Afgelopen maand sprak wethouder Langenberg zich uit tegen het aansluiten van de kolencentrales op het Rotterdamse warmtenet. Stap 1 richting het halen van het Parijsakkoord is daarmee gezet. Vatan Hüzeir en Chris Roorda leggen uit what’s next.
In juli dit jaar publiceerden we met veertig anderen op Vers Beton een pleidooi tegen de plannen om de kolencentrales op de Maasvlakte aan te sluiten op het Rotterdamse warmtenet. Daarmee was het Rotterdams Klimaat Initiatief geboren, een beweging van Rotterdammers die willen dat de stad stopt met vasthouden aan het fossiele energie verleden en kiest voor een duurzame toekomst.
Nu, een half jaar later, lijken de plannen voor kolenwarmte definitief van de baan. Wethouder Langenberg sprak zich afgelopen maand uit tegen deze plannen om kolencentrales aan te sluiten op het Rotterdamse warmtenet. Dat bleef niet onopgemerkt: Telegraaf kopte “Kolenwarmte lijkt voorbij”, het Financieel Dagblad schreef dat de toekomst van de Rotterdamse kolencentrales onzeker wordt en de kolenlobby schoot in de verdediging.
De eigenaren van de kolencentrales, Uniper en Engie, hoopten zich juist onmisbaar te maken door warmte te leveren aan de regio. Maar na het Rotterdamse ‘nee’ tegen de kolenkachel keerden ook de gemeente Westland en LTO-glaskracht zich tegen de kolenwarmte. Eerder hadden gemeente Den Haag en bierbrouwer Heineken hetzelfde gedaan. Het is precies de boodschap die wij ook wilden overbrengen: laten we stoppen met investeren in de kolencentrales en ons richten op de toekomst.
Al 13 reacties — discussieer mee!
Voor de helderheid, de cijfers bij d.) hebben alleen betrekking op de Groenlandse ijskap. Op Antarctica ligt bijna tien keer zoveel poolijs, maar daar is van noemenswaardige afsmelt geen sprake. Dat ijs ligt er al vele miljoenen jaren en dat zal nog vele miljoenen jaren zo blijven.
De suggestie dat Antarctica zou smelten, is ronduit lachwekkend omdat de gemiddelde jaartemperatuur op het plateau -50 graden is (versus -20 op de Noordpool). Er is geen enkele serieuze wetenschapper die beweert dat Antarctica smelt. De zuidpool is onvergelijkbaar met de Noordpool. Een paar graden opwarming maakt voor Antarctica geen enkel verschil. Pas bij een opwarming van 20+ graden zou daar in de zomermaanden noemenswaardige afsmelt plaatsvinden.
Beste meneer Bouman,
Uw berekening van het smeltend ijs van Groenland klopt van geen kant, want u vergeet een belangrijke wet uit de natuurkunde: ijs smelt sneller in water.
Zie hier de link naae zoals dat precies werkt voor de ijskap van Groenland.
https://www.nrc.nl/nieuws/2011/07/04/ijsklontjes-smelten-sneller-in-water-dan-in-lucht-a1475697
Het gaat steeds sneller, de schattingen lopen uit een, maar dát de zeespiegel stijgt door menselijk toedoen, (en met huidig verbruik steeds sneller gaat stijgen) daarover is er wetenschappelijke consensus. Vanuit welk kader redeneert u en presenteert u de cijfers als u alle knappe koppen van honderden universiteiten tegenspreekt?
Waar ik het mee eens ben, is dat we kritisch moeten zijn in onze zoektocht naar oplossigen: wat werkt? En wat kan beter? Welke vormen van duurzame energie zijn wenselijk, op basis van welke argumenten. Daarover kunnen we nog veel leren. Wel: hoe sneller hoe beter, want anders vrees ik dat onze mooie stad een tweede Wallonië wordt door onze afhankelijkheid van de fossiele industrie.
