Rotterdam is een van de armste steden van Nederland. 65.000 Rotterdammers zijn arm, zo meldt het CBS/SCP in het Armoedesignalement 2013. Dat is 11,6 procent van alle Rotterdammers, tegenover 7,6 procent armen landelijk. Barbara van Straaten ging op zoek naar het wie, wat, waar en hoe van arm Rotterdam.
Wat is armoede?
Armoede is ‘de toestand van de arme’, aldus de Dikke van Dale. De precieze invulling van deze definitie is al jaren een bron van discussie onder beleidsmakers, wetenschappers en overheden. ‘Onze’ 65.000 armen zijn arm volgens de budgetbenadering van het SCP, dat wil zeggen ‘geruime tijd niet de middelen hebben om het minimaal noodzakelijke in de eigen samenleving te verwerven’. Daarbij hanteert het SCP twee verschillende grensbedragen. De absolute ondergrens vormt het basisbehoeftencriterium, met daarbinnen de kosten voor essentiële levensbehoeften zoals voedsel, kleding, wonen en verzekeringen. Daarnaast is er het niet-veel-maar-toereikendcriterium, waartoe ook kosten voor het meedoen aan de samenleving gerekend worden, zoals een korte vakantie of het lidmaatschap van een sport- of hobbyclub. Dit laatste criterium is gebruikt bij het vaststellen van de 65.000 arme Rotterdammers. Zij hebben dus (tenminste) een ontoereikend inkomen voor sociale participatie en vermijden bijvoorbeeld verjaardagen omdat ze geen geld hebben voor een cadeau. Een klein deel van die groep, zo’n 10 procent, heeft ook te weinig geld voor de echte basisvoorzieningen als een goede verwarming van het huis of tenminste om de dag een warme maaltijd. Je zou dus kunnen zeggen: 6500 Rotterdammers zijn te arm om fatsoenlijk voedsel of een degelijk dak boven het hoofd te betalen. De rest kan dat wel, maar heeft geen geld om in de samenleving mee te draaien.
Hoeveel heb je nodig om rond te komen?
Een alleenstaande heeft volgens het SCP minimaal 952 euro per maand nodig voor noodzakelijke bestedingen. Dit bedrag gaat voor het overgrote deel op aan huur en eten. Meedoen aan de samenleving is vastgesteld op 90 euro per maand bovenop het noodzakelijke: 20 euro om bezoek te ontvangen, onder andere, en 24 euro voor vakantie. Deze grensbedragen zijn afhankelijk van je gezinssamenstelling: een alleenstaande ouder met twee kinderen heeft bijvoorbeeld 1430 euro nodig voor de noodzakelijke bestedingen.
Wanneer vindt de gemeente Rotterdam je arm?
Naast het basisbehoeftencriterium en het niet-veel-maar-toereikendcriterium bestaat er ook een beleidsmatige armoedegrens, oftewel: wie valt er onder de doelgroep van het gemeentelijke armoedebeleid? Waar die grens ligt, is afhankelijk van het politieke proces en is dus variabel. In 2012 bracht Rotterdam, opgedragen door landelijke wetgeving, de inkomensgrens van het gemeentelijke armoedebeleid terug van 120 procent van het wettelijk minimumloon naar 110 procent van het wettelijk sociaal minimum (bijstandsnorm). Dit betekende dat de doelgroep van het armoedebeleid met 13.000 huishoudens afnam, van 68.000 huishoudens (een kwart van alle Rotterdamse huishoudens) naar 55.000 huishoudens (een vijfde van alle Rotterdamse huishoudens).
Een alleenstaande Rotterdammer die tot de doelgroep van het armoedebeleid hoort, heeft per maand maximaal zo’n 1000 euro te besteden. Dit ligt iets boven het basisbehoeftencriterium van het SCP, maar onder het niet-veel-maar-toereikendcriterium. Ook blijkt deze grens ‘flexibel’ omdat hij is vastgesteld rond het bijstandsniveau en de hoogte van de bijstandsuitkering kan veranderen. Als de bijstandsuitkering wordt verhoogd, kan alleen daardoor al het aantal armen in de stad toenemen, omdat de armoedegrens daarmee stijgt. En bij een lagere uitkering kan het aantal armen dalen. Een op zijn zachtst gezegd opmerkelijk effect. Dit maakt ook dat de ontwikkeling van het aantal armen in een stad lastig in kaart te brengen is: het is slecht vergelijkbaar over de tijd. Maar andere gemeentes doen dit niet anders, ook Amsterdam en Den Haag gebruiken de grens van 110 procent van het sociaal minimum.
Wie zijn arm in Rotterdam?
Niet alle arme Rotterdammers zijn bijstandstrekkers. Maar liefst 21 procent van ‘onze’ armen zijn mensen met een baan of een eigen onderneming. Wel bestaat, niet verrassend, het grootste deel van de huishoudens met een inkomen tot 110 procent van het sociaal minimum uit mensen met een bijstandsuitkering (41 procent). Bijna 30 procent van hen heeft een pensioen. Een pensioen heb je tot de rest van je leven, maar ook bij een bijstandsuitkering gaat het vaak om een langdurige situatie. Meer dan de helft (54 procent) van alle Rotterdammers in de bijstand ontvangt langer dan drie jaar een uitkering, en één op de vier langer dan vijf jaar. Vooral vrouwen, ouderen (55+), alleenstaande ouders en mensen zonder opleiding zitten vaak lang in een uitkeringssituatie.
