Lijstenmakerij Le Bouclier: "Die vier verstekken zijn nog steeds hetzelfde"

Vers Beton werkt samen met Anders Nog Iets?, een project over Rotterdamse ondernemers die de stad verrijken met hun passie en hun ambacht. Ditmaal bezoeken we de Kleiweg, waar één van de laatst overgebleven lijstenmakers van Rotterdam zit: Le Bouclier. Fred Bosch (64) en zijn vrouw Jolanda Weimar (53) runnen de zaak al 31 jaar lang met grote kunde en passie. Fred: “Die vier verstekken zijn nog steeds hetzelfde.”

De werkplaats van Le Bouclier ligt bezaaid met gereedschap, schroefjes en ringetjes. “Eens in de zoveel tijd ruim ik op en dan kan ik niks meer terugvinden”, zegt Fred. “Ik bewaar alles. Je weet nooit of iets nog van pas komt bij een restauratie.” Aan de muur hangt een houten, zelfgemaakte beschuit met roze muisjes, met daarop de naam van Fred en Jolanda’s tweede dochter: Chloe. Het echtpaar woont met hun dochters Puck en Chloe boven de winkel.

Omgebouwde vuilnisbak

“Dit heeft bijna niemand meer.” Fred gebaart naar het grote hulpmiddel dat voor ons staat. “Hiermee pers je hout bij elkaar.” Hij pakt de lijst waar hij zojuist mee bezig was en plaatst de lijst tegen het frame. Met duim en wijsvinger draait hij aan een knop. “Kijk wat er gebeurt. Muurvast!” Fred hangt de lijst te drogen. “Op deze manier kun je zo zestig lijsten per dag maken. Tegen kerst krijgen we soms bestellingen van vijfhonderd lijsten.” Tot het arsenaal aan apparatuur behoort ook een antieke snijmachine, een vuilnisbak omgebouwd tot afzuiger voor de zaagmachine en een verfspuitcabine. Aan moderne apparatuur heeft de lijstenmaker geen behoefte. Fred: “Ik ben de enige die nog zo’n spuitcabine heeft. Een oud ding, maar werkt prima.”

Predictor

Le Bouclier is in de eerste plaats een lijstenmakerij. Tussen de profielen en ingelijste werken staan drie grote staatsieportretten. Ze zijn bestemd voor de vertrekhal en de kantoren van Rotterdam The Hague Airport. Ook particuliere klanten kunnen bij Le Bouclier terecht voor hun inlijstwerk. Fred: “Je ziet een hoop bijzondere dingen voorbij komen. Soms slabbetjes, dan zo’n polsbandje uit het ziekenhuis en pas geleden zelfs een predictor. Maar ook een foto voor op de uitvaartkist.”
Naast inlijstwerk doet het echtpaar reparaties van lijsten en restauratiewerk. Fred wijst op een stuk ornament. “Soms komt iemand binnen met zo’n ornamentlijst in honderd stukken, van oma geweest. Wij kunnen die dan maken.”

Vijfhonderd keer De Nachtwacht

Fred, van huis uit decorateur, leerde het vak van lijstenmaker op de schilderschool. “Tijdens mijn diensttijd werkte ik in een atelier, daarna ging ik de verkoop in.” Fred kwam terecht bij een doe-het-zelf-zaak op de Zaagmolenstraat. “Daar leerde ik winkeltje spelen. We verkochten autolakken, verfbehang, kunstschildermateriaal en hadden dus een lijstenmaker. Toen de buurt na een jaar of tien verpauperde zei mijn baas: ‘Sorry Fred, maar over een half jaar zal het wel afgelopen zijn’.” Daar gingen Fred en Jolanda niet op wachten. “Ik zei: we starten een eigen lijstenmakerij!”
Jolanda, die op dat moment nog in de mode zat, gooide het roer om. Vandaag is ze bezig met het opspannen van een borduurwerk. Ooit was borduurwerk zeventig procent van het werk. Fred: “Stonden we vijfhonderd keer per jaar De Nachtwacht in te lijsten.” Jolanda vult hem aan: “Maar we deden er wel elke keer een andere lijst omheen, zo werd het toch anders!”

Witte handschoentjes en doki’s

De klanten, of eigenlijk de variatie aan klanten, maken het vak leuk volgens Fred en Jolanda. Fred: “Je krijgt alleen maar leuke mensen binnen. Mensen die een lijst laten maken zijn met hun spulletjes bezig.” Kunstenaars en fotografen behoren ook tot de klandizie. “Dan moeten we van die witte handschoentjes aan, want er mag geen veegje of vingertje aanzitten.”
Er stapt een vaste klant binnen. Hij komt drie gerepareerde lijsten ophalen. “Ik heb ze lekker in de was gedaan, de doki’s (doken zijn houtpropjes om schroeven mee weg te werken – red) zijn erin gelijmd. Ik heb de schermvelletjes erop laten zitten, want dat perspex is zo kwetsbaar”, steekt Fred van wal. Hij loopt mee naar de auto waar het ophangsysteem nog even besproken en gedemonstreerd wordt. De man komt graag in de winkel. “Ik betaal graag voor echte kwaliteit en goed advies. Als de prijs doorslaggevend was, ging ik wel naar Mediamarkt.”
“Onze kracht is dat we alles zelf maken en een hoop zelf kunnen doen”, stelt Fred. Zo maakt de lijstenmaker bijvoorbeeld zijn eigen verf. “Als je dat niet zou hebben sta je de hele dag vier verstekkies in elkaar te zetten. Wij doen veel meer.”

We gaan lekker door!

Er zijn nog maar weinig opleidingen voor lijstenmaker en hiermee staat het ambacht voor een onzekere toekomst. Hoe ziet Fred de toekomst van zijn lijstenmakerij? Fred kijkt met een diepe zucht om zich heen. “God, waar zou ik moeten beginnen als ik iemand dit vak wil leren of de zaak over laat nemen. Volgend jaar ben ik gepensioneerd, maar Jolanda is een stuk jonger. Voorlopig gaan we dus lekker door, het is zo leuk joh! Misschien dat mijn jongste dochter straks het licht ziet en de boel wil overnemen. Zo niet, dan is het afgelopen.”
Anders nog iets? Vers Beton werkt samen met Anders nog iets?, een project van
Annemarie Mosterd over ondernemers die de stad verrijken met hun passie en hun ambacht. Als consument betuigen wij vaak de liefde voor de buurtwinkel of ondernemer, maar met de voeten óf de wielen kiezen we vaak anders. Op www.andersnogiets010.nl worden de markante, sociaal betrokken ondernemers die er nog zijn, in het daglicht gezet. Volg ze ook via Facebook.