Mijn berekening klopt prima. U kunt hooguit stellen dat de aanname’s niet kloppen.
Ijs smelt sneller in water dat is geen natuurwet, maar een gegeven, maar de ijskap van Groenland ligt op land. In het artikel waar u naar verwijst wordt een jaar van exceptioneel afsmelten aangevoerd waarbij de waarde hoger ligt. Prima, neem 400 km3 als uitgangspunt, dan duurt het 7000 jaar. Het artikel rept van een stijging van 1,1 mm per jaar door die afsmelt, dat iets te hoog geschat, maar aangezien Groenland de grootste netto contributant is aan de zeespiegelstijging, klopt dat nog steeds vrij aardig met mijn geschetste 1,5 mm. Maar dat laat volkomen buiten beschouwing dat er wereldwijd steeds grondwater wordt opgepompt wat zorgt daling van land en eveneens bijdraagt aanstijging, volgens schattingen zelfs meer dan 0,5 mm.
Feit blijft dat er ondanks alle doemscnearios “en honderden knappe koppen” geen meetbare versnelling van de zeespiegelstijging aan de Nederlandse kust valt waar te nemen, eerderhet tegendeel. Dat riep ik tien jaar geleden ook al en ik heb nog steeds geen ongelijk. Als u peilgegevens kan vinden die mijn ongelijk aantonen; be my guest. maar verwar ze dan niet met satellietmetingen! Die weliswaar een iets hogere waarde geven rond de evenaar, vanwege de uitzettingscoefficient van warm water, maar evenmin een duidelijke versnelling laten zien.
Al die knappe koppen voorspelden die stijging telkens maar hij komt maar niet. Vandaar ook de enorme bijstelling in AR 5 van het IPCC. Van alle geschetste doemscenario’s en voorspelde grafieken uit eerder AR’s is er nu dus niet eentje juist gebleken. Maar daar hoor ik u en vele anderen dan weer niet over…
“Analyse van de samengestelde meetreeks langs de Nederlandse kust laat geen versnelling zien, ook niet in recente jaren. Dat blijkt als een trend geschat wordt met wiskundig verschillende trendmodellen (Baart et al., 2012; Visser et al., 2015).”
http://www.clo.nl/indicatoren/nl0229-zeespiegelstand-nederland-en-mondiaal
Zo goed dat Rotterdams Klimaat Initiatief!
Wat je met een groepje burgers allemaal niet kan bereiken. Dat geeft hoop!
In de hele discussie heeft naar mijn idee zeespiegelstijging veel aandacht gekregen maar veel belangrijker zijn c), waarom zou Nederland iets doen en d), de kosten.
Wat betreft c)
“Andere landen gaan zich niet beter gedragen omdat wij dat wel doen.”, nee zo werkt het inderdaad niet daar in Nederland te klein voor, gelukkig hebben China, de VS, India en de Europese Unie samen met vele andere kleinere partijen het akkoord van Parijs bereikt.
Dat China niets doet is onwaar, zie bijv. https://www.eia.gov/outlooks/ieo/images/figure_4-2.png en om het in een verder perspectief te plaatsen zie https://en.wikipedia.org/wiki/File:Co2-1990-2012.svg
Wat betreft de kosten: niet “It’s simply not gonna happen” maar “It’s happening” zie https://www.bloomberg.com/news/articles/2016-04-06/wind-and-solar-are-crushing-fossil-fuels
Voor Nederland ligt het allemaal wat moeilijker, wind is een goede bron maar dat kan alleen een deel zijn. Een groot deel van de energie wordt gebruikt voor warmte, om dat terug te dringen moeten bijv. snel de eisen voor nieuwe huizen en huizen die gerenoveerd worden omhoog.
De kosten voor de omschakeling zijn hoog, gelukkig zijn ze grotendeels eenmalig, terwijl voor fossiele brandstof je voor elke liter olie of ton kolen moet betalen.
