De rapen waren goed gaar, nadat Leefbaar Rotterdam Ahmed Aboutaleb eerder deze week wegzette als een onbetrouwbaar bestuurder. En zo zijn ze weer terug bij af, denkt Peter van Heemst.
“Het voelde alsof ik een trap in mijn buik kreeg.” Het is een beeld dat blijft hangen. Bijna fysiek. Au. Dat doet pijn. Zeker als de woorden zijn opgetekend uit de mond van iemand waarvan je dat niet onmiddellijk verwacht, de burgemeester van Rotterdam. Het deed mij even denken aan die eerste spraakmakende uitspraak van hem, over een heel andere kwestie weliswaar, maar ook een blijvertje: “Als het je hier niet bevalt, dan rot je toch op.”
De aanleiding om voor de tweede keer uit de slof te schieten was een persoonlijke. Aboutaleb was door Leefbaar Rotterdam in de krant weggezet als een onbetrouwbare bestuurder. En als zijn integriteit in twijfel wordt getrokken, kan hij zijn ergernis of boosheid maar moeilijk onderdrukken. Dus bleef het niet bij de trap in de buik. Nee, de burgemeester deed er nog een schep boven op in het raadsdebat van afgelopen donderdag. “Toen ik zag dat Leefbaar Rotterdam deze woorden later op de eigen website herhaalde, was het alsof ik ook nog een stomp in mijn gezicht kreeg.”
De rapen waren kort gezegd goed gaar. De relatie tussen de burgemeester en Leefbaar Rotterdam leek na negen jaar terug bij af.
In 2006 verliep de entree van Aboutaleb in de Rotterdamse behoorlijk gênant. Marco Pastors, de leider van Leefbaar Rotterdam, toen de grootste oppositiepartij, overhandigde hem in de plechtige installatievergadering een envelop om zijn Marokkaanse paspoort te kunnen retourneren. Ronald Sörensen trok een weekend lang langs alle tv programma’s om Aboutaleb te beledigen en – ik heb er geen ander woord voor – met modder te gooien omdat de nieuwe burgemeester over drie eigenschappen beschikte die bij Leefbaar als een lap op een rode stier werkten. Hij was van de PvdA. Moslim. En van Marokkaanse afkomst.
Nog geen elf maanden later diende Marco Pastors een motie van afkeuring in. Aboutaleb moest van hem onmiddellijk vertrekken. Het was een emotionele opwelling van Leefbaar Rotterdam, vermoed ik. Vooral ingegeven door de naderende gemeenteraadsverkiezingen van maart 2010. Het effect was rampzalig. Leefbaar Rotterdam zette zich politiek buiten spel omdat iedereen inzag dat het volkomen ongeloofwaardig zou zijn als Leefbaar Rotterdam ging deelnemen aan een coalitie onder leiding van een burgemeester waarvan de partij vier maanden eerder had gezegd dat hij absoluut ongeschikt was voor zijn werk.
Na deze barre start zag Leefbaar Rotterdam met lede ogen aan hoe de burgmeester gestaag aan populariteit won. En uiteindelijk kozen de Leefbaren eieren voor hun geld. “If you can’t beat him, then join him”, hebben ze op het Leefbaar-hoofdkantoor vast gedacht. Wat hielp, was het vertrek van Pastors en Sörensen uit de lokale politiek. Wat ook hielp, was dat Joost Eerdmans wat vrolijker en relaxter door de politieke wereld fladdert dan zijn twee voorgangers. Maar, nog belangrijker, voor een terugkeer in het stadsbestuur na de verkiezingen van maart 2014 moest het verzet tegen Aboutaleb worden gestaakt. Zijn herbenoeming zat er aan te komen en het was onbestaanbaar dat een van de drie coalitiepartijen zich in september van dat jaar zou uitspreken tegen een tweede termijn voor de burgemeester.
Om de sierlijke beweging van Leefbaar Rotterdam goed zichtbaar te maken, citeer ik uit het interview in Trouw van 14 juli 2014 met Joost Eerdmans: “In zijn beginperiode gedroeg Aboutaleb zich onzeker en krampachtig en was hij nadrukkelijk bezig zichzelf te bewijzen. (…) De nestor van onze partij, Dries Mosch, een portret, Rotterdamser kan bijna niet, is écht van hem gaan houden, net als een hoop Rotterdammers. Dries kan bijna in de fanclub. Aboutaleb is van ver gekomen. Er zijn zeker Leefbaren die nog gereserveerd zijn, maar het wil wel wat zeggen.” Het grote inlijven was begonnen. Ook gênant. Maar dan weer anders. En de burgemeester leek het minzaam te incasseren.
De jaren die volgden waren roerig. Leefbaar Rotterdam had drie eigenschappen die bij Aboutaleb als een rode lap op een stier leken te werken. Het taalgebruik was wat aan de ruige kant. De compassie met uitgeprocedeerde asielzoekers bescheiden. En er werd met twee monden gepraat bij de komst van een azc. De burgemeester moest het in de gemeenteraad bij dit soort kwesties (in zijn ogen kwesties van beschaving, van fatsoen) zonder de steun van coalitiepartij leefbaar Rotterdam doen.
En ja. Nu zijn Leefbaar en de burgemeester terug bij af. Weer vloog Leefbaar Rotterdam uit de bocht in het zicht van verkiezingen, die voor de Tweede Kamer dit keer. De term ‘onbetrouwbaar’ kwam uit de mond van het Leefbaar Rotterdam-raadslid dat op plek vier van de partij VNL staat. Wat extra publiciteit kan ze dus goed gebruiken. Maar de gevolgen van haar harde beschuldiging kunnen verstrekkend zijn. Aboutaleb is, anders dan het Rotterdams Dagblad suggereerde, niet afhankelijk van steun van Leefbaar. Het is precies andersom. Leefbaar is afhankelijk van zijn steun. Als D66, CDA, PvdA en andere partrijen in de gemeenteraad in 2018 geen brood zien in een coalitie met een partij die de leider van het stadsbestuur onbetrouwbaar noemt, kan wederom vier jaar oppositie om de hoek liggen.
Om te reageren moet je ingelogd zijn. Inloggen kan je hier. Als je nog geen account hebt meld je nu aan als supporter of maak hier een gratis reageerdersaccount aan.