Ga naar de inhoud

Wit privilege – tegen wil en dank

Nu het begrip ‘wit privilege’ onderdeel is van een grote, sociale discussie vraagt Ties Joosten zich af hoe dat zich in zijn eigen leven manifesteert.

WhitePrivilege_TimSake_kl
White privilege? beeld: Tim Sake

Ik neem regelmatig een stukje meer vrijheid dan mij volgens de wet of een Algemene Plaatselijke Verordening (APV) is toegestaan. ’s Zomers zit ik graag met een pils in het Museumpark, ik rook zo nu en dan met wat vrienden graag een jointje aan de Heemraadssingel en ik fiets vaak zonder licht. Toch heb ik mijn paspoort nooit bij me – ik word toch nooit aangehouden. En die hoogst enkele keer dat een agent of stadswacht me wel aanspreekt jok ik keurig ‘Sorry meneer/mevrouw, ik wist niet dat dat hier niet mocht’ en loop 30 meter verder om daar uit het zicht van de beambte verder te drinken, blowen of fietsen.

Mijn moraal loopt kortom niet volledig synchroon met de APV. Sommige regels negeer ik, bij andere kies ik ervoor ze strikter na te leven dan noodzakelijk. Voorbeeld: ik negeer het alcoholverbod in het park, maar ruim wel altijd mijn blikjes op (en neem ook het afval van de buren even mee, kleine moeite). Belangrijk detail in dit verhaal: ik ben een jonge, hoogopgeleide, blanke man.

Vrijheid naar inzicht

De vrijheid om in de publieke ruimte naar eigen moreel inzicht te shoppen tussen verschillende regeltjes geniet niet iedereen. Hoe vaak zie ik ze niet weggestuurd worden, de boys die op een bankje een joint laten rondgaan, onderwijl hardop elkaars laatste mislukte versierpoging of de nieuwste muziek besprekend. Over de smalle paadjes van het Museumpark komt er dan een motoragent aanrijden, waarbij die jongens direct beseffen: die komt voor ons. Nukkig staan ze op en lopen weg, zich vaak niet beseffend dat ik en mijn vrienden twee bankjes verderop precies hetzelfde zitten te doen.

Nu wil ik hier niet het Rotterdams politiecorps van bewuste discriminatie beschuldigen. Volgens mij hebben we hier namelijk te maken met een veel breder gedragen probleem: jonge, getinte mannen met eventueel petjes en/of bontkraagjes die gemiddeld genomen veel eerder als bedreigend worden ervaren dan hun blanke leeftijdgenoten. Of ze nu een joint roken of sigaretten, of ze nu bier drinken of Red Bull. Denk maar aan die “fietsendief-scene” in Sunny Bergmans documentaire Zo zwart als roet, waarbij een blanke, een licht getinte en een donkere jongen in een druk park een fietsenslot openzagen. Omstanders benaderden twee jongens vooral als dief, terwijl één jongen juist geholpen werd bij het openzagen van zijn slot: de blanke.

Rijk, blanke mensen-drankje

Binnen de Rotterdamse publieke opinie kennen we een voorbeeld dat hier naadloos op aansluit. Na de rellen bij Hoek van Holland bestond jarenlang het beeld (terecht of onterecht, dat maakt hier even niet uit) dat burgemeester Aboutaleb doorschoot in zijn veiligheidsbeleid. Onder meer het alcoholverbod in de parken werd hierbij gehekeld. Maar pas toen picknickende mensen in het Park bij de Euromast een boete kregen voor het drinken van een flesje wijn kreeg deze discussie zijn frame van het ‘roséverbod’. Politici van links tot rechts keerden zich hier tegen, initiatiefvoorstellen werden ingediend, een ‘roséparty’ werd georganiseerd.

Nu wil hier geenszins stellen dat ‘allochtonen’ (bij gebrek aan een beter woord) geen rosé zouden drinken, maar toch maak ik me sterk dat in de beeldvorming rosé het rijke, blanke mensen-drankje bij uitstek is. Verder geloof ik heus dat de tegenstanders van het ‘roséverbod’ óók vinden dat de boys een bankje verderop hun halve liter bier moeten kunnen drinken als ze dat lekkerder vinden. Maar feit blijft dat binnen de publieke opinie het sterkste formulering tegen het alcoholverbod werd gevonden in het frame van de beperking voor rijke, blanke mensen. Met andere woorden: pas als rijke, blanke mensen er last van hebben worden regeltjes betutteling.

Gediscrimineerd op voorhand

Ook op andere terreinen zie je dat regeltjes die in principe voor iedereen gelden, in de praktijk vooral mensen met een kleurtje tot last zijn. Neem het preventief fouilleren, sinds 2002 in delen in Rotterdam toegestaan. In welke delen? Precies: die buurten waar hoge concentraties niet-blanke en niet-rijke mensen wonen. Ik ben nog nooit preventief gefouilleerd, terwijl de politie de afgelopen jaren toch tienduizenden mensen heeft gecontroleerd. Wie, dat laat zich wel raden. Hetzelfde geldt voor wijken waar een ‘zero tolerance-beleid’ wordt gehanteerd. Ook dat gebeurt echt niet in Hillegersberg. Zo worden dus grote groepen Rotterdamse burgers op voorhand gecriminaliseerd, met alle boosheid en wantrouwen tegen de overheid van dien.