De heren transitionisten zijn nu echt alle gevoel voor realiteit kwijt en dan krijg je dit soort persberichten uit de duurzame bullshit bingo. Wat is het toch makkelijk geld verdienen in de wereld van het ’transitiedenken’ van Roorda en Rotmans c.s. “beetje biofuels hier, windparkje daar, iets over 3d printen …” Alles fact free en niks doorgerekend. Allemaal gebakken lucht en kleren van de keizer, maar daar komen we over een jaar of tien wel achter.
“Nederland in 2035 uitstootvrij!” waar alle duurzame maatregelen uit het energieakkoord niet eens 14% gaan halen volgens de nationale Rekenkamer maar wel 73 miljard (!) gaan kosten. Dan resteert nog 86% verduurzamen wat op deze manier nog vele honderden miljarden extra gaat kosten. Hoe we dat exact gaan doen en wat dat kost, is kennelijk teveel moeite om nu eens te berekenen. Voor elk windpark krijg je een kolencentrale erbij voor de backup als het niet waait of te hard, of de vraag te groot is of te klein. Die kolencentrale moet ook nog eens inefficiënt op en afregelen; de rendementsverliezen die dan optreden zijn groter dan de winst van het windpark, maar dat krijg je duurzame denkers niet aan verstand gepraat. Over de schadelijke onzin van biofuels en biochemie is al genoeg gezegd door de Koninklijke academie van wetenschappen.
Het gaat gelukkig niet gebeuren en zeker niet in dat tijdsbestek, maar mondiaal bezien maakt het dan ook geen enkel verschil omdat alleen de groei van de uitstoot in China en India jaar op jaar al meer is dan wij in West Europa besparen. Voorlopig gaat het met de zeespiegelstijging aan de Nederlandse kust een stuk minder hard dan met al het papier dat verspild wordt aan duurzame rapporten. 1,5 millimeter stijgt de zeespiegel per jaar en daar zit al honderd jaar geen versnelling in. In dit razende tempo staat het water over 100 jaar misschien wel 15 cm hoger! Gelukkig waren de kosten van de Deltawerken maar 5 miljard, een schijntje vergeleken bij al het geld dat in onrendabele windmolens wordt gepompt.
In reactie op M. Bouman:
U zegt, corrigeer me als ik het verkeerd samenvat: a) een fossielvrije toekomst is te duur, b) duurzame energie is niet stabiel genoeg om in onze energie te voorzien, c) wat we in Nederland doen maakt niet uit, want in andere landen stoten ze toch alleen maar meer uit en, tenslotte, d) de gevolgen van klimaatverandering vallen wel mee.
In omgekeerde volgorde:
ad d) Vanwege de manier waarop klimaatverandering werkt, treden de gevolgen vertraagd op ten opzichte van de veroorzaking ervan. Ook zijn er zogenaamde ’tipping points’ waarbij het in één keer snel verandert. Twee goede voorbeelden daarvan betreffende zeespiegelstijging zijn het verdwijnen van de Groenlandse ijskap en de West-Antarctische ijskap, die beiden – als ze zo hard blijven smelten als ze nu doen – de zeespiegel met meerdere meters laten stijgen in slechts enkele jaren zodra een kritische broosheid van de ijskap is overschreden.
ad c) Dit is een klassiek voorbeeld van een ‘prisoners’ dilemma’. Als iedereen zich goed gedraagt, wordt iedereen beloont. Als één iemand de rest flest, is hij beter af dan de rest. Het klopt absoluut dat, als andere landen niets doen tegen klimaatverandering, de Nederlandse inspanningen om klimaatverandering tegen te gaan niet veel gevolg zullen hebben. Er zijn vele redenen om ons desondanks ‘goed’ te gedragen: 1) de kans dat anderen de boel flessen wordt verkleind door samen te werken, bijvoorbeeld door het Akkoord van Parijs, 2) op de lange termijn loont het om je goed te gedragen, want anderen gaan je meer vertrouwen, 3) er is geen toekomst voor een economie die afhankelijk blijft van eindige en vervuilende grondstoffen, 4) voorlopers worden beloond door kennis, kunde en mooie exportproducten, 5) het is, dat geldt althans voor mijzelf, simpelweg inspirerend en motiverend om me in te kunnen zetten om de toekomst mooier te maken dan het heden. Daar hoort heel veel bij. Fossiele industrie, extractivisme en toenemende ongelijkheid in elk geval niet. Ik nodig je van harte uit om mee te helpen bouwen aan die toekomst.
