Ga naar de inhoud

De Beste Stuurlui: Erasmus en Betlehem aan de Nieuwe Maas

Gespreksstof nodig om wat zinnigs te kunnen zeggen tijdens de borrel die het weekend inluidt? Stuurman Stéphan Lam plaatst kanttekeningen bij de prijsvraag om het vermeende geboortehuis van Erasmus beter te markeren. Zo krijgt de winnaar … niets!

De Beste Stuurlui
De Beste Stuurlui beeld: Anniek Tijmes

Desiderius Erasmus. Hij is een fenomeen. De filosoof werd tien jaar geleden uitgeroepen tot één van de vijf Grootste Nederlanders. Een jaar later eindigde hij als elfde bij de verkiezingen als Grootste Belg. Hij is uitgeroepen tot Grootste Gouwenaar én tot grootste Rotterdammer. Zijn geboortejaar is 1466, 1467 of 1469. Hij zou in Rotterdam geboren zijn, maar het kan even goed Gouda zijn. Kortom, we weten maar weinig van het persoonlijke leven van deze Rotterdamse Gouwenaar of Belgische Nederlander.

Wat we wél weten, is dat iedereen met deze wereldburger wil pronken. Zijn naam plakken we overal aan vast. In Rotterdam is er een brug, een universiteit en een metrolijn naar hem vernoemd. In Anderlecht een ziekenhuis. Zelfs Amsterdam is van de partij. Sinds 1939 kun je daar wandelen door het Erasmuspark.

De vermeende geboorteplek in Rotterdam is Xenos in de Hoogstraat. Of eigenlijk de achterkant ervan , waar de bevoorrading plaatsvindt. Op die plek is er niets te vinden dat maar een beetje naar Erasmus leidt. Helemaal niets. Geen enkel zichtbaar object wijst erop dat de beste man hier (misschien) het eerste levenslicht gezien heeft. Geen steen, geen speen, geen placenta. Niets.

Opsporing Verzocht

Deze plek, die nu doet denken aan de setting van een willekeurige aflevering van Opsporing Verzocht, moet een magische plek worden. Een plek om te mijmeren. Daarom heeft Comité Erasmus een prijsvraag uitgeschreven. Het saaie, grauwe bord dat nu nog de vermoedelijke geboorteplaats markeert, moet worden vervangen door iets nieuws. Het moet een bedevaartsoord worden voor rijke Japanners, een toeristenmagneet van heb-ik-jou-daar. Het Erasmushuis gaat, als onderdeel van het potentiële Erasmuscluster (aan de filosoof gerelateerde plekken), weer op de kaart.

Iedere Rotterdammer, Belg of Gouwenaar mag een plan indienen. Op voorwaarde dat het ingeleverd wordt op een printbare PDF. Dat klinkt misschien een beetje ouderwets, maar het comité gaat óók met de tijd mee. Hoewel het weinig invloed zal hebben op de verkiezing, kunnen Rotterdammers de vijf beste ontwerpen ‘liken’ op Facebook!

Er zullen waarschijnlijk prachtige inzendingen binnenstromen. Ik twijfel er niet aan dat er slimme augmented reality ideeën worden ingestuurd, maar mijn vermoeden is dat deze plannen zullen sneuvelen omdat het niet zichtbaar is buiten de smartphone. Een winnaar zou wel eens een heuse nepgevelprojectie kunnen worden, al dan niet met een Erasmuslasershow, die iedere dag om een vast tijdstip publiek zal trekken. Een dergelijk fenomeen is op Place Stanislas in Nancy al jaren een succes.

Bij een prijsvraag hoort natuurlijk een prijs. Maar in de voorwaarden wordt hier niet over gerept. Helaas, geen iPad of Nespresso-apparaat. Comité Erasmus houdt een prijsvraag zonder prijs om iets zichtbaar te maken dat er niet is. Doet u mee?

