geven. Ondernemers moesten zélf investeren in Feijenoord en Charlois, maar de subsidies hielpen hen daarbij een handje. Indirect moest dit leiden tot een aantrekkelijk omgeving waar mensen willen wonen, werken en verblijven. In tijden van economische crises zijn ondernemers en vastgoedeigenaren namelijk minder geneigd om te blijven investeren in hun pand of onderneming, waardoor winkelgebieden verpauperen.
Geslaagd? Waar de initiatiefnemers vooral blij mee zijn, is de onderlinge samenwerking tussen de winkels. Ondernemers zijn namelijk gaan samenwerken om de winkelgebieden er beter uit te laten zien. Gevels zijn opgeknapt en de inrichting van de openbare ruimte is verbeterd.
Revitalisering Nieuwe Binnenweg
EU-subsidie: € 4.710.221
Publieke cofinanciering: € 8.354.738
Omschrijving: De Nieuwe Binnenweg is één van de langste winkelstraten van Nederland, maar vanaf de jaren ’60 kwamen de tweede helft van de straat (vanaf de ’s Gravendijkwal tot de Lage Erfbrug) en de omringende woonwijken in een neerwaartse spiraal terecht. Bedrijfsruimten en gevels werden daarom herontwikkeld. Er werden 126 panden aangepakt en verbeterd. Ook ging de straat zelf op de schop, waardoor de tram en het wegdek nu beter aansluiten en de trottoirs zijn verbeterd. Dit zorgde ervoor dat veertig nieuwe ondernemers zich vestigden op de Binnenweg en dat de leegstand afnam.
Geslaagd?: In 2012 heeft MKB-Rotterdam de Nieuwe Binnenweg uitgeroepen tot leukste winkelstraat van Rotterdam. Ook werd het project door de jury van De Gulden Feniks, de nationale renovatieprijs, genomineerd in de categorie Gebiedsontwikkeling. Ook is er meer ‘loop’ in dit deel van de Binnenweg gekomen.
Winkelboulevard Zuid
EU-subsidie: € 2.870.560
Publieke cofinanciering: € 4.305.840
Omschrijving: De Beijerlandselaan en Groene Hilledijk in de deelgemeente Feijenoord vormen samen de Rotterdamse Winkelboulevard Zuid. Op de ruim een kilometer lange winkelstraat zijn 220 ondernemers gevestigd. Het winkelgebied werd de laatste jaren minder populair, wat zich uitte in een dalende stroom bezoekers, lage omzetten, geringe uitstraling en moeilijke verhuurbaarheid. Onder andere de buitenruimte, veiligheid en communicatie moesten daarom worden verbeterd.
Geslaagd? De Winkelboulevard Zuid is volledig heringericht. Dit heeft de leegstand teruggebracht tot een normaal niveau. Het horecaplein is omgevormd tot een terrassenplein. Er is een imagocampagne geweest die moest bijdragen aan een verbeterd beeld van het winkelgebied. Eén van de resultaten is dat de boulevard vorig jaar van MKB-Rotterdam de Winkelstraatprijs 2013 kreeg.
Dakpark Rotterdam
EU-subsidie: € 2.014.457
Publieke cofinanciering: € 3.021.685
Omschrijving: Het railemplacement bij het Marconiplein kwam in 2000 vrij. Bewoners en bedrijven wilden allebei iets anders met de open ruimte. Werd het een winkelboulevard of een rustig park? De oplossing: allebei. De functies werden namelijk op elkaar gestapeld en zo ontstond een kilometer winkelplezier mét groen. Het Dakpark is 1200 meter lang, 85 meter breed en bijna overal 9 meter hoog. Sinds 21 december 2013 is het park dagelijks geopend en heeft een mediterrane tuin, een (nog te openen) speeltuin en een buurttuin. In de wijk Bospolder-Tussendijken werd zo het drastisch tekort aan groen opgelost en een aangename verblijfsruimte gerealiseerd.
