Ga naar de inhoud

Hoe de Rotterdamse kunstwereld opbloeide tijdens de bezetting — betaald artikel

Dit artikel is voorzien van een blokkade in verband met betaalde toegang, waardoor een gedeelte van de inhoud pas leesbaar is wanneer je bent ingelogd en beschikt over een geldig abonnement.

De Rotterdamse kunst en cultuurwereld heeft geen achterstand opgelopen door het bombardement en de Tweede Wereldoorlog. Integendeel: zij floreerde meer dan ooit tevoren tijdens de bezetting. Maar dat leverde een duivels dilemma op voor kunstenaars, beschrijft Sandra Smets.

Het waren goede tijden, vertelde de Rotterdamse kunstenaar Herman Bieling in Museum Boymans, bij de opening van een door hem samengestelde groepstentoonstelling van Rotterdamse kunstenaars. Voor de kunstenaars werd nu veel meer gedaan dan in eerdere jaren, legde hij uit. Hij had vijf burgemeesters en tal van gemeenteraadsleden meegemaakt, waarbij Rotterdam steeds een materialistische stad was gebleven. Kunst was eerder nog géén regeringszaak. Maar nu was er een nieuwe orde, stelde hij, waarin kunstenaars hun werk zouden moeten uitdragen om het volk te verheffen.

Het was ook een sneer naar de kunstenaars die niet mee wilden exposeren, want die waren er. Bieling hield de toespraak namelijk in 1943. Die nieuwe orde, dat was een nationaal-socialistische orde. De zeventig kunstenaars die werk hadden ingestuurd om mee te exposeerden, hadden zich gemeld bij de Kultuurkamer. Dat was een jaar eerder verplicht geworden voor kunstenaars die hun beroep wilden blijven uitoefenen. De Kultuurkamer was een soort gildensysteem en deel van een nationaal-socialistisch gedachtengoed, waar ook Boymans-directeur Dirk Hannema mee sympathiseerde. In dat museum organiseerde Bieling met regelmaat tentoonstellingen, maar dat was anders geweest.

DIA01_kersttentoonstelling1929
Protesttentoonstelling op het stadhuis in 1929 door Rotterdamse kunstenaars beeld: Stadsarchief Rotterdam

Gerelateerde inhoud

Wil je dit soort artikelen blijven lezen?

Vers Beton kan niet bestaan zonder haar leden. Lees onbeperkt artikelen op Vers Beton voor € 7,50 per maand, de eerste maand is gratis.

Misschien vind je dit ook interessant

  • Hoe Millennials en Gen-Z de kunstmarkt gaan veranderen

    • Kunst en Cultuur

    Millennials en Gen-Z zijn de nieuwe generatie kunstkopers. Ze zijn niet vermogend, maar dat geeft niet: ze gaan voor betaalbare kunst, online. Jonasz Dekkers sprak met een ondernemer die samen met een compagnon deze affordable art aan de man brengt en opkomende kunstenaars naar een hoger plan wil tillen.

  • Festivals in Rotterdam: “Er blijft altijd een dilemma tussen rust en reuring’’

    • Kunst en Cultuur

    Duizenden uitzinnig dansende mensen, culinair genot bij foodtrucks of culturele verrijking op De Parade: festivals brengen levendigheid in de stad. Tegelijkertijd nemen ze de publieke ruimte in. Zoals op pleinen en parken waar bewoners ontspannen of de hond uitlaten. Van wie is de publieke ruimte?

  • De Boijmans-tentoonstelling in het Rijksmuseum is een bliksemafleider voor wat er speelt in Rotterdam

    • Kunst en Cultuur

    In een speciale tentoonstelling in het Rijksmuseum zijn maar liefst negentig werken te zien uit de Boijmans-collectie. Lindy Kuit nam een kijkje: “In het licht van de verbouwingsperikelen is de tentoonstelling in het Rijksmuseum bijna profetisch.”

  • Alle artikelen

De agenda die je aan het denken zet

  • A new edition of A Mic of One’s Own, a series of collaborations between Kunstinstituut Melly and The Writer’s Guide (to the Galaxy)!

    Venue: Kunstinstituut Melly
    Datum:
  • De debuutroman van Ireen van der Lem begint op de dag dat de woningcorporatie een bewonersavond houdt over de voorgenomen sloop van de woningen in een staat; en eindigt op de dag dat de laatste bewoner wordt uitverhuisd.

    Venue: De leeszaal
    Datum:
  • On Monday 11 December, Rotterdam based platform for metropolitan issues De Dépendance and Lighthouse Reports welcome economist Jennifer Clapp, one of the world’s leading authorities on food systems, in BlueCity. 

    Venue: BlueCity
    Datum:
  • Bekijk de agenda

De leukste vacatures in en om Rotterdam