Hoe Setkin Sies de belangrijkste politicus van Rotterdam werd

Het was een verbluffende actie. Een knappe actie vooral. Nog geen week nadat de coalitie van Leefbaar Rotterdam, D66 en CDA haar meerderheid in de gemeenteraad was kwijtgeraakt, schoot Setkin Sies, oftewel de eenmansfractie van ChristenUnie/SGP, te hulp en was een politieke impasse afgewend.
Een week lang had de oppositie zich rijk gerekend. Dankzij het overlopen van een raadslid van Leefbaar Rotterdam naar NIDA was de wankele machtsbalans in de gemeenteraad dramatisch omgeslagen: niet langer stonden er tegenover 23 coalitieraadsleden 22 van de oppositie. Zeven dagen waren de krachtsverhoudingen precies andersom.
De oppositie in Rotterdam is breed en versnipperd. Zeven partijen maken er deel van uit: SP, NIDA, VVD, GroenLinks, Partij voor de Dieren, PvdA en jawel, de combinatie ChristenUnie/ SGP. Een hecht, gesloten front hebben ze nooit gevormd. Wat ze vooral bond, was de weerzin tegen Leefbaar Rotterdam. Maar de inhoudelijke overeenkomsten waren en zijn, laat ik het vriendelijk zeggen, niet al te groot.
Toen de coalitie haar meerderheid kwijt was, was de oppositie tot op het bot verdeeld over de existentiële vraag: wat nu te doen? Nemen wij, de nieuwe meerderheid, de macht in de stad over en vormen we een nieuw stadsbestuur? Of gaan we een pakket eisen opstellen waaraan het zittende college moet voldoen, wil ze in de raad op solide nieuwe meerderheden kunnen rekenen? Vragen we CDA en D66 te breken met Leefbaar en met ons verder te gaan? Of wordt het ieder voor zich en Aboutaleb voor ons allen?
Er was geen draaiboek. Geen gemeenschappelijk programma. Laat staan eensgezindheid. In Trouw van afgelopen zaterdag publiceerde Niels Markus een uitgebreide en superspannende reconstructie van de soloactie die de ChristenUnie in deze benauwde uren en dagen heeft gemaakt. De partij hield de oppositie een beetje te vriend, maar schoof en passant aan bij Leefbaar, CDA en D66 om over een “zomerakkoord” te gaan onderhandelen, over punten dus die ze wilde binnenhalen om de coalitie weer aan een meerderheid te helpen. En in de politiek geldt: met geld is niet alles, maar wel veel te koop. Want geld betekent dat ideeën kunnen worden omgezet in resultaat. Dat wensen tot uitvoering gaan komen. Dat een politiek programma leidt tot daden.

Verrast. Geërgerd, Chagrijnig. Verbijsterd. Boos. De manoeuvres van Setkin Sies oogstten bij zijn oude strijdmakkers van de oppositie afgrijzen. Vooral, vermoed ik, omdat hij zich neerlegde bij de eis van Leefbaar Rotterdam dat hij de bestaande afspraken over integratie en inburgering zou moeten accepteren. Mij verbaast de keuze van de ChristenUnie niet. Ze heeft in de Roerige Rotterdamse politiek een lange traditie van bruggen bouwen. Dat is de afgelopen weken ook door veel politieke commentatoren over het hoofd gezien. De wil om zich te plaatsen tussen de machthebbers in een coalitie en de critici van de oppositie zit bij de Rotterdamse ChristenUnie in de genen gebakken. En het blijkt te werken.
Neem de raadsperiode 2006-2010. Tot twee keer toe was de voorganger van Setkin Sies, Remco Oosterhoff, de man die een verzoenende en bemiddelende rol speelde in de Rotterdamse politiek. Eerst toen in 2008 de sollicitatiecommissie voor een nieuwe burgemeester aan de slag ging en moest worden voorzien van een voorzitter. De PvdA, met 18 zetels de grootste partij in de raad, had die plek kunnen claimen, maar om de verhoudingen met Leefbaar bij dit precaire project zo ontspannen mogelijk te houden, werd de voorzitter van de eenmansfractie van de ChristenUnie/SGP met deze klus belast. Voor alle partijen in de toen ook al hectische Rotterdamse politiek was hij een acceptabel compromisfiguur.
Later brak in Rotterdam de pleuris uit toen er geruchten gingen over fraude en andere wantoestanden bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2010. De stroom klachten en beschuldigingen was zo groot dat er een uitgebreide hertelling volgde. De commissie die de gemeenteraad over de uitslag en het verloop van de verkiezingen moest rapporteren, stond onder leiding van, jawel, Remco Oosterhoff. Alleen al dat gegeven zorgde in die roerige weken voor wat rust in de tent.
In de volgende raadsperiode, die van 2010-2014 werd wederom op Oosterhoff, toen ex-politicus, een beroep gedaan. Het college van Burgemeester en Wethouders schoof het bestuur van de deelgemeente Feyenoord aan de kant en er moest een interim-bestuur komen om de lopende zaken netjes af te handelen. En, als een duveltje uit een doosje, kwam Oosterhoff tevoorschijn. Vriend en vijand waren over die keuze zeer te spreken.

In de periode 2014-2018 zette Setkin Sies deze lijn voort. Het viel misschien wat minder op. Misschien werden zijn oproepen in de raad wat minder gehoord. Maar de rode draad was er nog steeds: de behoefte om weg te blijven van polarisatie, de wil om tussen oppositie en coalitie in te gaan staan. En wie versterking zoekt, komt dan heel snel en heel vanzelfsprekend bij de ChristenUnie/SGP uit.
Is daarmee de rust rond het college tot maart 2018 verzekerd? Nee, is mijn verwachting. Want de ChristenUnie kijkt fundamenteel anders aan tegen de multiculturele stad dan Leefbaar Rotterdam. Lees er het portret van Sies en zijn opvolger Tjallink Vonk in het Rotterdams Dagblad van vandaag er maar op na. Als Leefbaar-lijsttrekker en wethouder Joost Eerdmans de komende maanden steeds meer in campagnestand gaat staan om PVV-kiezers te lokken, dan zal het contract met de koers die de ChristenUnie vaart, ook onder de nieuwe lijsttrekker, bijna onhoudbaar worden.
Zonder wethouder en met slechts één zetel in de raad, maar wel met een zomerakkoord en met 22 coalitieraadsleden aan de ene en 22 oppositieraadsleden aan de andere kant, is Setkin Sies ineens de belangrijkste politicus van Rotterdam. Voor Eerdmans is het meer oppassen geblazen dan ooit te voren.