Geslaagd? Het Dakpark is open en technisch gezien is het project geslaagd. Het is alleen nog de vraag of er ook daadwerkelijk bewoners uit de twee tussenliggende wijken naartoe komen om te recreëren. De tijd zal het leren, maar de voortekenen zijn positief. Wie afgelopen weekend in Het Dakpark rondliep, zag in ieder geval een typische weerspiegeling van het multiculturele Delfshaven picknicken en frisbeeën.
RDM Innovation Dock – fase 3
EU-subsidie: € 1.970.264
Publieke cofinanciering: € 5.789.736
Omschrijving: De voormalige werf van de Rotterdamse Droogdok Maatschappij (RDM) op Heijplaat kreeg een nieuwe bestemming. De oude machineloods werd verbouwd tot een innovatieve leer- en werkomgeving. De opleiding biedt een verbinding tussen praktijkgericht leren op mbo- en hbo-niveau en daadwerkelijk werken. Het idee is dat de leerlingen zelf bij de innovatieve bedrijven aan de andere kant van de loods stage gaan lopen of daar gaan werken. Een ander doel van dit project is om de wijk toegankelijker en levendiger te maken door innovatieve bedrijven naar dit gebied te trekken.
Geslaagd? Het gebouw staat, er wordt onderwijs gegeven en steeds meer bedrijfjes trekken naar de RDM. Maar dit komt ook doordat het gebied eerder moeilijk bereikbaar was, terwijl er tegenwoordig de hele dag een boot vaart die de loods met de binnenstad verbindt.
Realisatie Willem-Alexander Baan
EU-subsidie: € 1.913.000
Publieke cofinanciering: € 5.074.072
Er moesten drie dingen gebeuren met de Eendragtspolder, een gebied tussen de Rottemeren en de Zevenhuiserplas vlakbij Nesselande. 1: het moest een aantrekkelijk recreatiegebied voor fietsers, wandelaars en skaters worden. 2: er moest een internationale trainings- en wedstrijdroeibaan die voldoet aan de laatste internationale eisen komen (want deze ontbrak nog in de regio Rotterdam). 3: er moest een waterberging komen voor het opvangen van regenwater.
Geslaagd? De sportbaan ligt er én voldoet aan de eisen. De baan vangt daarnaast ook meteen water op bij overmatig veel regen. Maar of mensen er ook naartoe zullen gaan om te recreëren? Dat moet de aankomende jaren nog blijken.
De Hofbogen
EU-subsidie: € 1.888.290
Publieke cofinanciering: € 2.832.433
Omschrijving: Het voormalige Station Hofplein moet een verzamelplek worden voor creatieve ondernemers, waarbij het oude station een schakel wordt tussen Pompenburg en het centrum van Rotterdam. De eerste zeven boogruimtes werden daarom grondig gerestaureerd en in 2011 opgeleverd. De ontwikkeling van de overige negen boogruimtes stond voor dit jaar op de agenda. Als dat gebeurt, dan wordt station Hofplein weer geheel verhuurbaar en komt er in totaal 4.700 m2 verhuurbare bedrijfsruimte beschikbaar.
Geslaagd? Dit is één van de projecten die stagneert. De reden: niemand wil mee investeren in de andere Hofbogen. Ook is er een tekort aan ondernemers die zich daar willen vestigen. Hierdoor ontstaat een risicovolle situatie, want elk project waar Europees geld naartoe gaat wordt aan het eind van de rit getoetst. Zijn de doelstellingen niet behaald, dan moet het geld terugbetaald worden. Voorlopig zijn er voor de Hofbogen hiertoe echter nog geen plannen.
Rotterdam Media Commission
EU-subsidie: € 1.504.181
Publieke cofinanciering: € 3.407.789
Private cofinanciering: € 475.698
Omschrijving: De gemeente Rotterdam wil zijn positie als aantrekkelijke woon- en werkstad versterken. Om dit te ondersteunen, werd in 2009 de Rotterdam Media Commission (RMC) opgericht. De RMC moest innovatie, kennisontwikkeling en -uitwisseling in de mediasector stimuleren. In 2010 bezuinigde de gemeente echter flink op het Rotterdam Media Fonds, wat ook zijn weerslag had op de RMC. Vanaf 2012 is de focus daarom verlegd door zich te alleen te richten op serious gaming en e-learning. Dit is een onderbelichte sector in Rotterdam, maar waar volgens RMC wel veel potentie in zit.
