“Maak minstens een keer per jaar een werkelijk internationale toptentoonstelling en maak een revolving fund voor afwisselend Boijmans en Kunsthal.” Dat is één van de vijf stellingen die Wim Pijbes uitsprak tijdens zijn keynote-speech op festival Wereld van het Witte de Withkwartier. Doel is om Rotterdam internationaal op de kaart te zetten.
Ik ben het met bovenstaande erg eens. We hebben in Rotterdam een zeer rijk aanbod van musea en tentoonstellingsruimten. Eigenlijk ongekend rijk als je dat vergelijkt met andere Europese steden van dezelfde omvang. Het is daarom vanzelfsprekend dit potentieel zo goed mogelijk te benutten en te streven naar een zo’n hoog mogelijke kwaliteit van tentoonstellingen. De internationale kunstliefhebber moet zo naar Rotterdam te lokken zijn.
Dat is goed voor de bezoekerscijfers van de musea en goed voor de economie van de stad. Koppel deze internationale toptentoonstelling aan andere culturele evenementen, zoals bijvoorbeeld Art Rotterdam, en je creëert meerdere redenen om Rotterdam te bezoeken. Een apart fonds kan een belangrijke bijdrage leveren aan deze doelstelling want het maken van internationale tentoonstellingen is duur en zal in de toekomst alleen maar duurder worden met de stijging van de prijzen voor topwerken op de internationale kunstmarkt.
Toch heb ik nog twee mitsen en maren.
Je zou door deze stelling ten onrechte kunnen denken dat er momenteel geen internationale toptentoonstellingen gemaakt worden in Rotterdam.
Topkunst in Rotterdam
De tentoonstelling Brancusi, Rosso, Man Ray – Framing Sculpture, die afgelopen februari tijdens Art Rotterdam opende in Boijmans was zo’n tentoonstelling. Terecht door Kunstbeeld uitgeroepen tot beste Nederlandse tentoonstelling van 2014. Het liet sculpturen zien van de drie meesters met een speciale nadruk op hun gewoonte om speciale foto’s te maken van de sculpturen en deze foto’s als autonome kunstwerken te presenteren. En laat dat laatste nou net weer heel actueel zijn bij de huidige generatie kunstenaars.
Of de tentoonstelling The Temptation of A. A. Bronson in Witte de With, mijn persoonlijke favoriet van 2014. A. A. Bronson is de enige overlevende van het in de jaren tachtig door aids getroffen kunstenaarstrio General Idea. Wellicht kent u wel hun iconische AIDS Sculpture, waarbij de vier letters net zo gestapeld zijn als de LOVE-sculpturen van Robbert Indiana uit de jaren zestig. Hiermee de donkere lading van de seksuele revolutie benadrukkend.
Deze A.A. Bronson is een echte “artist artist” en had in Witte de With een geweldige tentoonstelling samengesteld met het werk van zijn bewonderaars. Zoals gezegd; mijn persoonlijke internationale toptentoonstelling van 2013.
Een goed idee is belangrijker dan geld
Mijn tweede ‘maar’ berust op de aanname dat een toptentoonstelling alleen met geld te maken zou zijn. Dat is zeker niet waar.
De twee tentoonstellingen die ik hiervoor noem zijn het bewijs dat een uitstekend idee altijd leidend is. En niet per se geld. In beide gevallen vormde het idee de basis en was de perfecte uitvoering daarvan doorslaggevend voor het niveau. Framing Sculpture zal zeker een dure tentoonstelling zijn geweest – hij werd niet voor niets medegefinancierd door de particuliere Turing Foundation. Maar een prestigieus instituut als Turing heeft de projecten voor het uitzoeken. De reden waarom zij voor Framing Sculpture heeft gekozen was weer; het goede idee. Het beleid van Boijmans voorziet in het aantrekken van internationale toppers. De tentoonstelling was samengesteld door curator Francesco Stocchi, een groot talent. Een zelfde beleid ten aanzien van het aantrekken van buitenlands talent zie je bij Witte de With. Daar heeft de jonge Belgische curator Samuel Saelemakers net zijn eerste tentoonstelling The Part of the Story… samengesteld.
…en vergeet de marketing niet!
Naast geld en het goede idee is er nog een belangrijk element om de internationale bezoeker te trekken, namelijk: branding! Wim Pijbes weet dit als geen ander – dat maakt hem mede tot zo’n goede museumdirecteur.
Mijns inziens is er op dit terrein nog winst te boeken. Je zou internationaal onder andere via reisgidsen en op verschillende websites de Nederlandse Kunstroute kunnen promoten. Een soort Dutch Art Track die de internationale liefhebber van beeldende kunst naar Nederland een handleiding biedt. Kwestie van samen optrekken en zo de vruchten plukken. Er is bijna geen regio in Europa te vinden die zoveel topkunst centreert als de Randstad. Van het Frans Halsmuseum in Haarlem via Amsterdam en Den Haag naar Rotterdam. En ergens daar tussenin verschijnt ook nog het te openen privémuzeum van Joop van Caldenborgh in Wassenaar. Dit alles in een gebied dat van 100 kilometer in lengte en perfect bereikbaar met het openbaar vervoer.
Het is voor mij simpel. Als Rotterdam dezelfde moeite qua marketing en steun in de musea stopt als het gedaan heeft met de Martkthal, wordt ook dit een internationaal doorslaand succes.
Laat die buitenlandse kunstliefhebbers maar komen!
De Derde Dinsdag reflecteert op ‘De Vijf van Pijbes’ Deze tekst is uitgesproken tijdens de culturele talkshow De Derde Dinsdag. De Derde Dinsdag nodigt de komende afleveringen deskundigen uit om te reageren op één van de stellingen van Wim Pijbes, welke op Vers Beton worden gepubliceerd. De Derde Dinsdag wordt georganiseerd door Kunstblock, samenwerkende kunstinstellingen in het Witte de Withkwartier.
Vanavond, dinsdag 20 januari, is er weer een editie van De Derde Dinsdag. Met o.a. wethouder Adriaan Visser in centrum Witte de With. Meer info, klik hier
