Ga naar de inhoud

Hoe het Stationsplein een fijne verblijfsruimte kan worden — betaald artikel

Dit artikel is voorzien van een blokkade in verband met betaalde toegang, waardoor een gedeelte van de inhoud pas leesbaar is wanneer je bent ingelogd en beschikt over een geldig abonnement.

Het Stationsplein nadert zijn voltooiing. Het station kreeg louter erkenning. Komende maanden wordt duidelijk of de kussende bollen van Eliasson geplaatst zullen worden. Over het plein zelf wordt weinig gesproken. Met het plaatsen van een kunstwerk ben je er nog lang niet. Volgens Joost Jansen is het de hoogste tijd voor een gedegen analyse van het plein zelf. ‘Werkt’ het plein wel? Tijd voor een rapport met aanbevelingen.

Al 35 reacties — discussieer mee!

  • Alle zeven punten overziend, scoort het Stationsplein vrij behoorlijk op de criteria van Whyte.

    Aldus wie? Ik begrijp dat deze zin de “gedegen analyse” is. Het braaf opdreunen van een checklist uit de theorie is dat in ieder geval niet.

    Het probleem met de pleinen in Rotterdam is niet zozeer de ruimte op zich, maar dat we er te veel van hebben. Het Stationsplein moet (als entree, geen centrumpunt) de concurrentie aan met vele andere plekken die allemaal net zo gemiddeld zijn. Daarover geen woord.

    Breng het Schouwburgplein terug in oorspronkelijke staat.

    Ik begrijp dat u van 1988 bent. Dat is dan ook uw enige excuus.

  • Een mooie bijdrage aan de discussie over Rotterdamse pleinen. Hier een aanvulling:
    Er zijn in Rotterdam verschillende soorten pleinen die niet met allemaal dezelfde middelen tot een succes worden. Zo is er de kleine Nieuwemarkt, met een intieme sfeer en beslotenheid waaraan het stationsplein nooit kan tippen. Dat hoeft ook niet. Het stationsplein van de grote stad vervult een rol als ontvangstplek, als plek van aankomst en oriëntatie. Je kiest er je richting. De verkeersstromen van voetgangers en fietsers zijn een belangrijke functie en kwaliteit van het plein. In het ideale geval is de stationshal in zeker mate onderdeel van het plein, een overdekte publieke ruimte. Dit werkt bij het nieuwe station mijns inziens prima van binnen naar buiten, maar minder van buiten naar binnen, vanwege het beperkte daglicht in de hal, waardoor de glazen pui een deels donker, deels reflecterend vlak is in plaats van transparant. Interactie tussen het plein en de gebouwen die eraan staan is een dankbare aanleiding voor verblijf(skwaliteit). Dat is bijvoorbeeld de makke van het Schouwburgplein: door de twee domme autostraatjes voor de Doelen en voor de Schouwburg langs wordt interactie tussen gebouw(en) en plein onmogelijk gemaakt. Daar is gemakkelijk iets aan te doen, maar ook daarvoor moet de gemeente blijkbaar nog ‘met zichzelf in het reine komen’.
    Terug naar het stationsplein. De complexe vorm van (de randen van) het plein geeft allerlei aanleidingen voor zonering, zodat er beschutte plekken gemaakt kunnen worden die zich beter als verblijfsplek laten gebruiken dan de centrale leegte die zich beter leent voor de doorstroming van de reizigers. ‘Sittable space’ hoeft niet overal op het plein. Verkopers willen natuurlijk optimaal van de voetgangersstroom profiteren en hun klanten willen misschien even zitten met hun broodje, koffie of ijsje. Dat kun je door subtiel te zoneren in goede banen leiden.
    Dan de ‘goddelijke gang’ der architecten. Een verantwoord architectonisch ontwerp is niet alleen leuk. Het is ook nodig. Maar dat gaat dan ook niet alleen over vormgeving maar ook over het klimaat op het plein en het gebruik. Het is een tragisch misverstand dat architecten alleen maar mooie vormpjes willen verzinnen zonder zich iets gelegen te laten liggen aan het gebruik. Misschien heeft Adriaan Geuze met zijn Schouwburgplein daar onbedoeld een bijdrage aan geleverd. Maar zonder goed ontwerp kan het gemakkelijk ‘messy’ worden, en we willen toch ook dat het schoon, heel en veilig is. ‘Wonderfully messy’ – een mooie paradox – wordt gedoeld op Times Square New York of Campo dei Fiori in Rome? Toch niet op het Leidseplein in Amsterdam? Onder de gezellige ongedwongen sfeer van een leuk plein waar veel mag, ligt vaak toch een stelsel van regels en afspraken verborgen. En een goede vorm of een goed ontwerp. Regels waar niemand last van heeft, en een ontwerp waar niemand zich aan stoort. Een ontwerp dat levendigheid en divers gebruik mogelijk maakt en regels die dat gebruik stimuleren in plaats van belemmeren.

