Op 1 oktober presenteerde wethouder Adriaan Visser zijn nieuwe subsidieregeling voor Rotterdamse popinitiatieven. Paul van Oort – senior consultant in de cultuursector en lid van dezelfde politieke partij als de wethouder – denkt er het zijne van.
“Wethouder Adriaan Visser kondigde tijdens de opening van het culturele seizoen aan ‘vol te gaan voor een poppodium’. Daarvoor zou hij de stad zelf om plannen vragen. Tien dagen later zouden er al drie op zijn bureau liggen: Ted Langenbach wil het Katoenveem aan de Keileweg verbouwen, UDC Events liet zijn oog vallen op de Ferro-silo en Dave Geensen van het Popkantoor kondigde ook een initiatief aan. Zijn dit de plannen ‘uit de markt’ die een poppodium uit de rivierklei gaan trekken?
Appels met peren vergelijken
De teller lijkt dus op drie plannen te staan. Maar misschien wil Bird wel een grotere dependance openen. Of dient Dick Pakkert, die terecht de Rotterdamse Cultuurpenning ontving, een plan in. En als we naar bestaande gebouwen in de stad kijken, wordt de lijst met mogelijkheden nog veel langer. Het Postkantoor, Cinerama, de leegstaande Maassilo. Als we Vastgoed Rotterdam (het voormalige OBR) en het Havenbedrijf een lijst laten maken van beschikbare lege gebouwen, dijt de lijst misschien wel uit tot twintig mogelijke locaties. Dan rijst al snel de vraag: hoe vergelijk je die plannen? Kun je een faciliteit voor 3.000 man vergelijken met één van 1.000? Een podium voor dance met een podium voor bandjes? Een locatie in het centrum met een locatie op een industriegebied? Welk gebouw is het meest geschikt? Appels en peren laten zich niet goed vergelijken en zeker niet als er ook perziken en ananassen tussen zitten.
Oude wijn in nieuwe zakken
‘Generaals vechten de laatste oorlog’ is een bekend citaat. Een variant hierop is, dat generaals de laatste oorlog die ze gewonnen hebben, proberen te herhalen. De gemeente zegt de ontwikkeling van een popzaal ‘anders aan te willen pakken dan in het verleden’. De vraag die de gemeente nu echter stelt ‘De markt ontwikkelt een popzaal, de gemeente springt bij in de exploitatie’ klinkt eerder als een echo van Watt en NOW&WOW. Als oude wijn in nieuwe zakken, dus. Maar de wereld, en dus ook de popsector, is in de afgelopen twintig jaar ingrijpend veranderd. (Inter)nationale bands voor 1.500 mensen tegelijk in Nighttown, grootschalige dance voor duizenden mensen in NOW&WOW. Werkt dat vandaag de dag nog steeds? Grote zalen als 013 in Tilburg hebben het moeilijk; festivals variërend van Dance Valley tot Into The Great Wide Open lijken eerder de trend. Kijkend naar die ontwikkelingen vraag ik me af wat Rotterdam op dit moment nodig heeft. Een regulier groot podium, of bijvoorbeeld een kleiner hybride gebouw dat het eigen Rotterdamse talent te ontwikkelt?
De succesvolle ‘Markt’
De wethouder is voorstander van een popinitiatief, afkomstig ‘uit de markt’. Maar vragen we ons wel eens af of er überhaupt goede voorbeelden zijn van private ontwikkelingen in de popmuziek? Het enige andere voorbeeld dat ik ken is De Waerdse Tempel in Heerhugowaard. Dat opende in 2006 met een grote zaal voor 2.500 bezoekers een kleine zaal voor 350 man en ging in 2012 failliet. Watt Rotterdam en de plannen voor het Popkantoor en Cinerama hebben bovendien laten zien, dat een verbintenis tussen een private vastgoedeigenaar en een enthousiaste ploeg pop- of dance liefhebbers geen garantie is voor een geslaagd huwelijk. Ligt het dan voor de hand dat de gemeente Rotterdam een grote popzaal door ‘de markt’ wil laten ontwikkelen?
