Rotterdam ís graffiti. Dat stelt Dave Vanderheijden, van Hiphop in je smoel. Vers Beton sprak met hem over zijn plannen voor een graffitiroute, het vandalismecliche en de noodzaak aan gemeentelijk beleid.
Jarenlang keek de bonte dame je doordringend aan vanaf het schoolgebouw aan de Heer Bokelweg. Vorige week werd zij met een laag witte verf bedekt. Op dat verse canvas verscheen een nieuwe creatie van de Rotterdamse graffitiartiest Ozon. Het is het eerste, zichtbare resultaat van het project Rewriters! Initiatiefnemer Dave Vanderheijden wil de geschiedenis van graffiti in Rotterdam tot leven brengen met een speciale route en een app. Zijn uiteindelijke streven is een gemeentelijk beleid voor straatkunst.
Vanderheijden is de eigenaar van de website Hiphop in je smoel. Aangezien graffiti een wezenlijk onderdeel is van hiphop is hij ook een liefhebber van de visuele uitingsvorm. In buitenlandse steden bezoekt hij dan ook graag routes die aan graffiti zijn gewijd. Tijdens die trips vraagt hij zich vaak af waarom er niet zo’n route in Rotterdam is. “Want ook hier is er een lange geschiedenis op het gebied van graffiti” zegt Vanderheijden in zijn kantoor aan de Delftsestraat, langs het spoor bij CS.
Opnieuw in beeld
Op loopafstand van zijn onderkomen staan al meerdere muren die hij wil opnemen in zijn route. Zoals de afbeeldingen aan de zijkant van Perron, de tekst op het Hiphophuis door Bruce Tsai en het steegje dat onder handen werd genomen in het kader van Cats vs Dogs.
Vanderheijden: “Met dit initiatief wil ik al die bestaande kunstwerken in beeld brengen. Daarnaast is het plan om vijftien nieuwe kunstwerken te creëren. Dat gaan we stap voor stap doen. Het werk aan de Heer Bokelweg is de eerste muur. De huidige afbeelding van de vrouw is getiteld Cryptic Duality en is in 2009 gemaakt door de Braziliaanse kunstenaar Horowai. Omdat er een verkeerde coating is gebruikt is het aan het afbrokkelen. Ozon was al lang bezig om toestemming te krijgen voor een nieuw werk op de muur en voegt zich nu bij het project Rewriters dat alle oude een nieuwe spuitbuskunst in de stad in kaart wil brengen.”
Schutting en toilet
De geschiedenis van graffiti in Rotterdam begint in de vroege jaren ’80. In de jaren daarvoor worden er al kreten op schuttingen en openbare toiletten gekalkt. In 1982 nodigt de gemeente de Amerikaanse graffitiartiest Lee uit om een schildering op de Lijnbaan te zetten. Plaats van afspraak is de zogeheten ‘berenkuil’, een kelderpand waar ooit Van Leest en nu G-star Raw zit.
Het is het eerste voorbeeld van de kleurrijke graffiti die in New York is ontstaan en de basis van wat we nu onder de kunstvorm verstaan. Ook Museum Boijmans van Beuningen koopt in die periode werken van Jean Michel Basquiat, Seen en Dondi aan. Vanderheijden: “Die werken zitten nog steeds in de collectie. Het zou mooi zijn als die weer eens in de toenmalige opstelling getoond worden.”
Vanderheijden: “Graffiti heeft bij veel mensen helaas nog het cliché-imago van vandalisme. Terwijl het een manier kan zijn om plekken op te fleuren. Ik gebruik dus liever de term straatkunst. In de app willen we dan ook een functie inbouwen waarmee buurtbewoners aan kunnen geven welke grauwe plekken ze willen laten voorzien van een muurschildering.”
Beleid please
Een ander onderdeel van de app is de mogelijkheid om met de layar-functie oude werken te zien op het beeldscherm. Voor de informatie en het beeldmateriaal wordt er gebruik gemaakt van verschillende bronnen. Hij wijst naar de archiefkast: “Er zijn al meerdere boeken verschenen zoals Hello, Our Name is Lastplak and We love to paint! van het Lastplak-collectief en Graffiti in Rotterdam door Rens Muis en Wessel Wessels. Ik heb contact gezocht met Wessel en hij heeft alle beeltenissen uit het boek nog en die mogen we gebruiken!”
Tijdens het onderzoek en de voorbereiding van het project kwam Vanderheijden er tot zijn verbazing achter dat Rotterdam geen gemeentelijk beleid heeft op het gebied van graffiti. Naast de realisatie van de route – met daarin verweven de vijftien nieuwe kunstwerken – en de informatieve en interactieve app is het ultieme doel inmiddels dan ook dat er een beleid komt.
Vanderheijden: “In andere steden met zulk beleid zijn legale plekken waar kan worden gespoten. Het resultaat is dat er veel minder illegale graffiti is. Dat scheelt behoorlijk aan schoonmaakkosten. Bovendien kan zo jong talent worden gesteund. Veel vermaarde kunstenaars zijn op straat begonnen als graffitiartiest. Rotterdam kan zich daar gezien de flinke aanwezigheid van kunstenaars en voorbeelden van buitenkunst mee onderscheiden.”
Al 12 reacties — discussieer mee!
Ligt eraan over wat voor grafitti we het hebben. Grote figuratieve pieces doen het goed bij het grote publiek, letters al minder en haastig gespoten tags zien er gewoon lelijk uit.
Hey Fred,
We willen grafffiti / street art in al haar facetten laten zien en we leggen de lat hoog als het om kwaliteit gaat. Dit is het eerste werk http://instagram.com/p/uXxOR4p280/
Helemaal mee eens 😀 word hoog tijd dat hier eens wat aandacht aan besteed word!
