Ga naar de inhoud

Van Prada naar Primark

De ambitie voor winkelcentrum Forum Rotterdam is flink naar beneden bijgeschroefd, merkt Sereh Mandias. Het wordt meer van hetzelfde, met leegstand tot gevolg.

Impressie: Forum aan de Lijnbaan (OMA)
Impressie: Forum aan de Lijnbaan (OMA)

Forum Rotterdam, kent u het nog? Vorige maand maakte ontwikkelaar Multi Vastgoed na een langdurige radiostilte bekend een hoofdhuurder gevonden te hebben voor de enorme kubus voor winkels, woningen en kantoren die tussen Coolsingel, Koopgoot en Lijnbaan moet verrijzen. Daarnaast werd bekend dat het plan verkleind én aan de wensen van de nieuwe huurder aangepast zal worden. Een nieuw ontwerp wordt in januari verwacht. De hoofdhuurder in kwestie: Primark. Eind goed al goed?

Dat valt nog te bezien. Wie zich de oorspronkelijke plannen voor het gebouw herinnert kan in ieder geval vaststellen dat de ambitie flink naar beneden bijgeschroefd is. In 2010 werd het project nog gepresenteerd als een uniek, multifunctioneel concept, dat met zijn combinatie van winkels, woningen, kantoren, horeca en culturele functies een impuls zou geven aan een verloederd stukje stad en het Rotterdamse centrum in het algemeen. Om de plannen in een gepast spectaculaire vorm te gieten werd Rem Koolhaas’ bureau OMA ingeschakeld, dat een glinsterende kubus met zwierige gaten ontwierp. Een passende bijnaam volgde: de Kaas van Koolhaas. De gatenkaas werden uiteindelijk vervangen door een ‘verpixelde’ vierkante variant met minder schwung, maar de naam bleef.

In 2013 besloot de gemeenteraad in te stemmen met de plannen. Eén van de belangrijkste argumenten: met Forum zouden winkels uit het hogere segment, die op dit moment in de stad nog ontbreken, verleid kunnen worden zich in Rotterdam te vestigen. Goed voor de aantrekkingskracht van het centrum, en bovendien zou de kubus op die manier ook niet concurreren met het bestaande winkelaanbod.

Hoe anders ziet de wereld er een jaar later uit. Van Prada naar Primark, het kan verkeren. Voorstanders, waaronder wethouder Schneider, zijn blij met de verwachte toestroom: „Vestigingen elders hebben aangetoond dat deze winkelketen zorgt voor grote bezoekersstromen en extra werkgelegenheid.” Ook Multi Vastgoed is verheugd en noemt Primark „de krachtigst denkbare winkelformule van dit moment”. Dat zal zeker zo zijn, want in de huidige tijden verkoopt goedkoop. Bij de verwachte positieve effecten op de binnenstad zijn echter wel wat kanttekeningen te plaatsen. De ambitie van een hoogwaardig winkelsegment is in ieder geval definitief naar de prullenbak verwezen.

Met Primark als hoofdhuurder zal het overige winkeloppervlak vooral gevuld worden met andere dumpwinkels, die kunnen profiteren van de shoppers die Primark op de been brengt. Het gebouw boort zo geen nieuw segment aan, maar is vooral meer van hetzelfde, en zou zomaar een aanzuigende werking kunnen hebben op de H&M’s en Zara’s elders in het centrum, met leegstand tot gevolg. Daarnaast zal het voor veel winkels moeilijk concurreren zijn met zo’n shopping mall vol goedkope waar. Een ontwikkeling die elders al zichtbaar is: winkelgebieden leunen steeds meer op enkele grote, internationale (mode)ketens, en kleinere of lokale winkeliers verdwijnen langzaam uit het straatbeeld.

Ook verontrustend is invloed die Primark op de ontwikkeling van het gebouw krijgt. In tijden waar steden én ontwikkelaars moeten vechten om hun gebouwen vol te krijgen, kunnen huurders hoge eisen stellen. Zo ook hier: Multi Vastgoed maakte bekend het concept van de kubus te verlaten en de plannen aan te passen aan de wensen van de huurder. Het is te hopen dat het belang van de stad niet op een zijspoor komt. Een huurder is zo weer weg, maar met een gebouw zul je het veel langer moeten doen. Even verderop, op de hoek Coolsingel en Kruiskade, werd dat onlangs nog pijnlijk duidelijk: Cool 63 kwam al voor oplevering zonder invulling te zitten omdat de hoofdhuurder (elektronicazaak Saturn) zich terugtrok.