De meest kapitaalkrachtige aanbieder wint
Volgens de gemeente Rotterdam dus wel. ’De markt’ doet eerst een voorstel, de gemeente beoordeelt, en wie uitverkoren wordt, mag aan de slag. Dat er in die markt veel cultureel ondernemers rondlopen met waardevolle kennis en ervaring, staat buiten kijf; maar deze cultureel ondernemers zullen zo risicoloos mogelijk proberen een gat in de markt te vullen. Daarvoor zijn het ondernemers. Maar bieden zij wat Rotterdam eigenlijk écht nodig heeft? Welke publieksgroepen moeten er in deze stad worden bediend? Wat voor type zaal wil de gemeente graag zien? Heeft de gemeente daar eigenlijk een idee van? Een open vraag aan de markt, zoals die nu gesteld lijkt te worden, levert onvermijdelijk slechts één resultaat op: de meest kapitaalkrachtige aanbieder. En dan krijgt Rotterdam een zaal waarop wellicht een klein deel van de markt, maar niet de sector en het potentiële publiek op dit moment en in de nabije toekomst zitten te wachten.
Open vraag versus een eigen visie
Bij de ontwikkeling van een poppodium kan de gemeente twee methodes kiezen. De eerste is het stellen van een open vraag, zoals nu lijkt te gebeuren. Voordeel is dat plannen snel kunnen worden ingediend. Je krijgt echter een te grote diversiteit aan appels, peren en ananassen. Welke criteria hanteert de gemeente dan voor de beoordeling van deze plannen vanuit de markt? De gemeente kan ook ‘de markt’ vragen een visie op de Rotterdamse muzieksector te laten ontwikkelen of deze visie zelf of in samenwerking met die markt ontwikkelen. Marktonderzoek, heet dat. Na vaststelling van die visie door de gemeenteraad volgt dan alsnog de aanbesteding. Voor die tijd worden plannen nog niet in ontvangst genomen, noch besproken met de wethouder. De gemeente kan in de tussentijd wel een lijstje van gebouwen opstellen, die geschikt zouden kunnen zijn als potentiele locatie.
Mijn voorkeur gaat uit naar de tweede mogelijkheid. Alleen dan krijgt Rotterdam het poppodium waar het op zit te wachten. Mijn oproep: “Gemeenteraadsleden, stop alsjeblieft met die slappe knieën. En leg de regierol waar die hoort: bij uzelf. U realiseert namens alle burgers in Rotterdam een popfaciliteit. Daarna kan de exploitatie vervolgens aan ‘de markt’ worden overgelaten en kunt u deze indien nodig met subsidie ondersteunen.”
Al 2 reacties — discussieer mee!
Beste Paul,
Allereerst hulde voor deze beschouwing. Op een groot aantal punten met je eens. Daarnaast vragen wij ons af of de stelling ‘de meest kapitaalkrachtige wint’ een juiste is. Wij hopen dat de RRKC en de wethouder nadrukkelijk kijken naar een toekomstbestendig plan wat naadloos aansluit bij de stad, ontwikkelingen in de sector en tijdsgeest. Enfin, we zullen zien.
Ter aanvulling op het artikel:
WATT en Popkantoor worden in één adem genoemd als niet geslaagde huwelijken. In het geval van WATT kun je spreken van een podium wat ook echt heeft gedraaid en door allerlei factoren tenonder is gegaan. Popkantoor zit (nog) in de planfase. Wij zaten te flirten (overigens zeer serieus) aan de bar met Cinerama, maar tot een huwelijk is het nooit gekomen.
HMH, Ziggo Dome en de ArenA als cluster is volgens mij erg succesvol. Waarom kijkt Rotterdam niet gewoon intergraal naar dit soort zaken en komt er een goed plan dat samen heel veel meer meerwaarde heeft dan al die losse componenten bij elkaar opgeteld . Dit blijft ontzettend ad hoc en lijkt me weinig kans van slagen te hebben.