Al 7 reacties — discussieer mee!

  • Ik kan mij vergissen, maar de prijs die de winnaar ontvangt is dat zijn/haar plan wordt uitgewerkt en daarmee, wellicht (?), ook gerealiseerd. Zoals dat wel vaker gaat bij prijsvragen waarbij mensen plannen of ontwerpen kunnen indienen. Denk aan prijsvragen in de architectuur.

    Opvallend vind ik dat de auteur net doet of er weinig bekend is over Erasmus. Volgens moderne maatstaven misschien, maar voor iemand geboren in de tweede helft van de vijftiende eeuw weten we wel degelijk heel veel over hem. Ook over zijn persoonlijk leven. Dat kan ook niet anders met een dergelijk oeuvre, waartoe ook veel brieven behoren.

    En dat Erasmus in Rotterdam geboren is staat wel vast. Slechts een enkeling volhardt nog in de gedachte dat Erasmus uit Gouda komt, maar dat wordt al jaren niet meer serieus genomen. Het beste bewijs is nog altijd Erasmus zelf, die zich niet voor niets naar zijn geboortestad vernoemde. Dat Rotterdam hier trots op was/dit uitbuitte is trouwens niets nieuws, zoals ook zijn geboortehuis lange tijd een belangrijke toeristische attractie voor de stad was.

    Dat men nu opnieuw iets dergelijks wil bereiken, daar kun je kanttekeningen bij plaatsen. Bijvoorbeeld omdat de stad en het Comité Erasmus wel heel graag ‘iets met Erasmus doen’ voor marketingdoeleinden, terwijl tegelijkertijd instanties die zich inhoudelijk met Erasmus en zijn gedachtegoed bezig houden financieel worden gekort. Maar wat de bezwaren van deze stuurman zijn is mij, op de gemiste iPad of Nespresso-machine na, helaas niet helemaal duidelijk.

  • Als ik dit zo lees op Wiki:

    “Door uit te gaan van een zot als spreker kon hij in deze declamatio de spot drijven met de misplaatste ernst waarmee alle mensen, ongeacht beroep, stand, of positie, hun eigen belangen najoegen, en de groteske kortzichtigheid, waarmee zij klaar stonden met hun oordeel over elkaar.”

    … zou een mooie inzending zijn om aan de gevel een gouden bilpartij ter waarde van 250.000 euro te bevestigen met daarin gestoken een opgerolde versie van de voorwaarden van de prijsvraag.

  • Zolang Rotterdammers last van Calimero gevoelens hebben kunnen ze beter niet nadenken over marketing.
    Wij Nederlanders vinden Coevorden, Sleat, en Genemuiden een stad. Heeft iets te maken met feodale stadsrechten. Niemand anders vindt dat. Vooral Chinezen, Japanners, Amerikanen en iedereen die komt toeristeren vindt dat niet. New York City is vergelijkbaar met De Randstad qua grote en inwoneraantal en de rest van de Wereld noemt die stad Amsterdam. (Rotterdam, Delfshaven, Schiedam, Antwerpen, Volendam en historisch Amsterdam zijn nu slechts wijken) Niet dat de eigen bevolking niet trots mag zijn op een wijk. Maar met marketing heeft het geen moer te maken, hooguit met wijk-cohesie.
    Rembrandt is niet geboren in het Achterhuis, Anne Frank niet in het Rembrandthuis. Goethe niet in het Goethe huis. Pim niet in Palazzo di Pietro. Moet ik doorgaan? In welke wijk iemand geboren is niet interessant, en al helemaal niet relevant voor marketing. Ik ben daar in niet alleen.
    Ik leun op gedachtegangen van een wijsgeer die in de Lage Landen werkte en de eerste bestseller naast de Bijbel schreef. Eentje die redenen had om moeilijk te doen over zijn schandalige afkomst. Maar vooral eentje die het gedoe over steden-trots verfoeide zoals Diogenes, Socrates voor hem: ‘Ciuis mundi sum’.
    Zijn inzending voor het plakkaat zou zijn “Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen. (Ga eens aan het werk lamzak)” Iets dat overigens verdraaid goed past bij het merkbeeld van Rotterdam. Drie keer raaien wie…. Kortom Erasmus zelf en de beoogde toeristen doe je er geen plezier mee. Wie dan wel?