ad b) Duurzame energie is uiteraard grilliger dan fossiele energie. Het is daarentegen pertinent onwaar dat we kolencentrales nodig hebben als ‘batterij’ of achtervang voor als de wind niet waait en de zon niet schijnt. Daar zijn véél betere oplossingen voor, zoals bijvoorbeeld het omhoog pompen van water bij wijze van een ‘zwaartekrachtbatterij’.
ad a) Wat is duur? Een onduurzame toekomst, dát is pas duur! Wat vaak vergeten wordt, is dat een investeringssom op zich niets zegt. 12 miljard, is dat veel? Niet als je het voor 0.2% kunt lenen en binnen een paar jaar terug hebt verdiend, maar er daarna nog vele jaren van kunt blijven genieten. Hoeveel zijn droge voeten en schone lucht waard? Overigens worden voor concrete investeringen uiteraard (tot in den treurnis) doorrekeningen gemaakt, anders komen de investeringen niet van de grond. Dit stuk op Vers Beton gaat niet tot die diepgang in op concrete projecten. Wellicht een idee voor een follow-up?
Zeespiegelstijging is in alle voorspellingen tot op een punt logaritmisch. Als het eenmaal echt begint dan is er voor Rotterdam geen redden meer aan. Wil je dat?
Deze discussie heeft niet zo veel zin op deze manier want de paar ‘feiten’ die u benoemt, tussen alle dramatiek door, zijn simpel te weerleggen. Vooral ook omdat u in navolging van andere transitiegoeroes niet de moeite neemt enige bewering met cijfers te onderbouwen. Voor iemand die dit zijn vak noemt is dat betreurenswaardig, maar u bent in goed gezelschap. Ik heb Jan Rotmans ook maar zelden op een solide doorgerekend verhaal betrapt. Ik zou de duurzaamheidsbeweging een stuk serieuzer nemen als ze nu eens voorbij de slogans en onliners kwamen, maar helaas.
De bewering dat de zeespiegel in ‘slechts enkele jaren meerdere meters kan stijgen’ toont aan dat u feitelijk geen verstand van zaken heeft. Het IPCC doet die bewering nergens en heeft al haar schattingen voor de zeespiegelstijging enorm naar beneden bijgesteld in (zie AR5). Ik kan u uitleggen waarom dat is, (latente warmtebergingscapaciteit van de oceanen) maar dat wordt te lang en te ingewikkeld.
Tegen beter weten in laat ik me toch verleiden tot een repliek:
d.) Pure klimaathysterie en aantoonbare onzin. U heeft simpelweg geen benul wat de jaarlijkse afsmelt is, niet hoeveel de aangroei is, noch hoeveel ijs er uberhaupt ligt. Dat geeft niet -meeste mensen weten het niet- maar presenteer het dan niet als een feit.
Er is nu een jaarlijks afsmelt van zo’n 200 km3 ijs per jaar. Dat lijkt veel, maar er ligt 2.850.000 km3 ijs. In dit tempo duurt het dus nog ruim 14.000 jaar voordat alles afgesmolten is (vandaar die zeer geringe zeespiegelstijging per jaar). Over 14.000 jaar zitten we al lang in een nieuwe ijstijd met hele andere problemen.