Wat een onzin verhaal. Vanderheijden is of een enorme toy of gewoon naiëf. Urban-Podium plannetjes zoals dit: wandelroutes, overheidsbeleid en legaal aangewezen overheidsplekken, ambtenarisering van graffitiregels zijn de dood van Graffiti. Echte schrijvers weten dat.
Dit is trouwens ook het verhaal in het boek waar hij naar refereert: Graffiti in Rotterdam: Dat Rotterdamse grootheden als Time, Sorce, Ces53 en Penis die hier in staan hun credits en status verdiend hebben met hun illegale werk. Naast de fame-game is de essentie van graffiti illegaliteit: anders is het opgeleuk- gefrunch, kitsch: ook leuk voor in de kinderkamer maar telt niet mee in de scene.
Om er zomaar nog even 2 onzinnigheden uit te halen:
Vanderheijden: “In andere steden met zulk beleid zijn legale plekken waar kan worden gespoten. Het resultaat is dat er veel minder illegale graffiti is. Dat scheelt behoorlijk aan schoonmaakkosten.
Bewezen onwaar: Hall of Fames leiden niet tot minder illegale graffiti. Eerder tot meer graffiti en vooral in de omgeving / route naar die legale plaats. (Gelukkig maar: anders zouden schrijvers wel hele makke schapen zijn)
Vanderheijden: “Veel vermaarde kunstenaars zijn op straat begonnen als graffitiartiest.”
Bewezen onwaar: Er is geen één vermaarde serieuze kunstenaar te noemen en al helemaal niet uit Rotterdam die is begonnen als straatartiest. In Nederland zou je Shoe en Delta uit Amsterdam in de jaren 80 kunnen noemen maar zijn die vermaard? Nee dus, nog nooit een tentoonstelling gehad in een serieus Museum of Gallerie.
Vanderheijden moet terug naar de school of street knowledge.
Cijfers uit o.a. Capelle, Den Haag en Leeuwarden laten wel degelijk een afname zien van illegale graff.
Vermaard is misschien niet het goede woord. Ik doel op kunstenaars die met illegale graffiti zijn begonnen en zich nu hebben ontwikkeld tot straatkunstenaars van hoog niveau. Ik wil o.a. dat deze kunstenaars credits en een podium krijgen in hun eigen stad.
Shoe en Delta exposeren wel degelijk in galeries en museums hoor…!
@ Fred: Tags horen bij graffiti, tags zijn de oorsprong van graffiti en iedereen begint met taggen. Skills komen pas later en persoonlijk vindt ik tags dan het mooiste om te zien. Beter dan die totaal doorgeslagen overdone maniëristische cliche letters op legale muurtjes waar niemand dan zogenaamd overheen mag gaan. Zijn vaak de oudjes die niet meer durven omdat ze een baan en kinderen hebben maar nog wel denken street-credibility te hebben. Graffiti hoort bij een jonge generatie die nou juist niet doet wat de gemeente heeft bedacht in hun beleid…
Clichés zijn hardnekkig, omdat ze vaak zo waar zijn. Af en toe, héél af en toe zie je weleens iets van graffiti dat inderdaad alleraardigst is. Maar 99 van de honderd keer is het gewoon bagger. Ongevraagd geklieder en gepruts op andermans eigendommen. Met het zinlo
Oops… Daar ging iets mis. Maar om mijn zin even af te maken:
Met het zinloos ’taggen’ als tragisch dieptepunt. Anderen mogen dat kunst noemen en er een rondleiding langs organiseren. Ik noem het vandalisme. Waarom graffiti een wezenlijk onderdeel van hiphop is, vraag ik me trouwens af. Maar waarom ze elkaar gevonden hebben kan ik goed begrijpen. Ook hiphop is 9 van de 10 keer simpelweg vandalisme. Een regelrechte aanslag op het luisterorgaan.
Prachtige reactie Frank!
Groetjes, Ben (die van de lerarenopleiding)
Kunnen we verder deze kunst stromming in wat voor vorm dan ook gewoon door laten evolueren i.p.v. dat eeuwige geëmmer over de oldskool.. met alle respect hoor.. begrijp me niet verkeerd.. ik vind dat al die jonge apen hun history moeten kennen.. beetje jammer dat er geen hond is van die oldskool garde die ze dat wil bij brengen.. legale muren vormen in die zin wel een mooie plek waar jong en “oud” elkaar kunnen ontmoeten en waar meer een echte cultuur ontstaat i.p.v. dat schimmige undercover gedoe van semi-interesante artiesten die geheimzinnig lopen te doen over wie ze zijn (hoe goed ik dit ook begrijp) en alleen maar lopen te schelden op die respectloze jongeren (lijken net echte opa’s)..
Bottomline.. als je het voortbestaan belangrijk vind, investeer in je culture, hou et positief.. definities en hokjes binnen de kunst mag je aan de kunst kritisie overlaten..
tijden veranderen.. je gaat toch ook niet tegen een boom lopen janken omdat ie meerdere taken heeft?
Zullen de mensen van Gare du Nord en de Luchtsingel er ook zo blij mee zijn? Hetzelfde verhaal bij de onlangs gerenoveerde Kralingse Zoom metrostation, waar nu alweer graffiti op diverse plekken is gespoten. Het is gewoon vandalisme en ik begrijp niet waarom bij dit soort interviews geen kritische vragen gesteld kunnen worden over het gedrag van deze kinderen. Andermans eigendom wordt vernield en de eigenaar mag ook weer voor de kosten opdraaien.
Ter verduidelijking:
http://www.rijnmond.nl/nieuws/31-08-2014/gare-du-nord-vreest-sluiting-na-vandalisme