  • Ik kan me prima vinden in de reactie van Ingmar. Het is te hopen dat het 675-jarig bestaan van Rotterdam een opleving van de belangstelling voor Erasmus zal laten zien, een die niet alleen wordt ingegeven door opportunistische marketingmotieven. Gezien alle eindtijdverschijnselen aan de rand van ons continent – Oekraïne, Gaza, Syrië, Irak – is een comeback van tolerantie en verdraagzaamheid in de wereld dringend gewenst.

    Het is op zich een goed idee van het Comité Erasmus om deze prijsvraag uit te schrijven. Wat de inzending betreft, ik zie wel een fraai plantsoen voor me: een bloeiende kardinaalsmuts – een kleine boom waarvan de vruchten de vorm hebben van een baret, het favoriete hoofddeksel van Erasmus – met aan de voet van de stam een lieflijke Zotheid, die ons een spiegel voorhoudt.

    Zoiets.

    Stokpaardje: het beeld van Erasmus, vervaardigd door Hendrick de Keyser, uitroepen tot officieel stadscentrum van Rotterdam. Of anders het Laurenskwartier als geheel, dat na de totstandkoming van de Markthal en Stadstimmerhuis – en natuurlijk om historische redenen – het centrum is
    above all others. Die uitverkiezing is precies wat een stad die worstelt met zijn eigen identiteit nodig heeft.

    Verder denk ik dat je de Erasmuswandeling zou moeten integreren met iets wat ik eerder de Via Fortuna – de Weg van het Noodlot – heb genoemd. De noodlotsgedachte c.q. la condition humaine in de Maasstad weerspiegeld in een wandelroute door het Laurenskwartier langs alle historisch relevante plaatsen. Het hoeft niet één route te zijn, hij kan ook een V-vorm aannemen. Het is de kunst om heden en verleden te verbinden: de culturele humuslaag in Katshoek en Schieblock – via de Luchtsingel – met het Grotekerkplein; en vandaar naar enerzijds de Markthal en anderzijds via de Pim Fortuynplaats en Plein 1940 naar de Witte de Withstraat. Enfin, hoe zoiets er precies zou moeten uitzien, alleen de tekentafel kan hier uitkomst brengen.

Schrijf hier je reactie

Heb je geen account? Maak hier een gratis reageerdersaccount aan. En bekijk hier de huisregels van dit forum.

Gerelateerde inhoud

Wil je dit soort artikelen blijven lezen?

Vers Beton kan niet bestaan zonder haar leden. Lees onbeperkt artikelen op Vers Beton voor € 7,50 per maand, de eerste maand is gratis.

Misschien vind je dit ook interessant

De agenda die je aan het denken zet

  • A new edition of A Mic of One’s Own, a series of collaborations between Kunstinstituut Melly and The Writer’s Guide (to the Galaxy)!

    Venue: Kunstinstituut Melly
    Datum:
  • De debuutroman van Ireen van der Lem begint op de dag dat de woningcorporatie een bewonersavond houdt over de voorgenomen sloop van de woningen in een staat; en eindigt op de dag dat de laatste bewoner wordt uitverhuisd.

    Venue: De leeszaal
    Datum:
  • On Monday 11 December, Rotterdam based platform for metropolitan issues De Dépendance and Lighthouse Reports welcome economist Jennifer Clapp, one of the world’s leading authorities on food systems, in BlueCity. 

    Venue: BlueCity
    Datum:
  • Bekijk de agenda

De leukste vacatures in en om Rotterdam