    lees ook:

    matthijs de boer

    • Beste Matthijs de Boer,

      Dank voor uw reactie. Als socioloog waag ik me niet aan de beoordeling van de verkeersstroomtechnische kwaliteiten van een plein. Voor wat betreft de sociale kwaliteiten van het Stationsplein denk ik dat we het redelijk eens zijn. Daarnaast denk ik dat, in lijn met bijvoorbeeld Talja Blokland, juist verblijf op een levendig en “wonderfully messy” plein bijdraagt aan het creëren van zo’n geheel aan regels en afspraken. Zij noemt dat informele sociale controle. Daarvoor is een goed en mooi architectonisch ontwerp inderdaad onontbeerlijk. Helaas heb ik het idee dat zo’n ontwerp al te vaak op de eerste plek staat. Ik heb het niet gemeten, maar ik kan me voorstellen dat informele sociale controle op het Schouwburgplein behoorlijk afwezig is.

  • Volgens mij doen deze zogenaamde hippe onderzoekers er goed aan eens de stedenbouwkundige context van de pleinen te benoemen. Is het plein een voorruimte van een gebouw, is het een onderdeel van een structuur of ligt het afzijdig, hoger of lager. Wat is het programma rondom. Allemaal basis factoren die een plein levedig maken (CS) of niet (plein 1940).

    Nu alles gereed is (en de looproute richting Kruisplein nog niet) valt de omvang reuze mee. Ik geniet werkelijk van alle bewegingen 24/7 en vrees de wereldbollen als ruimte opslokkende schroot.

    Wie denkt dat daarmee, of een verkoopcaravan, de levendigheid mee wordt vergroot is naīef. Ergo, hij introduceert een nieuwe Andre van de Louw truttigheid waar de zogenaamde lounge inrichting in de binnenstad soms ook een handje van heeft.

    Een grote stad vraagt kwalitatieve inrichting en geen vertrutting. Rdam is toch geen dorp?

  • Dit is een stationsplein. Mensen komen er omdat ze onderweg zijn ergens naartoe. Het mooie ervan vind ik de uitgestrektheid, de grote leegte, de bijna Oost-Berlijnse post-DDR allure. Dus geen kraampjes s.v.p.
    (NB Mijn favoriete plein: Place des Vosges, heel veel bankjes. Geen kraampjes. Wel mooie fonteintjes trouwens.)

      • Rotterdam is natuurlijk geen Parijs, maar dat geeft ook niet. Rotterdam heeft weer andere kwaliteiten.
        Een goed plein is gezellig (noem het triangulation als je wilt), heeft terrasjes, en het moet er niet te hard waaien. Op Rotterdamse pleinen waait het vaak te hard.
        Ik vind het Eendrachtsplein heel aardig gelukt. Nog een paar terrasjes erbij naast de Coffee Company, wat groen in plaats van de taxistandplaatsen en een fonteintje naast kabouter Buttplug en klaar is kees.

