Het is mis in de wijken van Rotterdam – te veel armen, te weinig kansrijke gezinnen. De scootertjes moeten plaatsmaken voor bakfietsen, zegt het bestuur. Stadssocioloog Gwen van Eijk buigt zich over de vermeende onbalans: “Ik heb nog nooit een beleidsmaker gehoord die bezorgd is over de scheve verhoudingen in Kralingen-oost.”
Al 13 reacties — discussieer mee!
heeft iemand wel eens met Evelien Tonkens gesproken?
Beetje flauw stuk maar ook wel herkenbaar. Natuurlijk gaat het er om de oververtegenwoordiging van lage inkomensgroepen in bepaalde woongebieden te voorkomen. En omdat de volksvertegenwoordigers dat liever wat bedekt willen presenteren komen ze met die welkome sociaal-economische samenstelling als instrument om de onbalans aan te tonen. Lekker neutraal maar voor het doel effectief. What else is new? En ach, ik vind het prima zo lang ze maar regelmatig blijven investeren in die wijken.
Als je echt gaat nadenken over het gebruik van dit soort instrumenten dan krijg je beschouwingen als hierboven. Het zijn hulpmiddelen om naar iets te kijken, meer niet. Ander mooi voorbeeld is het ook genoemde “Kinderen in Tel”. Daar hebben ze een ranglijst gemaakt van slechte wijken. En Rotterdam is rijk vertegenwoordigd bij de top 100, terwijl er duizenden wijken worden vergeleken. Maar ik kijk dan ook altijd even naar de topwijken, die staan helemaal onderaan. Héél veel van die wijken liggen in de buitengebieden van Nederland. Vooral het N-O is rijk vertegenwoordigd. Maar dat is dan wel vreemd. Want de hoogopgeleiden rennen gillend weg uit die topwijken, vaak via opleidingen in Groningen en Leeuwarden. Vergrijzing van de topwijken is het gevolg. Dan rennen ze, na hun opleiding, gillend door naar de Randstad en dan vooral Amsterdam. Als ze maar weg zijn uit die dooie gebieden in het N-O. Daar gaan vér buiten het centrum in een peperduur klein betonnen kutappartement samenwonen, kindje erbij en, in de traditie (ja, bijna folklore) van IJburg, na enkele jaren, weer scheiden. Maakt niet uit want de balans blijft prima. Immers, hoogopgeleid, autochtoon en een goed inkomen. Het kindje moet dus niet zeuren.
Gentrificatie definiëren als “de verandering die wijken doormaken wanneer sociale huurwoningen, theehuizen, euroshops en shoarmatenten langzaamaan worden vervangen door koopwoningen, koffietentjes, ateliers en biologische groentewinkels, en waar scooters plaatsmaken voor bakfietsen.” is nogal normatief.
Wetenschappelijk gezien is gentrificatie het proces waarbij een wijk verandert, zodanig dat het gemiddelde sociaal-economische niveau stijgt. Dit komt soms op hetzelfde neer, maar niet noodzakelijk. Middelland gentrificeert al jaren, ook al voor de gemeente en woningcorporatie ideeën kreeg hier in te grijpen.
Los van de definitie van gentrificatie geloof ik dat we in Nederland juist de perfecte middelen hebben om niet door te slaan in ‘hyper-gentrification’. Doordat woningcorporaties grote delen van wijken bezitten wordt, bijna automatisch, voorkomen dat wijken binnen no-time veranderen in Brooklyn Heights of West Village. Inderdaad, woco’s verkopen woningen en verhuren in de vrije sector, maar dan nog houden zij in elk van deze mindere wijken gigantische voorraden sociale huur over. En dat is maar goed ook.
@Ewout Versloot. Helemaal eens, en zeker met je aanduiding over Middelland. Die wijk was al veranderd maar dat gaat de laatste tijd nu helemaal razendsnel. Zeker het opknappen van de Binnenweg heeft daar de laatste jaren flink aan bijgedragen. In de Volmarijnstraat hebben de sommige mensen de waarde van hun woningen, ondanks de crisis, in 15 jaar tijd zien verdubbelen. En ja, dan is het uitroepen tot bakfietswijk is dan voor de hand liggend omdat die daar toch al in ruime mate rondrijden. Laatst kreeg ik een brief dat ook de Republiek Middelland is opgericht: http://www.republiekmiddelland.nl/
Ik dacht dat het zo’n flauwekul-initiatief was maar het initiatief werd door de gemeente gelijk met 9 miljoen gesteund. Ik ben benieuwd hoe dit gaat uitpakken.
Waar komen die bakfiets mensen vandaan?
Waar woonden zij eerst?en als ze naar rotterdam komen welke woningen laten zij dan achter,en waar zijn die woningen?
Waarom verlaten ze hun huidige woning om naar rotterdam te komen?werken ze hier? En wat voor werk doen ze?