Wanneer we de gezinssamenstelling bekijken, blijken vooral vrouwen vaak arm. In totaal zijn er ruim 26.000 arme Rotterdamse huishoudens met een vrouwelijk gezinshoofd, dat is 31 procent van deze huishoudens. Huishoudens met een vrouw aan het hoofd zijn zelfs twee keer zo vaak arm dan huishoudens met een man aan het hoofd. Met name eenoudergezinnen bestaande uit vrouw en kind(eren) (38 procent) en alleenstaande vrouwen (29 procent) leven vaak onder de armoedegrens. Paren, zowel met als zonder kinderen, zijn juist in minder dan 10 procent van de gevallen arm.
Hoeveel kinderen groeien op in armoede?
Bijna een op de vijf (18 procent) Rotterdamse kinderen tot en met 17 jaar groeit op in armoede. Rotterdam voert daarmee het landelijke lijstje aan, met op twee en drie Amsterdam en Heerlen, waar 14 procent van de kinderen opgroeit in een gezin met weinig geld.
Waar wonen arme Rotterdammers?
Het gemiddelde besteedbaar huishoudensinkomen ligt in Rotterdam zo’n 14 procent lager dan in de rest van Nederland: 29.300 euro in Rotterdam, tegenover 34.200 euro landelijk, en is ook nog eens het laagste van de vier grote steden. Het inkomen loopt binnen Rotterdam behoorlijk uiteen: van 21.000 euro (=1750 euro per maand) in de wijk Zuiderpark tot 55.400 euro (=4600 euro per maand) in Kralingen-oost.
Ook het percentage Rotterdammers dat onder de armoedegrens leeft, verschilt nogal per deelgemeente. Dit loopt uiteen van ruim een kwart in Delfshaven en Feijenoord tot minder dan 10 procent in Pernis en Rozenburg.
Hoeveel Rotterdammers hebben schulden?
In 2011 hadden zo’n 27.000 Rotterdammers (5 procent) problematische schulden. Dit is 12 procent meer dan het jaar daarvoor. De verwachting is dat deze toename nog verder door zal zetten. De groepen met de meeste schulden zijn te vinden in de leeftijd 20 tot 40 jaar, alleenstaanden, alleenstaande ouders en jongeren. Het totale bedrag aan schulden in 2011 van Rotterdammers die in een traject voor schuldhulpverlening zitten, is € 40,1 miljoen, met een gemiddeld schuldbedrag per persoon van 40.000 euro. Ze hebben vooral schulden bij de Belastingdienst, huurschulden en gas- water- en elektriciteitsschulden. De meeste schuldenaren hebben een laag inkomen, maar steeds vaker hebben ze ook een modaal of zelfs hoger inkomen en steeds vaker werken ze als zelfstandige.
En dus?
Dus wat kunnen we concluderen? Rotterdam is arm. Binnen Rotterdam wonen de meeste armen in Delfshaven en Feijenoord. Een Rotterdamse arme is in de meeste gevallen een vrouw, leeft van een uitkering, maar blijkt ook zomaar een baan of een onderneming te kunnen hebben. Dat werpt voor de nieuwe coalitie twee interessante kwesties op. Wanneer is werk lonend en niet zomaar een vermomming voor een leven onder bijstandsniveau? En: is het niet veel effectiever om armoedebestrijding te beginnen bij de Rotterdamse vrouw?
Arm Rotterdam week De ambities van de nieuwe Rotterdamse coalitie zijn torenhoog, de bezuinigingsdrift is navenant. Op het stadhuis werken beleidsambtenaren van de verantwoordelijke wethouder naarstig aan de praktische uitvoering van de ambitie om Rotterdam uit de foute lijstjes te krijgen. Voor het zomerreces krijgt de gemeenteraad bericht. In deze nieuwsluwe periode neemt Vers Beton een week lang de gelegenheid te baat om eens te kijken hoe het ervoor staat met arm Rotterdam.
Al 13 reacties — discussieer mee!
Er is altijd armoede geweest in Rotterdam!
Elke grote stad heeft mensen die moeilijk rond komen.
Heel vervelend maar wel de realiteit!
Armoede veroorzaakt stress. Die stress is funest voor baby’s en peuters die in een arm gezin opgroeien. Scholen, kinderopvang en andere kindvoorzieningen hebben vervolgens houen en keren om de problemen die daarvanhet gevolg zij de baas te zijn. Daarbij helpt het niet dat de gemeente zo,n repressief pedagogisch klimaat schept. Geen wonder dat de jeugd in Rotterdam zo slecht af is in vergelijking met alle andere steden.
