Ga naar de inhoud

Van Prada naar Primark

De ambitie voor winkelcentrum Forum Rotterdam is flink naar beneden bijgeschroefd, merkt Sereh Mandias. Het wordt meer van hetzelfde, met leegstand tot gevolg.

Impressie: Forum aan de Lijnbaan (OMA)
Impressie: Forum aan de Lijnbaan (OMA)

Forum Rotterdam, kent u het nog? Vorige maand maakte ontwikkelaar Multi Vastgoed na een langdurige radiostilte bekend een hoofdhuurder gevonden te hebben voor de enorme kubus voor winkels, woningen en kantoren die tussen Coolsingel, Koopgoot en Lijnbaan moet verrijzen. Daarnaast werd bekend dat het plan verkleind én aan de wensen van de nieuwe huurder aangepast zal worden. Een nieuw ontwerp wordt in januari verwacht. De hoofdhuurder in kwestie: Primark. Eind goed al goed?

Dat valt nog te bezien. Wie zich de oorspronkelijke plannen voor het gebouw herinnert kan in ieder geval vaststellen dat de ambitie flink naar beneden bijgeschroefd is. In 2010 werd het project nog gepresenteerd als een uniek, multifunctioneel concept, dat met zijn combinatie van winkels, woningen, kantoren, horeca en culturele functies een impuls zou geven aan een verloederd stukje stad en het Rotterdamse centrum in het algemeen. Om de plannen in een gepast spectaculaire vorm te gieten werd Rem Koolhaas’ bureau OMA ingeschakeld, dat een glinsterende kubus met zwierige gaten ontwierp. Een passende bijnaam volgde: de Kaas van Koolhaas. De gatenkaas werden uiteindelijk vervangen door een ‘verpixelde’ vierkante variant met minder schwung, maar de naam bleef.

In 2013 besloot de gemeenteraad in te stemmen met de plannen. Eén van de belangrijkste argumenten: met Forum zouden winkels uit het hogere segment, die op dit moment in de stad nog ontbreken, verleid kunnen worden zich in Rotterdam te vestigen. Goed voor de aantrekkingskracht van het centrum, en bovendien zou de kubus op die manier ook niet concurreren met het bestaande winkelaanbod.

Hoe anders ziet de wereld er een jaar later uit. Van Prada naar Primark, het kan verkeren. Voorstanders, waaronder wethouder Schneider, zijn blij met de verwachte toestroom: „Vestigingen elders hebben aangetoond dat deze winkelketen zorgt voor grote bezoekersstromen en extra werkgelegenheid.” Ook Multi Vastgoed is verheugd en noemt Primark „de krachtigst denkbare winkelformule van dit moment”. Dat zal zeker zo zijn, want in de huidige tijden verkoopt goedkoop. Bij de verwachte positieve effecten op de binnenstad zijn echter wel wat kanttekeningen te plaatsen. De ambitie van een hoogwaardig winkelsegment is in ieder geval definitief naar de prullenbak verwezen.

Met Primark als hoofdhuurder zal het overige winkeloppervlak vooral gevuld worden met andere dumpwinkels, die kunnen profiteren van de shoppers die Primark op de been brengt. Het gebouw boort zo geen nieuw segment aan, maar is vooral meer van hetzelfde, en zou zomaar een aanzuigende werking kunnen hebben op de H&M’s en Zara’s elders in het centrum, met leegstand tot gevolg. Daarnaast zal het voor veel winkels moeilijk concurreren zijn met zo’n shopping mall vol goedkope waar. Een ontwikkeling die elders al zichtbaar is: winkelgebieden leunen steeds meer op enkele grote, internationale (mode)ketens, en kleinere of lokale winkeliers verdwijnen langzaam uit het straatbeeld.

Ook verontrustend is invloed die Primark op de ontwikkeling van het gebouw krijgt. In tijden waar steden én ontwikkelaars moeten vechten om hun gebouwen vol te krijgen, kunnen huurders hoge eisen stellen. Zo ook hier: Multi Vastgoed maakte bekend het concept van de kubus te verlaten en de plannen aan te passen aan de wensen van de huurder. Het is te hopen dat het belang van de stad niet op een zijspoor komt. Een huurder is zo weer weg, maar met een gebouw zul je het veel langer moeten doen. Even verderop, op de hoek Coolsingel en Kruiskade, werd dat onlangs nog pijnlijk duidelijk: Cool 63 kwam al voor oplevering zonder invulling te zitten omdat de hoofdhuurder (elektronicazaak Saturn) zich terugtrok.

