Ga naar de inhoud

Hoe de Rotterdamse kunstwereld opbloeide tijdens de bezetting — betaald artikel

Dit artikel is voorzien van een blokkade in verband met betaalde toegang, waardoor een gedeelte van de inhoud pas leesbaar is wanneer je bent ingelogd en beschikt over een geldig abonnement.

De Rotterdamse kunst en cultuurwereld heeft geen achterstand opgelopen door het bombardement en de Tweede Wereldoorlog. Integendeel: zij floreerde meer dan ooit tevoren tijdens de bezetting. Maar dat leverde een duivels dilemma op voor kunstenaars, beschrijft Sandra Smets.

Het waren goede tijden, vertelde de Rotterdamse kunstenaar Herman Bieling in Museum Boymans, bij de opening van een door hem samengestelde groepstentoonstelling van Rotterdamse kunstenaars. Voor de kunstenaars werd nu veel meer gedaan dan in eerdere jaren, legde hij uit. Hij had vijf burgemeesters en tal van gemeenteraadsleden meegemaakt, waarbij Rotterdam steeds een materialistische stad was gebleven. Kunst was eerder nog géén regeringszaak. Maar nu was er een nieuwe orde, stelde hij, waarin kunstenaars hun werk zouden moeten uitdragen om het volk te verheffen.

Het was ook een sneer naar de kunstenaars die niet mee wilden exposeren, want die waren er. Bieling hield de toespraak namelijk in 1943. Die nieuwe orde, dat was een nationaal-socialistische orde. De zeventig kunstenaars die werk hadden ingestuurd om mee te exposeerden, hadden zich gemeld bij de Kultuurkamer. Dat was een jaar eerder verplicht geworden voor kunstenaars die hun beroep wilden blijven uitoefenen. De Kultuurkamer was een soort gildensysteem en deel van een nationaal-socialistisch gedachtengoed, waar ook Boymans-directeur Dirk Hannema mee sympathiseerde. In dat museum organiseerde Bieling met regelmaat tentoonstellingen, maar dat was anders geweest.

DIA01_kersttentoonstelling1929
Protesttentoonstelling op het stadhuis in 1929 door Rotterdamse kunstenaars beeld: Stadsarchief Rotterdam

Gerelateerde inhoud

Steun onafhankelijke journalistiek

Als abonnee van Vers Beton kun je alle artikelen onbeperkt lezen en delen met je eigen netwerk. Je bent al lid vanaf € 7,50 per maand, de eerste maand lees je gratis.

Misschien vind je dit ook interessant

  • Zonnebril, zonnebrand en acht Rotterdamse zomerboeken

    • Kunst en Cultuur

    Of je deze zomer nou op de Balkan zit of op je balkon: zonder boek geen vakantiegevoel. Vers Beton tipt daarom acht Rotterdamse zomerboeken. Van juicy roman tot eindeloos bladerboek en van feministisch zelfhulpboek tot zeemanskookboek.

  • Rotterdam in de voetsporen van Bordewijks ‘Karakter’

    • Kunst en Cultuur

    Mediatoerisme wordt steeds populairder: je bezoekt plekken uit romans, films of series. Journalist Sjoerd Wielenga stapt in de voetsporen van de hoofdpersoon uit Bordewijks klassieker Karakter, Jacob Katadreuffe, een ambitieuze Rotterdamse rechtenstudent uit de vorige eeuw. En en passant ontmoet Wielenga zelfs zijn eigen voorouders.

  • Stoppen met Boijmans (zoals het was)

    • Kunst en Cultuur

    Het Boijmans kunnen we beter dicht laten, volgens cultureel ondernemer Hajo Doorn, toeristen weten Rotterdam toch wel te vinden. En cultureel en artistiek was het museum toch al een tijdje vergane glorie. Zijn oplossing: maak er een tempel voor fashion en popcultuur van.

  • Alle artikelen

De Stadsagenda

De leukste vacatures in en om Rotterdam

  • Eigen initiatief van bewoners vind je boeiend. Je helpt graag bewoners om hun buren (beter) te leren kennen en hun plannen om te zetten in concrete acties. Je werft nieuwe straten, geeft advies, keurt de aanvragen goed (en soms ook af) en houdt de uitvoering in de gaten. Je bent een ervaren en communicatieve communitybuilder die Rotterdammers en hun buren bij staat met raad en daad.

  • Jij weet met jouw spark en gevoel voor gastvrijheid onze bezoekers te betoveren en bezorgt iedereen graag een warm welkom. Je houdt van servicegericht werken en wilt graag bijdragen aan een goed kaartverkoopproces voor onze bezoekers.

  • Bekijk alle vacatures