Antarctica smelt niet noemenswaardig en zag in 2014 en 2015 nog een record aan ijsgroei: https://www.nasa.gov/content/goddard/antarctic-sea-ice-reaches-new-record-maximum.
Hele argument in één keer weg.
c.) Dat is een naïef argument dat uitgaat van een wereldbeeld dat alweer aantoonbaar niet klopt. Andere landen gaan zich niet beter gedragen omdat wij dat wel doen. We vinden al heel lang dat China (en Rusland Saudie Arabië enz) de mensenrechten zou moeten respecteren en geen doodstraffen zou moeten uitvoeren, maar daar trekken zij zich niks van aan en waarom zouden ze ook.
Zo ook de groei van kolenstook door China en India, deze groeit onverminderd. India heeft zelfs een 5-jarenplan om de energie output van kolencentrales te verdubbelen. In China komt er elke week een nieuwe kolencentrale online.
Vergroening op enige schaal kunnen China en India simpelweg niet betalen, want de prijs loopt in de biljoenen (1000 miljard) per jaar en zou daarmee op de staatsbegroting van bijv de Volksrepubliek meer gaan kosten dan in de uitgaven voor defensie en volksgezondheid bij elkaar (!) En dat in een land waar honderden miljoenen mensen nog in bittere armoede leven. It’s simply not gonna happen.
b) In theorie ja, inde praktijk nee. Waar zijn die zwaartekrachtbatterijen in de praktijk? Die zijn er in Nederland niet. In theorie kan het, maar in de praktijk wordt dat zo duur en omvangrijk dat alles twee keer zo duur wordt. Geen 73 mld voor de SDE+ regeling maar een whopping 146 mld voor nog steeds maar 14% duurzaamheid. Volkomen irreëel.
a.) “Wat is duur?” Dat heb ik u zojuist in enkele gevallen concreet voorgerekend. Als mensen straks meer kwijt zijn aan stroom dan aan huur of hypotheek dan vinden de meesten dat duur ja.
In het licht van het voorgaand is het “droge voeten” argument een valse voorstelling van zaken. Droge voeten hebben we dankzij de Deltawerken en niet dankzij windmolens, of het moet de zestiende eeuwse variant zijn die we gebruikten om polders leeg te pompen. Dat is dan meteen ook de enige nuttige toepassing van windkracht; voor betrouwbare energielevering zijn ze uitermate ongeschikt.
feitenvrij en inhoudsloos gejammer
…
“Zeespiegelstijging is in alle voorspellingen tot op een punt logaritmisch.”
Misschien, maar “alle” lijkt me veel te sterk. Als het al logaritmisch is dan dat over zo lange termijn dat voor effecten voor 10-100 jaar het prima als lineair benaderd kan worden.
Mogelijke >extra< zeespiegelstijging door de opwarming van de aarde lijken me geen probleem voor Nederland, misschien voor de rest van de wereld maar daar heeft M. Bouman geen boodschap aan.
Bedankt voor de link, de quote genoemd staat er inderdaad maar er staat ook onder Wereldwijde zeespiegelstijging:
Over de periode 1901-1990 wordt in beide benaderingen een toename van 1,2 tot 1,5 mm per jaar geschat. Over de periode 1993-2010 wordt een sterkere toename gevonden, namelijk van 2,8 tot 3,0 mm per jaar. Het IPCC (2013) komt tot een vergelijkbare conclusie: tussen 1993 en 2010 steeg de mondiale zeespiegel zeer waarschijnlijk met 3,2 mm per jaar. Het IPCC geeft voor deze schatting een ondergrens van 2,8 en een bovengrens van 3,6 mm per jaar
Hetzelfde staat verkort in de Intro:
Vanaf 1993 vertoont de mondiale zeespiegel een versnelling.
Waarschijnlijk vind M. Bouman de Nederlandse zeespiegel belangrijker, maar misschien is de de stijging in de dichtstbijzijnde wel het belangrijkst…