Omdat men in Rotterdam (vanuit een soort minderwaardigheidscomplex?) vaak allang blij is als er überhaupt partijen in de binnenstad willen investeren, wordt ontwikkelaars gewoonlijk weinig in de weg gelegd. Zo was het geen probleem dat Robeco op een steenworp afstand van hun huidige locatie naar een nieuw te bouwen toren verhuist (First Rotterdam) terwijl de oude leeg achter zal blijven. Ook mag ontwikkelaar Vervat ondanks een renovatieplicht een tweetal wederopbouwpanden slopen om studentenwoningen neer te zetten. Desalniettemin is het te hopen dat het nieuwe plan voor Forum Rotterdam als zodanig beoordeeld wordt: als nieuw plan, dat kritisch tegen het licht gehouden dient te worden, en dat de steun van de gemeenteraad hernieuwd zal moet verdienen. Want een mall in marktconform vastgoed waar het dumpaanbod de omringende winkeliers eruit concurreert zou zomaar een giftig geschenk kunnen blijken.

Deze opinie verscheen afgelopen vrijdag in de Rotterdam bijlage van NRC Handelsblad.

Gerelateerde inhoud

Steun onafhankelijke journalistiek

Als abonnee van Vers Beton kun je alle artikelen onbeperkt lezen en delen met je eigen netwerk.

Misschien vind je dit ook interessant

  • Zijn de ontwikkelingen rondom het Hofplein het begin van de groene transformatie van het centrum?

    • Architectuur en stedelijke ontwikkeling

    Worden met grootschalige bouwprojecten als de woontorens Rotta Nova en Treehouse alle laatste beetjes groen uit het centrum opgeofferd, vraagt centrumbewoner Arlette van den Berg zich af. Ze wandelde mee met Parfum de GroenGroen, dat laat zien dat natuur juist onderdeel is van de veranderende stad.

  • Deze Keulse wijk was vroeger een luchthaven – wat kan Rotterdam daarvan leren?

    • Architectuur en stedelijke ontwikkeling

    Rotterdam is niet de enige stad waar een felle discussie woedt over het bestaansrecht van de luchthaven. In Keulen bouwden ze hun vliegveld om. Daar wordt nu gewerkt, gewoond, gegeten en gedronken. Dat is niet alleen de verdienste van de stad zelf. Wat hebben de bank, Ikea en Schumacher’s Formule 1-wagens hiermee te maken? En wat kan Rotterdam ervan leren?

  • “Er zat een slapende cultheld in hem” – architectuurhistoricus Wouter Vanstiphout over Carel Weeber

    • Architectuur en stedelijke ontwikkeling

    Historicus Wouter Vanstiphout schreef een biografie over architect Carel Weeber, die 2 februari overleed. Hij ontdekte talloze kwaliteiten in zijn woongebouwen, zoals de Peperklip en Pompenburg. Het zijn “gebouwen die men nu niet meer maakt”, en die we daarom moeten koesteren.

  • Alle artikelen

De Stadsagenda

  • Opening exhibition Spiritual Disobedience #1:
    Al Falak Al Majdoub: On wandering machines and song-maps of (no)return
    [الفلك المجذوب: رسائل في المَكِينَات الهائِمة وخرائط الـاـعودة الناغِمة] by AZ OOR.
    Curated by Yusser al Obaidi and Leana Boven

    Venue: Gemaal op Zuid
    Datum:
  • Energie van Rotterdam organiseert 𝑫𝒆 𝒆𝒏𝒆𝒓𝒈𝒊𝒆 𝒗𝒐𝒐𝒓 𝒅𝒆 𝒕𝒐𝒆𝒌𝒐𝒎𝒔𝒕, een inspirerende én gezellige bijeenkomst voor iedereen die zich graag inzet voor een duurzame en eerlijke toekomst. Dit doen we samen met om | nieuwe energie, Energiecoöperatie Regio Rijnmond (ECRR) en de Rotterdamse energiecoöperaties!  

    Venue: Het Industriegebouw
    Datum:
  • Hard voor kanker is een hard techno evenement dat wij organiseren voor het goede doel: De Roparun.

    Venue: Now & Wow club
    Datum:
  • Bekijk de agenda

De leukste vacatures in en om Rotterdam

  • Vers Beton zoekt een stagiair vanaf september 2025. We begeleiden je om je eigen leerdoelen te halen en zelf journalistieke producties te maken voor Vers Beton.

  • Volg je de lokale politiek, heb je enige journalistieke ervaring en een vlotte pen? Vers Beton is op zoek naar een freelance redacteur die over lokale politiek wil schrijven.

  • Met veel plezier duiken we elke keer een nieuwe wereld in. Altijd met het doel: onderscheidende communicatie realiseren. We werken met een klein team van specialisten in onze eigen studio in het langste monument van Nederland: de Hofbogen.

  • Bekijk alle vacatures