De belangrijkste taak is sindsdien om partijen met elkaar in contact te brengen. Makers van innovatieve manieren om te leren en werken zijn gekoppeld aan het Havenbedrijf, Erasmus MC en de Hogeschool. In samenwerking met het Grafisch Lyceum werd ook een curriculum ontwikkeld voor IT-mensen in de mediasector (radio en tv), omdat er een tekort bestaat aan dit soort vakmensen.
Geslaagd? De toekomst van de RMC is nog onzeker. Eigenlijk is de commissie gestopt, maar er wordt gewerkt aan een plan om door te gaan. Of dit lukt, hangt af van het nieuwe college. Directeur Jan Hoogesteijn geeft aan dat het nog te vroeg is om te zeggen of dit project geslaagd is. Ze zijn pas net bezig met deze nieuwe richting en daar is tijd voor nodig.
Conclusie
Het is moeilijk te zeggen of de Europese Unie noodzakelijk is geweest voor het welslagen van de hierboven genoemde projecten. De EU is immers nooit de enige investeerder. Ook de vraag of andere partijen hadden geïnvesteerd als de EU er niet was geweest is enkel te beantwoorden door hen die koffiedik kunnen kijken. Tenslotte moet de rol van de gemeente niet onderschat worden, omdat de toekenning van gemeentelijke subsidies en die vanuit de EU meestal hand in hand gaan.
Wat echter wel duidelijk is, is dat de meeste projecten waarin de EU in Rotterdam heeft geïnvesteerd een positief effect op de stad hebben gehad. Meestal werden de doelstellingen behaald, winkelstraten en woongebieden gingen erop vooruit en bedrijven en opleidingen kregen een boost. Wat dat betreft slaat de balans dus positief uit.
De hierboven beschreven projecten zijn slechts een greep uit een veel groter aantal dat in Rotterdam EU-subsidie heeft gekregen. Andere projecten die met EU-geld zijn gerealiseerd zijn bijvoorbeeld het Drijvend Paviljoen, de Erasmus MC life science incubator en de revitalisering van winkelgebied het Oude Noorden. Kijk voor een volledig overzicht op europaomdehoek.nl of kansenvoorwest.nl.
Celeste Boddaert was te gast bij Open Rotterdam Radio om meer te vertellen over dit artikel, luister hier naar het fragment:
Al 8 reacties — discussieer mee!
Een lijstje met bedragen en omschrijvingen, maar zonder enige duiding.
Is dat het ‘harde denken’ van @VersBeton?
Volgende keer beter.
Je kunt pas een conclusie trekken als je ook de nadelen meeweegt.
Zeker, zeker! Wat zijn die nadelen, volgens jou? Ben ik erg benieuwd naar!
Kan uit eigen ervaring spreken dat de Willem Alexander roeibaan redelijk wordt gebruikt. Veel fietsers/skaters en natuurliefhebbers. Er is namelijk niet alleen een roeibaan gerealiseerd maar ook een mooi stuk strak asfalt en in het gebied buiten de roeibaan liggen eilandjes. Op deze eilandjes broeden meerdere vogelsoorten die op de rode lijst staan. Dus niet alleen nuttig als roeibaan en waterberging!
Mooi informatief artikel, goed om dit te weten en laat ook wederom blijken dat stemmen toch wel nut heeft (ook al zal het indirect pas over een paar jaar effect hebben, maar toch). Bij deze mijn dank aan de EU voor een aantal van bovenstaande initiatieven!
Leuke poging om ‘nieuws’ te maken. Maar blijft binnen begroting Rdam (4 mld) peanuts.
Daarbij moet nog worden opgemerkt dat de volgorde die Celeste noemt niet klopt. 1 Er moest een waterberging komen, 2 het moest aantrekkelijk worden voor recreanten. Toen hebben de roeiverenigingen in de buurt geopperd om – als er dan toch een hoop gegraven zou worden om er bakken water van te maken – er de vorm van een roeibaan in te graven. Daarna is het plan zo groot geworden als de Willem Alexander Baan nu is.