Het moge duidelijk zijn: voor blanken en ‘anderen’ gelden in de Rotterdamse publieke ruimte zowel impliciet als expliciet andere regels, waarbij de witte mensen telkens meer vrijheid genieten. Als jonge, blanke man sta ik aan de beneficiërende kant van deze maatschappelijke verdeling. Zonder dat ik daar in de praktijk heel veel aan kan doen – ik ga de politieagent in ieder geval echt niet vertellen dat ik eigenlijk ook een boete verdien als de boys twee bankjes verder worden weggestuurd. Maar ik ben me wel bewust van dit witte privilege. Dat lijkt me in ieder geval iets.

Gerelateerde inhoud

Steun onafhankelijke journalistiek

Als abonnee van Vers Beton kun je alle artikelen onbeperkt lezen en delen met je eigen netwerk.

Misschien vind je dit ook interessant

  • Van begeleiden naar werk tot gedwongen uitzetting: de Rotterdamse aanpak van dakloze arbeidsmigranten

    • Politiek

    Met het ‘Actieplan Buitenslapers’ wil Rotterdam dakloze mensen – vooral EU-arbeidsmigranten – helpen met opvang en werk zoeken. Het plan kent ook een andere kant: gedwongen terugkeer naar het land van herkomst. Vers Beton sprak met wethouders Buijt en Versnel, vier dakloze arbeidsmigranten, hulpverleners en deskundigen over hoe het actieplan in de praktijk uitpakt.

  • 2024 herinnerde ons eraan dat politieke keuzes gaan over mensenlevens

    • Politiek

    De prijs voor ‘beste raadslid van Rotterdam’ ging dit jaar naar Sarah Reitema (PvdA). Bij de uitreiking blikte jurylid Eeva Liukku terug op het heetste politiek hangijzer van 2024.

  • Twee jaar na de White Lives Matter-projecties hebben de daders de politieke wind mee

    • Politiek

    Zes maanden cel eist het Openbaar Ministerie tegen de twee mannen die tijdens de jaarwisseling van 2022-2023 racistische leuzen op de Erasmusbrug projecteerden. Nigel van Schaik woonde de rechtszitting bij en ontdekte dat we anno 2025, met de PVV als grootste politieke partij, misschien wel moeten geloven aan een nieuwe werkelijkheid.

  • Alle artikelen

De Stadsagenda

  • Stadsgesprek

    • Evenement

    Hoe blijft Rotterdam in de toekomst bewoonbaar? Het klimaat verandert en dat merken we ook…

    Venue: Debatpodium Arminius
    Datum:
  • Gebouwen door Vrouwen viert het werk van vrouwelijke architecten. Kom naar de feestelijke lancering en vier met ons de bijdragen van vrouwen aan architectuur, stedenbouw en landschapsontwerp in Nederland.

    Venue: Keilepand
    Datum:
  • In de Dolle Kavita Talkshow gaat Rotterdamse schrijfster en theatermaker Shantie Singh in gesprek met verschillende “Dolle Kavita’s”. De eerste editie van talkshow vindt plaats op Internationale Vrouwendag, op zaterdag 8 maart 2025 in theater Zuidplein. Het thema van de kick-off editie is PIONIERS VAN NU.

    Venue: Theater Zuidplein Rotterdam
    Datum:
  • Bekijk de agenda

De leukste vacatures in en om Rotterdam

  • Stichting Sanderling richt zich op het verzamelen en beschikbaar maken van authentieke verhalen, herinneringen, ervaringen, dromen en ideeën van en over gewone mensen binnen de domeinen natuur, cultuur en ontmoetingen. Zo wil de stichting vastleggen wat niet vergeten mag worden, mensen inspireren en verbinden, participatie stimuleren en bewustwordin kweken voor wat onze wereld waardevol maakt. Stichting Sanderling doet dat door middel van participative storytelling.

  • Wil jij werken in het politieke hart van de gemeente Rotterdam voor de leukste fractie van het stadhuis, dan willen we graag met je kennismaken. GroenLinks staat voor een cultuur waarin iedereen zich welkom en thuis voelt, met oprechte aandacht voor de Rotterdammer en voor elkaar. We erkennen en waarderen ieders unieke achtergrond en we werken samen om Rotterdam groener, eerlijker en inclusiever te maken. We doen dat samen met een sterk en divers team van medewerkers en raadsleden.

  • De gemeenteraadsfractie van de Partij voor de Dieren in Rotterdam zoekt een
    bevlogen social media medewerker. Als lid van ons team krijg je de kans om met jouw creativiteit het verschil te maken. Jouw doel is om onze partij zo goed mogelijk te profileren op onze social media kanalen. Een baan in het hart van de Rotterdamse politiek waar je het verschil kunt maken voor dieren, natuur en het milieu.

  • Bekijk alle vacatures