Rechtbankverslag. Twee moeders uit stelen op Rotterdam Zuid

Anneke Kortleve bezoekt om de week een Rotterdamse rechtszaak die nauwelijks persaandacht trekt. In aflevering 4 van deze serie: De dievegges Marilou en Fiorella gaan keer op keer uit stelen. Om de kinderen te voeden, zeggen ze.
 
“Hoe zorgen we dat het stopt?” Marilou en de tien jaar oudere Fiorella zitten naast elkaar in het beklaagdenbankje. Marilou is gezet, met een strak shirt aan. Fiorella is een stuk dunner. Zij heeft haar jas nog aan. Marilou antwoord zachtjes. “Ik weet het niet.” “En u?” De rechter kijkt naar Fiorella. “Ik ben bezig met een maatschappelijk werker.” “Helpt dat?” Fiorella kijkt stil voor zich uit.
Marilou en Fiorella zijn in februari 2014 samen opgepakt wegens diefstal van dertien parfumflacons uit de Douglas op het Zuidplein. Het was een bijvangst. De politie hield hen in eerste instantie aan omdat nog een boete open stond op de auto, die ze geleend hadden van de broer van Fiorella. De zenuwachtige reactie van de dievegges maakte de politie achterdochtig, waarop ze de auto doorzocht en de buit vond.
 

Het is niet de eerste keer. Beide dames hebben een lang strafblad, voor het meerendeel gevuld met diefstal. De laatste jaren hebben ze vaker samengewerkt en zijn ze daarvoor opgepakt. Marilou is ook meerdere malen opgepakt voor het smokkelen van heroïne en cocaïne vanaf Schiphol. De diefstal waarvoor ze nu voor de rechter verschijnen was mede mogelijk gemaakt door mevrouw Grazia, die Fiorella had ontmoet tijdens haar vorige periode in het gevang. Zij handelt in geprepareerde tassen, waarin gestolen waar ongemerkt langs de beveiligingspoortjes komt. Het is zo simpel dat het onschuldig lijkt.

Parfum voor de kinderen

“Voor mezelf”, antwoordt Marilou op de vraag of de parfumflessen misschien op bestelling waren gestolen, of om door te verkopen. Ook Fiorella lijkt haar antwoord te hebben geoefend van tevoren. “Nee. Voor mij en mijn kinderen.” Haar zoon en dochter zijn veertien en vijftien jaar. Haar uithuizige kind is 23 jaar.
“Het ziet er zorgelijk uit,” zegt de rechter. Twee maanden na de aanhouding zijn de dames wederom opgepakt voor diefstal, ook dit keer weer in duoformatie. Fiorella’s strafblad telt zeven pagina’s. Er lopen nog drie andere zaken tegen Fiorella en twee tegen Marilou. Het is bijna zusterlijk, zoals ze allebei verklaren dat ze vorige keer geen reclasseringsrapport hadden meegekregen, waardoor ze allebei geen contact hebben opgenomen met de reclasseringsambtenaar.
Mensen met een vergelijkbare lengte strafblad worden nog wel eens in ISD gezet.Weet u wat dat is? De Instelling Stelselmatige Daders. Dan wordt u voor twee jaar weggeborgen, zodat u de maatschappij geen schade meer kan aanrichten.” De rechter kijkt naar haar medeverdachte en voegt er aan toe: “Dat geldt voor u beiden.”