  • Interessant stuk! Heb mezelf afgevraagd hoe dit stationsplein levendig kan worden. Het zou een mooi visitekaartje zijn voor de stad als men bij een bezoek al meteen vrolijke bedrijvigheid treft.

  • Ach heden,
    Daar komen de romantische herinneringen over het oude Schouwburgplein weer boven. Met die badjes waar in je kon pootje baden. In die pierenbadjes zat maar drie of vier maanden per jaar water. Niet in de winter, het vroege voorjaar en het najaar omdat er door de wind veel vuil en kranten in waaide. Ook geen water als het hoogzomer was vanwege een eventuele legionella besmetting.
    De paviljoens waren ronduit ranzig, met allemaal containers naast de voordeur. De terrassen deden het niet.
    Ik kan me de discussies in de raad nog voor de geest halen. Het oude Schouwburgplein werd juist opgerold omdat het niet functioneerde.

  • Ja, ik weet dat daar de veemarkt/het slachthuis was. Als kind moest ik daar naar de orthopeed. Ik wel een foto kunnen van koeien die bij de lekhaven kunnen vinden. Ik beschik over een paar “bejaardenhuisbronnen” en die zeiden dat die koeien ivm met de watersnood daar werden gestald om vervolgens weer verder vervoerd te worden. Moet dan in het voorjaar van ’53 zijn geweest.

  • Laten we het Schouwburgplein nu maar laten voor wat het niet is. Misschien is Pathé nog eens zo goed om die lelijke gevel op te knappen c.q. te vervangen. Dan hebben we nog het Churchillplein als geval apart. Gezellig wordt het daar nooit, maar iets beters dan alleen maar asfalt een reclamebord en foeilelijk beeld, die zwarte plastieke oliestellen moet kunnen.
    Terug naar het Stationsplein: volgens de weergegeven criteria, die me heel redelijk lijken, is de oplossing simpel: de kussende wereldbollen (niks ballen) van Olafur Eliasson in een waterpartij en vanuit de stationshal een leuk terras. Achter de informatiebalie is al een coffeecorner, dus dat kan gewoon doorgezet worden naar buiten.
    Aan de andere zijde is al het nieuwe Engels en aan de kop van het Kruisplein een goed lopend restaurant met terras.
    Die bomen die groeien de komende jaren rustig door, ze zijn in ieder geval nu al groter dan de mini boompjes die normaliter geplaatst worden.

  • Beste Ed,
    Lees hier het verhaal over Cor Kraat:
    http://www.beeldenmagazine.nl/cor-kraat
    En lees hier dat ik niet de enige ben die slechte herinneringen heeft aan het oude Schouwburgplein, maar dat het plein algemeen als een mislukking werd beschouwd: http://www.rotterdam.nl/tekst:herinrichting_schouwburgplein
    Maar belangrijker nog: vergeet die criteria van Whyte toch gewoon. Iedereen die iets van architectuur of stedenbouw weet, weet dat het succes van een plein afhangt van factoren als breedte/hoogte-verhouding, de menselijke maat, duidelijke begrenzingen, aansprekende plintfuncties, het scheiden van verkeersstromen, materiaalverbruik, duurzaamheid, de ligging in de stedelijke structuur, historische context, bereikbaarheid en de aanwezigheid van publiekstrekkers.
    Het huidige plein scoort op deze punten veel beter dan het oude.

  • @Michel
    Ik ken die Kraat wel en zoals ik al zei….hij heeft er niets mee te maken.
    De Lijnbaan wordt hersteld, de oorspronkelijke materialen worden weer toegevoegd, de plantenbakken komen terug, de oude luifel, en ik hoop ook de volières. Daarna het Schouwburgplein weer herstellen, Pathè wegslopen, de waterpartijen terugbrengen en ik denk dat het in dit tijdsgewricht heel wat beter zal staan. Misschien moeten andere materialen worden gebruikt.
    En wat jij zelf betreft, ik vermoed dat je de boel een beetje in de zeik neemt anders kan je niet zoiets opschrijven.