Leuk artikel en een prachtige illustratie, alleen erg jammer dat deze zo is afgesneden in de opmaak.
Waar werken bakfietsmensen?
Zijn ze echt zo rijk?
Welke banen hebben zij?en zijn die allemaal in rotterdam?
Gaan ze ook per bakfiets naar hun werk?
In de volmarijnstraat wil je niet doodgevonden worden,bloempotjes aan de muren,roddeltantes op stoepjes zeer burgertrut gevoel.
Goed punt Ivo, er wordt aan gewerkt.
Onder wetenschappers is er nogal wat discussie over hoe gentrificatie precies moet worden gedefinieerd, maar dit leek me niet echt de plek om daarover uit te weiden. Maar als je er dan toch over begint: de zin ‘de stedelijke ruimte afstemmen op kapitaalkrachtige bewoners’ verwijst naar een wetenschappelijke definitie (Hackworth) en in andere definities gaat het ook om de verandering van woningtypen, winkels en voorzieningen, zoals ik ‘populariserend’ beschrijf.
Inderdaad verschillen onze steden op het punt van betaalbare (sociale huur)woningen, hoewel een deel van de goedkope woningen wordt bezet door scheefhuurders met hogere inkomens, dus dat zegt niet alles. Maar mijn punt is vooral: hoe zorgen we ervoor dat de stad betaalbaar BLIJFT?
Er zullen verschillen zitten tussen de mensen die een bakfiets bezitten, maar grofweg hebben we het hier over mensen die in Rotterdam hebben gestudeerd en tot zo’n 15 jaar geleden de stad verlieten zodra er kinderen kwamen maar nu blijven, of jonge gezinnen die van buiten komen. Ze kiezen voor de stad vanwege werk maar ook (vooral) culturele voorzieningen en diversiteit op allerlei manieren. Ze zijn vaak hoogopgeleid maar hoeven niet heel rijk te zijn. Deze groep wordt wel geassocieerd met de creatieve klasse, dus beroepen in kunst, cultuur, media, wetenschap, architectuur, etc., maar ook veel ambtenaren zouden best een bakfiets kunnen bezitten. Ik weet niet of er onderzoek is gedaan naar hoe zij zich naar hun werk verplaatsen – was een goede vraag geweest voor de nationale wetenschapsagenda.
Ha, mooie maatstaf, die bakfiets. Ik heb een bakfiets, bij gebrek aan een auto. En ben weliswaar hoogopgeleid, maar qua inkomen nogal ‘kansarm’. Wat mij opvalt in mijn buurt (oude noorden) is toch echt dat het gaat om het soort woningen. Of mensen trekken weg omdat hun bovenwoning domweg te klein wordt met twee koters, of mensen worden gek van alle maffe buren. Want eerlijk is eerlijk, er zitten me toch een hoop luidruchtige, agressieve, wereldvreemde types in al die panden van Vestig en co. Naast natuurlijk alle lieve buurtjes die ik ook heb. Maar wil je kansrijke mensen in Rotterdam houden, en jonge, koopkrachtige gezinnen, investeer dan in hemelsnaam in ruime woningen. En zorg dat die woningcorporaties, die toch geld hebben, hun achterstallige zooi voor een net bedragverkopen. Er staan genoeg enthousiastelingen te trappelen om van de huizen een paleis te maken. En dat is pas echt goed voor de cohesie in een wijk.
Bedoelde natuurlijk Vestia….
Natuurlijk kun je je afvragen wanneer het ideaal is bereikt want ik zou zeggen dat mijn ideale mix 100-0-0 is. Helaas is dat niet mogelijk en haalbaar. Het doel van gentrification is een verhoging van het gemiddelde inkomen; dat kan al als 1 enkele miljonair zich in een wijk vestigt. Maar daarmee verandert de buurt niet. Verbetering van een buurt moet vooral van de mensen zelf komen en is minder afhankelijk van het inkomen dan de beleidsmakers denken. Voor een prettige leefomgeving is iets anders nodig. Hier in Spangen schrok ik een paar weken geleden van de pestzooi op de Mathenesserdijk nadat de schapen hun graaswerk hadden gedaan. Dat heeft niets met inkomen te maken, arm en rijk kunnen hun afval netjes in een afvalbak gooien.
Zouden de huidige bewoners hun gedrag veranderen als er een paar bakfietsmoeders met bloemenslingers bij komen wonen? Dat betwijfel ik. Wel weet ik dat de armoede toen ik in de jaren 50-60 opgroeide niet veel anders was dan nu; misschien zelfs wel groter was. Maar mensen spraken elkaar aan op hun gedrag in de publieke ruimte. Dat lijkt me veel belangrijker dan het beleidsmatig schuiven met inkomensgroepen tot de door ambtenaren bedachte ideale mix is bereikt.