Ga naar de inhoud

Stront aan de knikker? Kaken op elkaar!

Steeds als er een politieke partij in opspraak komt om wangedrag van een politicus, houden andere partijen de kaken stevig op elkaar. Peter van Heemst kan wel raden waarom. Toch is het volgens hem tijd voor een breder politiek debat over integriteitskwesties.

Peter van Heemst
Peter van Heemst beeld: Jeroen Van de Ruit

Iedere keer als een politieke partij in opspraak komt door wangedrag van een politicus vind ik dit zowel in- en intriest als fascinerend. Triest, omdat niet alleen de reputatie van die ene politieke partij op het spel staat, maar vooral omdat de aanzien van de gehele politiek in het geding is. En fascinerend, omdat ik op het puntje van mijn stoel zit om te zien hoe een politieke partij met een politicus die van kwalijke praktijken wordt beschuldigd omgaat.

Toen in de PvdA in deelgemeente Feijenoord in 2013 in opspraak raakte bleef de Pvda-Rotterdam lang dralen voor ze duidelijk maakte dat een onderzoek naar vriendjespolitiek op Zuid onvermijdbaar was. Toen dat onderzoek door een extern bureau klaar was, werd er grote schoonmaak gehouden. Maar – hoe bestaat het? – een paar maanden stelde de PvdA een aantal opgestapte politici toch weer kandidaat bij de verkiezingen van maart 2014. De kiezer kon er geen touw aan vastknopen.

Kaken op elkaar

Terug naar het nu. De premier hield een paar weken terug VVD-Kamerlid Mark Verheijen nadrukkelijk de hand boven het hoofd. Vandaag velt diezelfde VVD in een eigen onderzoek een hard oordeel over deze volksvertegenwoordiger. “Verheijen handelde in strijd met de integriteitsregels van de VVD”, klinkt het. En jawel, de politicus stapt op. Hij is, nu de campagne voor de Statenverkiezingen op stoom komt, een blok aan het been van zijn partij geworden.

Politieke partijen houden doorgaans – als er bij de buren stront aan de knikker is – de kaken stevig op elkaar. Commentaar leveren op een kwestie die bij de concurrentie speelt, kom ik in ieder geval niet vaak tegen. Het kan nogal onsmakelijk ogen, zulk commentaar. Alsof er zout in de wond van een ander wordt gestrooid.

Lijfsbehoud

Een andere overweging is die van lijfsbehoud. Het lijkt immers wel alsof iedereen wel een keer “aan de beurt” komt. Nu is de VVD de klos. Vier jaar geleden kwam de ene na de andere PVV’er in opspraak. En in de jaren ‘80 waren bij het CDA in Limburg en Noord-Brabant kwesties schering en inslag. Maar er spelen ook minder nobele motieven: door zwijgend toe te kijken, laat de concurrentie de misère rustig haar werk doen in de hoop er zelf electoraal van te profiteren.

Toch zijn er bij de aanpak van integriteitskwesties – of ze nu landelijk of lokaal spelen – vragen te stellen die de verantwoordelijkheid van de partij waar de kwestie speelt ruim overstijgen. Ik noem er twee: ten eerste is er de eerdergenoemde interventie van de premier ten gunste van Verheijen. Daar zou de Kamer wat mij betreft best een debat over mogen voeren. Want het is tamelijk curieus dat de minister-president zich zo nadrukkelijk in een partijpolitieke kwestie mengt. Dat had aan de partijpolitieke leiding (de fractievoorzitter dus) moeten worden overgelaten.

Breder politiek debat

De tweede vraag is hoe om te gaan met de positie van een volksvertegenwoordiger wanneer er een onderzoek naar beweerde misstappen loopt. Vrijwillig kan iemand zich tijdelijk “terugtrekken”. Maar niemand kan zo’n adempauze afdwingen. En wat betekent een dergelijk terugtrekken eigenlijk? Is een politicus dan ook afwezig bij stemmingen? Zelfs als het cruciale stemmingen zijn die van één stem voor of tegen afhangen? En wordt tijdens zo’n adempauze het salaris gewoon doorbetaald?

Wat mij betreft zijn dat vragen waarover een breder politiek debat nodig is. Niet uit leedvermaak. Maar omdat de hele politiek er belang bij heeft dat integriteitsvragen rechtvaardig en controleerbaar worden aangepakt.

Gerelateerde inhoud

Steun onafhankelijke journalistiek

Als abonnee van Vers Beton kun je alle artikelen onbeperkt lezen en delen met je eigen netwerk. Je bent al lid vanaf € 7,50 per maand, de eerste maand lees je gratis.

Misschien vind je dit ook interessant

  • Voor de Partij voor de Dieren werd geopolitiek een splijtzwam

    • Politiek

    In het najaar zijn er weer Tweede Kamerverkiezingen; voorjaar 2026 de gemeenteraadsverkiezingen. In Rotterdam rijst de vraag: op wat voor Partij voor de Dieren kan er dan gestemd worden, nu de Rotterdamse fractie zich heeft afgescheiden van de landelijke partij?

  • Opinie: maak van ‘The Culture’ een pijler van het Rotterdams cultuurbeleid

    • Kunst en Cultuur

    Het DNA van Rotterdam bestaat uit The Culture, van hiphop tot community power. Toch krijgt het amper steun. Indirah Tauwnaar & Janpier Brands pleiten in hun opinie voor een radicale stap: 33% van het cultuurbudget naar deze beweging.

  • Frustratie bij wijkraden: “We mogen adviezen sturen, maar liever niet zelf met plannen komen”

    • Politiek

    Sinds de afschaffing van de gebiedscommissies in 2022 telt Rotterdam 37 wijk- en twee dorpsraden. Drie jaar later voelen veel van deze raden zich niet serieus genomen door ‘de Coolsingel’. Ze willen meer aandacht, meer invloed en een eigen wijkbudget. “Iets anders willen dan de gemeente vooraf heeft bedacht, mag niet.”

  • Alle artikelen

De Stadsagenda

De leukste vacatures in en om Rotterdam

  • Jij weet met jouw spark en gevoel voor gastvrijheid onze bezoekers te betoveren en bezorgt iedereen graag een warm welkom. Je houdt van servicegericht werken en wilt graag bijdragen aan een goed kaartverkoopproces voor onze bezoekers.

  • Wij zijn op zoek naar een nieuw lid voor de RvT. We zoeken een toezichthouder met aanvullende competenties van de zittende leden, en daarom bij uitstek iemand uit de culturele sector zelf en bovendien de diversiteit van de raad vergroot. Ervaring is ondergeschikt aan de bereidheid om te leren en ontwikkelen als toezichthouder.

  • Bekijk alle vacatures