Als wolven meehuilen met de Witte Aap

Peter van Heemst haalt uit naar de politici die in zijn ogen selectief verontwaardigd zijn over de sluiting van De Witte Aap. Zeg dan ook eerlijk dat je bij het vaststellen van de Horecanota hebt zitten pitten, stelt hij.  

Deze week was het weer raak: de burgemeester sloot een café na een schietpartij. Dit keer ging de deur van café Escape aan de Stieltjesstraat voor maximaal twee weken op slot.
Het leverde een klein bericht in de kranten op en verder bleef het stil. Muisstil. De rust in politiek en media staat in schril contrast met de opgewonden reacties na de sluiting een maand geleden van café De Witte Aap aan de Witte de Withstraat.  Ook daar ging alles – net als bij Escape – volgens het boekje. Bij een schiet- of steekpartij rukt de politie uit, er komt een grondig onderzoek naar wat er gebeurd is en de burgemeester sluit de zaak voor maximaal twee weken. Niet als straf. Ik herhaal: niet als straf. Maar om af te wachten wat het politieonderzoek oplevert. Om de rust in en rond de kroeg weer te laten terugkeren. Niet zo heel vreemd, na zo’n akkevietje zit de schrik er in de buurt vaak goed in. En om met de eigenaar van het café te gaan praten.

‘Wij vinden de Horecanota een prachtige nota’

Dat is al sinds jaar en dag de gang van zaken. Het kan natuurlijk altijd anders, sneller, korter, klantvriendelijker of strenger. Maar nog geen twee jaar geleden is het zo opnieuw vastgelegd in de Horecanota. Niet stiekempjes door de burgemeester op een herfstige vrijdagmiddag in een schoolschriftje hoor. Of – erger nog- door ambtenaren in een strikt vertrouwelijke email aan elkaar. Nee. Vastgelegd betekent in Rotterdam dat de horeca, ondernemers, belangengroepen en iedereen die het een interessant onderwerp vindt er zijn mening over heeft mogen geven en dat de gemeenteraad er twee keer zeer uitgebreid over heeft gepraat. Sterker nog: de horeca stond al langere tijd zo stevig in de politieke belangstelling dat er niet alleen een Horecanota van de burgemeester bij de gemeenteraad lag, maar ook nog een van de fractie van Leefbaar Rotterdam. Dat was een goed initiatief trouwens. Die fractie vond dat de horeca veel te streng werd aangepakt en schreef dus op wat er royaler en ruimhartiger moest. Alle regels voor en over de horeca zijn in oktober 2012 dus binnenstebuiten gekeerd en onder een vergrootglas gelegd. Ook de regel dat na een schietpartij een zaak maximaal twee weken dicht gaat.
De raad ging er unaniem mee akkoord. Salima Belhaj van D66 vatte het debat aan het slot kernachtig samen: “Wij vinden de Horecanota een prachtige nota en wensen de burgemeester succes bij de uitvoering ervan.”
De commotie na de sluiting van de Witte Aap is én blijft dus fascinerend. De burgemeester handelde volgens het boekje en kreeg toch de wind van voren.
En waarom bleef het bij de sluiting van de Escape stil en was bij de Witte Aap de halve stad zeer verontwaardigd?

Loco Eerdmans

Bij de Witte Aap trad niet de echte burgemeester op (want die zat in het buitenland) maar zijn plaatsvervanger. Zo’n locoburgemeester doet altijd braaf wat de ambtenaren van de echte burgemeester zeggen dat er gedaan móet worden als er in een café een schiet- of steekpartij is. En zo ging het dit keer dus ook. Niks aan de hand, zou je denken.
Maar die loco was wethouder Joost Eerdmans. En die had als lijsttrekker van Leefbaar Rotterdam beloofd dat de horeca in Rotterdam minder streng zou worden aangepakt en gecontroleerd. Tja. Vette pech voor hem. Hij sloot de Witte Aap niet als lijsttrekker. Niet als wethouder. Maar als locoburgemeester. Alleen maken klanten, Rotterdammers en de krant dat onderscheid niet. Ze rolden allemaal van hun stoel van verbazing over zo veel onverwachte strengheid. Dat is les één. Bij zware kwesties is de locoburgemeester een beklagenswaardige figuur. Want hij moet zijn handtekening ergens onder zetten zonder zich echt in de zaak te kunnen verdiepen.

Selectieve verontwaardiging

Les twee gaat over de snelle en brede steun die de boze (“ik heb er niets mee te maken maar word wel gestraft”) én dreigende (“als de zaak twee weken dicht gaat, ga ik failliet”) eigenaar van de Witte Aap kreeg in de politiek. Gekscherend zou je kunnen zeggen: omdat GroenLinks- en D66-kiezers (en raadsleden?) vaak een biertje in zijn café pakken, steunden ze de boze eigenaar onmiddellijk. Klanten waren minstens even verontwaardigd. Een Facebook-actie leverde in een paar dagen duizenden steunbetuigingen op. Op radio, tv en in de krant werd dag in dag uit veel plek voor de acties ingeruimd. Het was een schande wat de Witte Aap werd aangedaan. Dat hoorden we aan een stuk door in de politiek en in de media.
Maar als de Witte Aap nu eens geen hip Lonely Planet café was geweest maar een onopvallend Turks theehuis? Als het niet in de Witte de Withstraat had gelegen, maar in een zijstraat van het Afrikaanderplein? Als niet autochtone raadsleden maar Turks-Rotterdamse raadsleden enorme actie hadden gevoerd? Had Rotterdam dan ook zo enthousiast gereageerd? Of hadden veel mensen dan gedacht: “Lekker zeg. Wat een vriendjespolitiek. Laat maar zitten.”

‘Sorry, ik zat te pitten’

In de politiek is de scheidslijn dun tussen vriendjespolitiek aan de ene kant en je inzetten voor een zaak die de gemoederen in de stad bezighoudt aan de andere kant.
Maar gelijke gevallen willen we, hoop ik, in onze stad wel gelijk behandelen. Zodat niet elke beslissing afhangt van de vraag wie het hardst roept of wie het slimst actie voert. En daar is nou net die Horecanota voor.
De derde les gaat over “je van de domme houden”. GroenLinks vroeg een raadsdebat aan over de sluiting van De Witte Aap. Dat is hun goed recht, zeker als een kwestie de gemoederen in de stad stevig bezighoudt. Maar in de motivering van het verzoek heeft GroenLinks het over de “strafsluiting van twee weken.” Dat zo’n sluiting als straf gevoeld kan worden, ja, dat is klontjes. Maar als een raadslid dat tegen beter weten in een straf noemt dan is er reden de wenkbrauwen te fronsen. Zeg dan: “Ik heb bij de bespreking van de Horecanota zitten pitten”, of “Ik heb toen een belangrijk punt over het hoofd gezien”. Terugkomen op een eerder genomen besluit kan en mag altijd. Dat is het privilege van de gemeenteraad. Maar ga als raadslid niet tegen beter weten in meehuilen met de wolven in het bos.