Tientje per dag

Fiorella zit in de schuldsanering, heeft een maatschappelijk werker, psycholoog en geen oppas. Ze dreunt het rijtje persoonlijke omstandigheden op. Dat zou ervoor kunnen zorgen dat haar straf wordt verlaagd. Ze zegt het zonder gêne, op de automatische piloot.
De ene keer dat ze niet bij de reclasseringsambtenaar was, was een incident volgens haar, buiten haar schuld om. “Ik doe dat altijd netjes,” wijst ze de rechter paradoxaal genoeg op haar plichtsbesef. Ze heeft ook een baan, voor drie dagen per week, met een aanvullende uitkering. “Productiewerk”, luidt haar functieomschrijving. Een woord dat je soms wel eens ziet staan op het raam van een uitzendbureau, voor een baantje waar je niet teveel van moet verwachten, op een plaats waar je niet teveel van moet verwachten.
Marilou is een alleenstaande moeder. Haar kinderen zijn 15, 10, 9 en 7 jaar en haar jongste is 13 maanden, waarvan die laatste de volgende week wordt geopereerd aan zijn neus en oren. De vaders zijn er niet. Ze krijgt een uitkering, maar staat onder curatele en zit in de schuldsanering. De curator geeft haar zeventig euro per week. Een tientje per dag om vijf kinderen te voeden en te kleden. Haar advocate heeft geprobeerd met de curator, Abicura te praten. “Daar is geen beweging in te krijgen, want ze willen doorzetten om de schone lei te verkrijgen.”

Steeds armzaliger

De schone lei betekent dat alle schulden waarmee Marilou het traject in is gegaan, worden kwijtgescholden wanneer het traject succesvol is doorlopen. Daarvoor is door de reclassering haar een curator toegewezen. Die heeft de raad van de kinderbescherming ingesteld, waarop jeugdzorg heeft geprobeerd haar te begeleiden, maar zonder al te veel succes. Haar kinderen werden het huis uitgezet, maar zijn inmiddels weer terug naar Marilou. “U begrijpt dat ik een hekel heb aan de reclassering.” De rechter kijkt haar vriendelijk aan, maar geeft niet toe. “Want zij koppelden mij zomaar aan Jeugdzorg”, voegt Marilou er nog aan toe. De rechter zegt niets.
Humanitas is inmiddels ook ingeschakeld om te helpen. Deze hulporganisatie lijkt eindelijk wel in goede aarde te vallen bij Marilou. “Dit gaat uitstekend,” zegt haar advocaat, die meer een maatschappelijk werker lijkt. Dat is ook niet zo vreemd. Het juridische is vrij saai, in vergelijking met de maatschappelijke vragen.
De advocaat vraagt om een constructievere oplossing dan straffen. Bij binnenkomst leek het duo nog een exotische variant van Laurel en Hardy, of een iets minder romantische Bonnie en Clydevariant, maar het verhaal wordt steeds armzaliger. Het is niet leuk meer. Een gevoel van medelijden en verwijt is voelbaar in de zaal. De rechter vraagt wat de advocate voor ogen heeft. Reclassering? Jeugdzorg?

Dertien flessen

Hij vraagt het nog een keer aan de verdachten. “Ik begrijp dat je nooit iets leuks kan doen, maar wat moet je nu met dertien flessen parfum?” De dames blijven stil. “Oké, u houdt beiden de kiezen stijf op elkaar.” En dan voegt hij eraan toe. “Misschien ook wel uit lijfsbehoud.”
De officier eist vier weken celstraf voor beide dames, onvoorwaardelijk. Een forse straf, zeker gezien de persoonlijke omstandigheden. Maar volgens hem logisch. De dames zijn toevallig gepakt. “Hoe vaak lukt het wel?” vraagt hij de dames, zonder antwoord te verwachten. Dat geven ze ook niet. De waarde van de goederen telt ook mee, de flessen kosten in de winkel in totaal 1100 euro. En ten derde telt het aanzienlijke strafrechtelijke verleden en de kans op herhaling mee.
Marilou vraagt de rechter wat ze met haar dertien maanden oude zoon moet doen als hij de straf zal opleggen. De rechter antwoordt haar vraag met een wedervraag. “Waarom gaat u uit stelen? Dat moet je niet doen als moeder. Ik ben met beide dames een beetje uitgepraat.” Marilou kijkt wezenloos voor zich uit. Ze heeft geen antwoord meer.