De plus van gepokt en gemazeld

De doorstroming in de Rotterdamse politiek is hoog. Te hoog in een aantal opzichten.
Wethouders komen en gaan. Dat geeft ambtenaren meer macht en speelruimte dan we zouden moeten willen. Voor een nieuwe wethouder echt weet hoe de vork in de steel steekt, is hij zeker een à twee jaar bezig.
Raadsleden zijn hun politieke leven maar voor één periode van vier jaar zeker. Daarna is het met ingehouden adem en samengeknepen billen afwachten of hun partij ze weer een plekje op de volgende kandidatenlijst gunt en, nog belangrijker, of de kiezers op verkiezingsdag een beetje willen meewerken.
Ook fractievoorzitters lossen elkaar in hoog tempo af. Zeker bij de grote fracties in de gemeenteraad is dat eerder een indicatie dat er stront aan de knikker is dan dat glorieuze tijden nakende zijn. In de periode 2010-2014 zagen we dat fenomeen bij de Rotterdamse sociaal-democraten. In die vier jaar stonden er bij de PvdA maar liefst vijf verschillende stuurmannen aan het roer. Het was achteraf (ik geef toe, dat is gemakkelijk praten) een omen van het electorale pak slaag dat de Pvda in maart 2014 te wachten stond. De partij tuimelde van 14 naar 8 zetels.
In deze raadsperiode lijkt de geschiedenis zich te herhalen bij de huidige grootste partij, Leefbaar Rotterdam. Met de komst van Ronald Buyt als nieuwe fractievoorzitter, een week of drie geleden, is ook deze fractie aan zijn vijfde chef in drie jaar bezig.

Hoe erg is dat eigenlijk? Dat wilde iemand van me weten, die helemaal niets van de Rotterdamse politiek volgt. Ik probeerde duidelijk te maken wat ik bedoelde met twee voorbeelden. Als de buurtsuper in een jaar vier keer van eigenaar wisselt, duidt dat zelden op een florissant bestaan. En als een voetbalclub in vier jaar acht trainers ziet komen en gaan, is de kans niet heel groot dat er dat jaar een sierlijke promotie in aantocht is.
Raadsleden zijn bofkonten als ze aan een tweede periode mogen beginnen. Bij elke gemeenteraadsverkiezing kunnen zeker 25 van de 45 Rotterdamse volksvertegenwoordigers hun koffers pakken. Afgedankt door hun eigen partij, die zoals dat steevast heet, “een goede mix wil van ervaring en vernieuwing”. Of door de kiezers, die daar nog een stevige schep bovenop doen. Grote winst en dramatisch verlies maken dat er op een kandidatenlijst bijna geen veilige of zekere plekken bestaan.
In Rotterdam sprong Leefbaar in 2002 van nul naar 17 zetels, de Pvda in 2006 van 11 naar 18 en in 2014 waren Nida, SP en D66 grote groeiers. Bij wethouders zien we dezelfde beweeglijkheid. In 2002 traden er drie wethouders aan met ervaring en vier zonder. In 2006 was het niet veel beter. Twee zittende wethouders gingen door en ze kregen gezelschap van maar liefst zes nieuwkomers. In 2010 zag het er iets beter uit: vier oudgedienden kregen versterking van drie verse krachten. Maar in 2014 ging de hele boel weer op de schop. Eén wethouder begon aan zijn tweede termijn, de vijf anderen werden kraakvers aangevoerd.
Zijn de nadelen van een hoge omloopsnelheid echt zo groot? Ik wil ze niet overdrijven. Nieuwkomers brengen nieuwe energie. Ze stellen vanzelfsprekendheden ter discussie. Ze kijken onbevangen naar het politieke bedrijf. Ze hebben nieuwe ervaring, ideeën en netwerken.
Maar toch. Als we willen dat raadsleden het bestuur echt goed controleren, is ervaring een punt dat telt. Als we verwachten dat er scherp op de besteding van ons belastinggeld wordt gelet, is kennis van zaken een groot pluspunt. Als we erop rekenen dat onze volksvertegenwoordigers zich niet met een kluitje in het riet laten sturen, is het handig als iemand in de politiek gepokt en gemazeld is.