Oplossingen:
1. Omring arme gezinnen met jonge kinderen met enige ontferming in plaats van het gebrul dat ik in deze reacties hoor (is snel te realiseren)
2. Bezin je op je pedagogisch klimaat (gaat langer duren)
3. Stop met stoplappen als ‘niet lullen maar poetsen’. Zo,n uitspraak, dat is pas gelul.
Ben alleen staande moeder, heb een zoon van 7.Heb momenteel geen baan.Maar ik rook niet drink niet .En een punt waar ik geen geld voor heb koop ik niet.En ik koop selectief boodschappen.Daardoor kom ik financieel niet in de problemen.
Ga ook naar een kerk daar helpen ze je ook als je echt in de problemen zit .Het geloof in God , want dat maakt je reik en gezegend.
Ha Barbara, Kan je me je emailadres sturen. Ik wil je graag uitnodigen voor een beelddebat.
Een onderzoekje gebaseerd op leeftijd en sekse. Dat heb je keurig politiek correct gedaan Barbara 🙂
Rotterdam is zo arm dat elke dag de cafe,s over vol zitten de eethuizen goedkoop of duur vol zitten en er met grote regelmaat eethuizen goedkoop en duur en cafe,s bij komen enz enz enz.
En inderdaad een keurig links politiek correct en laf stukje.
De werkelijkheid is geheel anders in Rotterdam.
Het één sluit het ander niet uit. De restaurants kunnen vol zitten, terwijl er nog steeds veel armoede is in dezelfde stad. Armoede is een relatief begrip, zoals dit artikel laat zien. Je probeert het artikel weg te zetten als politiek correct, terwijl het simpelweg niets anders doet dan de feiten & cijfers van armoede helder te krijgen. De politieke vraag wáárom armoede bestaat, en wie dat te verwijten valt, is een andere kwestie.
Wat opvalt dat er niets wordt gezegd over bijzondere bijstand, zorgtoeslag, huurtoeslag, studiefinanciering, kinderbijslag etc. Vaak als dit plaatje er wel naast wordt gezet dan valt het met de armoede mee. Uitzonderingen natuurlijk altijd daargelaten. Meestal is het van groot belang dat deze gezinnen aan de voorkant worden geholpen. Het is vaak niet dat men geld te kort komt maar het wordt vaak langdurig aan verkeerde zaken uitgegeven. Gevolg een neerwaartse spiraal waar men nooit meer uitkomt. Het is nu eenmaal nog altijd zo. Of je nu veel of weinig geld verdient. Je zult de tering naar de nering moeten zetten. Zolang onze AOW ers met een klein pensioen die daardoor helemaal nergens recht op hebben het allemaal redden denk ik dat het goed is de groep die het niet zegt te redden te begeleiden met te beginnen een Nibud boekje waaruit in en uitgaven goed op een rij worden gezet. Dit bleek al uit het programma dubbeltje op zijn kant waar vaak mensen met een uitkering totaal geen overzicht meer hadden waar ze het geld aan uitgaven. Laat duidelijk zijn ik heb over niemand een oordeel maar feiten die in meerdere programma’s zijn gegeven laten zien dat er een groep mensen is die graag mee wil doen met mensen die drie keer zoveel verdienen en dat is nu precies waar het fout gaat. Tevreden zijn met is in een tijd van crisis helemaal niet erg. Zeg niet dat ik het niet kan weten. In vijf jaar tijd viel er een totaal midden inkomen weg en we redden het nog steeds door opnieuw te kijken wat kan wel en wat kan niet.
Ik zal ongetwijfeld een golf reaguurders-gal over me heen krijgen. Maar toch toch: dit is een bijzonder instructieve opsomming.
En dan de stellingname. Het is beschamend dat 6500 Rotterdammers niet genoeg hebben om de dag warm te eten. En als je dat niet vindt, deug je niet.
Moet je anders als je werkeloos ben, dan wil je wel is een beetje gezelligheid.
@Frank Met je eerste zin zeg je in feite: ik hoor bij de fatsoenlijke mensen en iedereen die het niet met me eens is, is een PVV/Geen Stijl tokkie. Je begint gelijk al helemaal fout. Welnu, ik meen dat ik ook tot dat fatsoenlijke deel behoor, maar dan wel bij het deel dat zo objectief mogelijk probeert na te denken. Ik wil dan ook graag gehakt maken van je ongenuanceerde post:
-Dit is geen volledige opsomming, laat staan bijzonder instructief. Zoals mevrouw Bal Verbeek bijvoorbeeld al aangeeft -en waar niemand, zelfs niet de schrijver van dit artikel op reageert- : er wordt geheel voorbij gegaan (waarom eigenlijk?) aan de toeslagen die voor een gezin aardig op kunnen lopen.
-Armoede bestaat en het zou niet moeten mogen (vooral waar kinderen de dupe zijn), maar easy on the drama please: iédere Rotterdammer met een uitkering kan warm eten. Kwestie van prioriteiten stellen.
Dit was mijn reaguurders-gal. Groeten van een niet-deuger.
Hoe weet u dat: “iédere Rotterdammer met een uitkering kan warm eten”? Kent u alle Rotterdammers?
IEDERE
1) Elk 2) Elke 3) Zonder uitzondering
http://www.encyclo.nl/begrip/iedere.