Omdat men in Rotterdam (vanuit een soort minderwaardigheidscomplex?) vaak allang blij is als er überhaupt partijen in de binnenstad willen investeren, wordt ontwikkelaars gewoonlijk weinig in de weg gelegd. Zo was het geen probleem dat Robeco op een steenworp afstand van hun huidige locatie naar een nieuw te bouwen toren verhuist (First Rotterdam) terwijl de oude leeg achter zal blijven. Ook mag ontwikkelaar Vervat ondanks een renovatieplicht een tweetal wederopbouwpanden slopen om studentenwoningen neer te zetten. Desalniettemin is het te hopen dat het nieuwe plan voor Forum Rotterdam als zodanig beoordeeld wordt: als nieuw plan, dat kritisch tegen het licht gehouden dient te worden, en dat de steun van de gemeenteraad hernieuwd zal moet verdienen. Want een mall in marktconform vastgoed waar het dumpaanbod de omringende winkeliers eruit concurreert zou zomaar een giftig geschenk kunnen blijken.

Deze opinie verscheen afgelopen vrijdag in de Rotterdam bijlage van NRC Handelsblad.

Gerelateerde inhoud

Steun onafhankelijke journalistiek voor Rotterdam

We kunnen deze artikelen alleen maken dankzij onze leden. Lees onbeperkt alle artikelen op Vers Beton voor € 7,50 per maand, de eerste maand is gratis.

Misschien vind je dit ook interessant

  • “Een leefbare stad is een stad die goed is voor kinderen”

    • Architectuur en stedelijke ontwikkeling

    Stedenbouwkundige Maria Vassilakou weet hoe je mensen op hun gemak stelt. Wenen, waar ze decennialang werkte, is al jaren een van de leefbaarste steden ter wereld. Vassilakou pleit voor holistisch beleid van de lange adem in dienst van een simpel, maar ambitieus doel. Een interview over de geheime ingrediënten voor een leefbare stad.

  • Waarom gaan de plannen voor Boijmans niet radicaal uit van het bestaande museum?

    • Architectuurkritiek

    Architect Sereh Mandias schijnt haar licht op het gebouw van Museum Boijmans van Beuningen, de uitbreidingen door de jaren heen en de nieuwe plannen. En vraagt zich af: past de ‘ambitievariant’ wel in de huidige tijdgeest?

  • “De gemeente gelooft niet in wooncoöperaties, ze heeft meer vertrouwen in de markt”

    • Architectuur en stedelijke ontwikkeling

    Bij ‘sociaal leegstandbeheer’ worden mensen tijdelijk in een gebouw gehuisvest, bijvoorbeeld omdat het op de renovatie- of slooplijst staat. Deze tijdelijke huurders vormen vaak een waardevolle gemeenschap voor de buurt. Ondanks lange renovatietrajecten, zijn in Rotterdam steeds minder van dit soort gebouwen beschikbaar. “Het wordt allemaal overgelaten aan antikraakbedrijven of ontwikkeld.”

  • Alle artikelen

De agenda die je aan het denken zet

  • On 21 November platform for city culture De Dépendance welcomes Michèle Lamont, an acclaimed Harvard sociologist, to discuss her new book ‘Seeing Others: How Recognition Works and How it Can Heal a Divided World’ at De Sportschool, Rotterdam-Charlois. 

    Venue: De Sportschool
    Datum:
  • Geniet van vier dubbelconcerten waarbij veelbelovende talenten en bekende namen het podium delen.

    Venue: Batavierhuis
    Datum:
  • In de maand november doet de Pointer pop-up redactie in onderzoek in Rotterdam. Vanuit een…

    Venue: Witte de Withstraat 42
    Datum:
  • Bekijk de agenda

De leukste vacatures in en om Rotterdam