  • Tja Ed, tegen jouw vroeger-was-alles-beter-mentaliteit valt niet op te discussiëren. Blijf ze koesteren, die mooie herinneringen aan het Rotterdam dat nooit bestaan heeft, ik ben weg hier. Het was prettig discussiëren, bij vlagen hilarisch. Maar je zal je strijd tegen alles dat, pakweg, de laatste 25 jaar gebouwd is voort moeten zetten bij het artikel over Petra Blaisse en het Museumpark.

  • “…..Zijn idee was zo aansprekend dat vorig jaar nog NRC-Next een foto liet zien van het ontwerp in de veronderstelling dat het hart van Rotterdam in 1969 er echt zo had uitgezien. En vele Rotterdammers en niet-Rotterdammers houden nog steeds bij hoog en bij laag vol dat er vroeger koeien op het Schouwburgplein graasden….”
    Ik ben er daar een van. En daarvoor werd er tarwe verbouwd, ga maar kijken in het gemeentearchief, met het stadhuis op de achtergrond. Je bewering over deze foto klopt want er waren geen sloten. Er zijn wel meer foto’s van koeien aldaar gemaakt en er stonden er heel wat meer, maar beslist niet loslopend.
    Koeien werden daar in de jaren ’50 tijdelijk gestald. Ze stonden ook (en paarden) in Crooswijk http://www.rijnmond.nl/sites/default/files/imagecache/photo_popup/e/3/veemarkt_crooswijk_F64C3576A417EA95C1257AA0003A5AA1.jpg en dat duurde nog begin jaren ’70. En om het nog erger te maken…..op de plaats van het Millenniumgebouw was er vroeger een echt hertenkamp.

Schrijf hier je reactie

Heb je geen account? Maak hier een gratis reageerdersaccount aan. En bekijk hier de huisregels van dit forum.

Gerelateerde inhoud

Wil je dit soort artikelen blijven lezen?

Vers Beton kan niet bestaan zonder haar leden. Lees onbeperkt artikelen op Vers Beton voor € 7,50 per maand, de eerste maand is gratis.

Misschien vind je dit ook interessant

  • Wat heb je als Rotterdammer aan al die nieuwe hotels?

    • Hoog van de Toren

    Rotterdam kreeg er het afgelopen jaar veel hotels bij. Heel veel. Maar wat heeft de doorsnee stadsbewoner daaraan? Zes fotografen en zes schrijvers gingen op bezoek en lieten zich inspireren door wat ze aantroffen.

  • Wiel Arets, Campus Hoogvliet mag terug naar de keuken

    • Hoog van de Toren

    Zelfs de beste koks kunnen weleens een gerecht verpesten, ook al geven de ingrediënten en het recept er allerminst aanleiding toe. Volgens Marten Dashorst is het nieuwste gebouw van architect Wiel Arets in Hoogvliet zo’n geval.

  • Toen was er het Dakpark

    • Hoog van de Toren

    Hoera, het barbecueseizoen is geopend! Heel gezellig, maar met de eerste worstjes op de grill start in Rotterdam ook het jaarlijkse gemopper over het ontbreken van voorzieningen in bepaalde parken. Elsbeth Grievink heeft goed nieuws: het gras is nergens zo groen als op het Dakpark.

  • Alle artikelen

De agenda die je aan het denken zet

  • In gesprek over een nieuwe fossiele frontlinie: vloeibaar gas uit de VS

    Venue: Oase Rotterdam
    Datum:
  • Recht op Rust

    • Evenement

    Bij dezen nodigen we je uit voor de actie Recht op Rust, een kunstzinnige manifestatie op het plein voor Rotterdam Centraal in de nacht van donderdag 5 op vrijdag 6 oktober.

    Venue: Stationsplein
    Datum:
  • On Thursday 9 November Kim Stanley Robinson – one of our greatest living science-fiction writers – will join us on the occasion of his latest book The Ministry for the Future

    Venue: Hofpleintheater
    Datum:
  • Bekijk de agenda

De leukste vacatures in en om Rotterdam