Opnieuw moet de gemeente onderzoek laten doen naar de oorzaken van een gezinsdrama en de vraag of eigen instanties signalen hebben gemist. Peter van Heemst kijkt hoe in het verleden op dit soort situaties werd gereageerd, en verwondert zich over de aanvankelijke aanpak van wethouder Hugo de Jonge.
Het zijn altijd vreselijke zaken. Voor de direct betrokkenen, voor de hulpverleners, voor de politiek en zeker voor de wethouder. Vorige week was het helaas weer raak: een Rotterdamse baby overleed aan de gevolgen van de verwondingen die – in het huis waar het kindje woonde – waren toegebracht door een man, die niet de biologische vader was. De man is gearresteerd. De rest van het gezin, de moeder en nog drie kinderen, is ondergebracht op een opvangadres.
Zoals altijd na dit soort schokkende gebeurtenissen, rees direct de vraag of het kind en het gezin bekend waren bij hulpverleners. En zo ja, of die signalen dat het vreselijk mis zou kunnen gaan over het hoofd hebben gezien of, erger nog, hebben genegeerd.
Bureau Frontlijn
Het gezin bleek bekend bij bureau Frontlijn, onderdeel van de gemeente Rotterdam. Dat betekent dat ambtenaren van de wethouder voor Jeugd, Hugo de Jonge (CDA), er direct bij betrokken zijn.
Het bureau in kwestie schakelt voor praktische hulp en zorg aan probleemgezinnen vaak studenten in. Dat leidde tot verhitte debatten: was dat hier ook gebeurd en zo ja, was dat niet volslagen onverantwoord? Een duidelijk antwoord blijft tot nu toe uit.
Leonard Geluk
In Rotterdam volgt bij dit soort afschuwelijke incidenten vrijwel altijd een extern onderzoek om alle feiten grondig en zorgvuldig op een rij te krijgen. Om lessen te trekken en om herhaling te voorkomen. Ook de wethouder die voor Hugo de Jonge verantwoordelijk was voor Jeugdzaken, Leonard Geluk (CDA), kreeg hier tweemaal mee te maken. Beide keren waren het drama’s die hem persoonlijk diep raakten. In 2006 werd een onbekend meisje dood aangetroffen. Ze stond aanvankelijk bekend als het Maasmeisje. Later bleek het te gaan om de 12-jarige Gessica. Ze was vermoord door haar eigen vader. En in 2008 overleed de baby Talysa na zware mishandeling door haar ouders.
Zowel bij Gessica als Talysa velden de onderzoekers een hard oordeel: hulpverleners waren tekort geschoten, ze hadden langs elkaar heen gewerkt en er waren grove beoordelingsfouten gemaakt.
De wethouder beloofde de gemeenteraad plechtig de aanbevelingen over te nemen en te werken aan een sluitende aanpak, die ervoor moest zorgen dat de kans op nieuwe slachtoffers zo klein mogelijk zou worden.
Goede en volledige informatie
Hugo de Jonge had op 16 december 2010, kort na zijn aantreden, een spoeddebat over weer drie nieuwe drama’s met dodelijke afloop die zich in 2009 hadden afgespeeld en waarover de gemeenteraad – in strijd met eerdere toezeggingen – niet snel en volledig was geïnformeerd. Het werd voor de kersverse wethouder een hard en lastig debat. Leefbaar Rotterdam had het aangevraagd en haar zorgen en ergernis werden door vrijwel de hele gemeenteraad gedeeld. Voor de wethouder werd die dag in elk geval kristalhelder wat de gemeenteraad in dit soort kwesties van hem verwacht: in ieder geval goede en volledige informatie.
Nu – ruim vier jaar later – moet er dus weer een onderzoek plaatsvinden naar de tragische dood van een Rotterdams kind. Dit startte echter klungelig met iets dat leek op een beginnersfout: de wethouder wilde namelijk een hoge ambtenaar met het onderzoek belasten. Iemand die min of meer de baas is van bureau Frontlijn en dus medeverantwoordelijk voor de werkwijze van dat bureau. Maar bovendien iemand die ondergeschikt is aan de wethouder en daarom niet de vrijheid heeft diens bestuurlijke doen en laten kritisch te beoordelen. Een merkwaardige zet.
Wrange bijsmaak
Weliswaar werd deze ‘fout’ snel gecorrigeerd, maar toch blijft een wat wrange bijsmaak hangen. Waarom koos een ervaren én gewaarschuwd wethouder aanvankelijk voor zo’n onbruikbare aanpak? Waarom erkende hij niet direct de noodzaak van een onafhankelijk onderzoek door de Inspectie Jeugdzorg?
Goed onderzoek
Het is te hopen dat er nu snel een compleet rapport gaat komen. Dus een rapport dat ook duidelijk maakt of en hoe de wethouder zich ervan heeft vergewist dat de gemeente Rotterdam de aanbevelingen naar aanleiding van vorige drama’s daadwerkelijk heeft ingevoerd en nageleefd. En dat duidelijk wordt of de wethouder op Zuid een echt sluitende aanpak heeft laten opzetten waardoor hulpverleners effectief hebben samengewerkt.
Als het rapport die vragen links laat liggen, zou de gemeenteraad een eigen onderzoek moeten instellen. Rotterdam en vooral de Rotterdamse kinderen hebben daar recht op.
Al één reactie — discussieer mee!
interessante column, goed historisch perspectief! Ben benieuwd naar het onderzoek en de reikwijdte. Spannend hoe politiek, media en professionals omgaan met incidenten de komende tijd, die ongetwijfeld helaas zullen gaan plaatsvinden. Met introductie van de nieuwe jeugdwet is de gemeente verantwoordelijk en wordt geprobeerd met het motto een gezin een plan een regisseur gebrekkige samenwerking en te laat ingrijpen te voorkomen.