Ga naar de inhoud

Met een krappe meerderheid van één zetel valt in de Rotterdamse politiek prima te leven

Nu het duidelijk is dat Leefbaar Rotterdam, D66 en CDA met elkaar willen gaan besturen, gonst het in politiek Rotterdam. Deze combinatie heeft namelijk een meerderheid van slechts één zeteltje in de raad – is dat wel genoeg? Peter van Heemst bekeek de belangrijkste politieke problemen van de afgelopen 12 jaar en concludeert: één zeteltje meerderheid, daar valt prima mee te leven.

Peter van Heemst
Peter van Heemst

Is een coalitie met 23 ( van de 45) raadszetels voortdurend haar politieke leven onzeker? Over die vraag is zowel in als buiten het stadhuis heel wat afgetobd de laatste weken. Na het vertrek van de ChristenUnie-SGP resteerde Leefbaar Rotterdam (14 zetels), D66 (6 zetels) en het CDA (3 zetels) niks anders dan met een krappe meerderheid in de raad een stadsbestuur te gaan vormen. Eén lastig en geïrriteerd raadslid van Leefbaar Rotterdam of één eigenwijze dwarsligger van D66 zou de coalitie in heftig vaarwater kunnen brengen. Opvallend genoeg gaat niemand ervan uit dat ook bij het CDA dissidenten zouden kunnen zitten. Terwijl uitgerekend die partij zowel landelijk als lokaal op dat vlak een rijke traditie heeft.

Gekunstelde discussie

In mijn ogen is het een wat gekunstelde discussie. Een coalitie met een meerderheid van één zetel kan het net zo makkelijk of lastig hebben als een coalitie met een meerderheid van zes zetels. Wie met één zetel meerderheid van start gaat, weet in ieder geval dat de samenwerking vanaf dag één ontzettend hecht moet zijn.
In de lokale politiek – en zeker in de Rotterdamse – zorgt nog een tweede factor ervoor dat de soep wat minder heet zal worden gegeten dan dat ze nu wordt opgediend. Vrijwel alle wethouders leggen er namelijk eer in dat ze ook buiten de coalitie steun vinden voor hun voorstellen. “Hoe meer zielen, hoe meer vreugd”, is ondanks de verbale scherpte in de raad juist de kern van het dagelijkse politieke werk. Als partijen met een ruime bestuurlijke ervaring, zoals VVD en PvdA, of met een gouvernementele instelling, zoals GroenLinks en CU, niet uit rancune of frustratie de hakken in het zand zetten, dan zullen ze met een grote regelmaat de coalitie aan ruime meerderheden gaan helpen.
Echte politieke problemen ontstaan – zo leert een terugblik op het reilen en zeilen van het stadsbestuur sinds 2002 – doorgaans in zes situaties.

Wethouder Brekebeen

Allereerst als een wethouder een enorme brekebeen blijkt te zijn. Een miskoop. Iemand die zich blunderend en klungelend van het ene verloren debat naar de volgende gênante vertoning sleept. Zulke wethouders zijn uiteindelijk hun politieke leven niet zeker.

Ruzies

Verder kunnen er binnen een politieke partij ruzies ontstaan, waardoor een wethouder de steun van zijn eigen fractie verspeelt. Of een meerderheid in de raad die wethouder nog steunt, doet er dan helemaal niet meer toe. Wie in eigen kring het vertrouwen is kwijt geraakt, resteert niets anders dan een vertrek door de nooduitgang.

Onvolledig informeren en andere blunders

Grote problemen ontstaan per definitie als het stadsbestuur de gemeenteraad over een zware kwestie niet, niet volledig of te laat informeert. Vooral als zich enorme kostenoverschrijdingen voordoen, kan de betrokken wethouder in politiek noodweer terechtkomen. Ook andere politieke blunders die grote maatschappelijke en politieke commotie veroorzaken rangschik ik hieronder. Het ligt dan voor de hand dat een bestuurder daaraan consequenties verbindt (of de druk om dat te doen is in elk geval bijzonder groot).

Provoceren van de raad

Een vijfde factor die voor gedoe kan zorgen is het willens en wetens tarten, provoceren van een raadsmeerderheid. Een wethouder die keer op keer de raad te kijk zet, die elk waarschuwing dat het anders moet aan zijn laats lapt, ja die wethouder kan met een motie van wantrouwen naar huis worden gestuurd.

Ruzie binnen de coalitie

Tot slot kunnen er situaties ontstaan waarin een fractie en haar wethouders breken met de rest van de coalitie omdat ze zich absoluut niet kunnen vinden in de koers die door de coalitiegenoten wordt uitgezet.
Een raadsmeerderheid van één zetel? Ach, daar is goed mee te leven. Politieke problemen ontstaan bijna altijd op onverwachte momenten en over onverwachte onderwerpen, na blunders van wethouders of ruzies binnen of tussen coalitiepartijen. En dan tellen heel andere belangen, emoties en verantwoordelijkheden dan die ene zetel meerderheid in de raad.

Gerelateerde inhoud

Steun onafhankelijke journalistiek

Als abonnee van Vers Beton kun je alle artikelen onbeperkt lezen en delen met je eigen netwerk. Je bent al lid vanaf € 7,50 per maand, de eerste maand lees je gratis.

Misschien vind je dit ook interessant

  • Voor de Partij voor de Dieren werd geopolitiek een splijtzwam

    • Politiek

    In het najaar zijn er weer Tweede Kamerverkiezingen; voorjaar 2026 de gemeenteraadsverkiezingen. In Rotterdam rijst de vraag: op wat voor Partij voor de Dieren kan er dan gestemd worden, nu de Rotterdamse fractie zich heeft afgescheiden van de landelijke partij?

  • Opinie: maak van ‘The Culture’ een pijler van het Rotterdams cultuurbeleid

    • Kunst en Cultuur

    Het DNA van Rotterdam bestaat uit The Culture, van hiphop tot community power. Toch krijgt het amper steun. Indirah Tauwnaar & Janpier Brands pleiten in hun opinie voor een radicale stap: 33% van het cultuurbudget naar deze beweging.

  • Frustratie bij wijkraden: “We mogen adviezen sturen, maar liever niet zelf met plannen komen”

    • Politiek

    Sinds de afschaffing van de gebiedscommissies in 2022 telt Rotterdam 37 wijk- en twee dorpsraden. Drie jaar later voelen veel van deze raden zich niet serieus genomen door ‘de Coolsingel’. Ze willen meer aandacht, meer invloed en een eigen wijkbudget. “Iets anders willen dan de gemeente vooraf heeft bedacht, mag niet.”

  • Alle artikelen

De Stadsagenda

De leukste vacatures in en om Rotterdam

  • Jij weet met jouw spark en gevoel voor gastvrijheid onze bezoekers te betoveren en bezorgt iedereen graag een warm welkom. Je houdt van servicegericht werken en wilt graag bijdragen aan een goed kaartverkoopproces voor onze bezoekers.

  • Wij zijn op zoek naar een nieuw lid voor de RvT. We zoeken een toezichthouder met aanvullende competenties van de zittende leden, en daarom bij uitstek iemand uit de culturele sector zelf en bovendien de diversiteit van de raad vergroot. Ervaring is ondergeschikt aan de bereidheid om te leren en ontwikkelen als toezichthouder.

  • Bekijk alle vacatures