Misschien kwam het doordat Manchu al een paar lessen afwezig was. Zonder Manchu was Hamdi maar de enige mannelijke cursist in de groep. Dat doet iets met een man als hij. De les stond geheel in het teken van het persoonlijk voornaamwoord en dus schreef ik eerst op het bord alle persoonlijk voornaamwoorden op. Er gingen algauw geluiden op van herkenning, we hadden immers al genoegzaam geoefend met de vervoeging van werkwoorden, waarbij het persoonlijk voornaamwoord zoals u wellicht weet van het grootste belang is omdat het de vorm van het werkwoord bepaalt. Daarna deelde ik stencils uit met daarop twee oefenopdrachten. De eerste opdracht was een invuloefening waarbij steeds uit drie persoonlijk voornaamwoorden gekozen moest worden. We deden dit gezamenlijk en één voor één, zodat iedereen minstens één keer aan de beurt kwam. Degene die het luidst meedeed, vooral als hij niet aan de beurt was, was onze Hamdi.
Hij was als een kind dat nooit geleerd heeft om te delen. Dat het niettemin telkens fout was wat hij riep, vond hij niet eens belangrijk. Belangrijker was zijn eergevoel. Want wat als nou bleek dat hij, Hamdi, de enige mannelijke cursist in de klas, ook nog eens de enige was die het persoonlijk voornaamwoord niet snapte? Straks ging die oude taart genaamd Bushra, die dacht dat ze zo geweldig slim was, hem uitlachen. Dat had ze ook een keer bij Manchu gedaan en dat was niet leuk, sterker nog: het was ronduit schandelijk.
Aangekomen bij de tweede oefening droeg ik de cursisten op om van alle zinnen die zojuist de revue waren gepasseerd vraagzinnen te maken. ‘Let op de plaats van het persoonlijk voornaamwoord,’ attendeerde ik. ‘Bij een vraagzin ruilt het persoonlijk voornaamwoord van plaats met het werkwoord. Het werkwoord gaat van de tweede plaats in de zin naar de eerste plaats. “Ik ga naar huis” wordt “Ga ik naar huis?”. En “Hij leest een boek” wordt “Leest hij een boek?” Is dat duidelijk?’ Ik keek iedereen in de ogen aan en iedereen keek mij evengoed in de ogen aan en ze knikten erbij ten teken dat het duidelijk was.
Hamdi zei: ‘Ik snap. Duidelijk.’
‘Dan mogen jullie nu zelfstandig de oefening maken,’ zei ik.
Ze gingen direct aan de slag en een verrukkelijke stilte daalde neer. Niemand keek verveeld of met vragende blik om zich heen. Het was, kortom, concentratie alom. Ik zag er een bewijs in dat ik de materie goed had uitgelegd, wat mij de nodige voldoening gaf. Het gebeurt namelijk ook weleens dat ik een klas iets opdraag en dat er dan ook een stilte neerdaalt, maar dan wel een stilte die van zeer korte duur is en waarbij iedereen bij elkaar in plaats van bij de docent te rade gaat. Daar haal ik vanzelfsprekend weinig voldoening uit, aangezien het een teken aan de wand is dat ik niet duidelijk ben geweest.
Vijftien minuten later was iedereen klaar. Ik maakte voor de zekerheid een rondje door de klas om de oefeningen te controleren. Wat bleek? Iedereen was klaar behalve Hamdi. Hamdi had hoegenaamd niets gedaan. Bij de eerste − gezamenlijke − oefening had hij niets en bij de tweede oefening had hij geen enkele vraagzin opgeschreven.
‘Snap je het niet?’ vroeg ik.
Hij lachte. Maar het was een lach van niks, of misschien een lach van schaamte, want zodra hij merkte dat ik niet mee lachte en in afwachting van een eerlijk antwoord gewoon bij hem bleef staan, bromde hij met de krachtsinspanning van een vrouw in barensnood: ‘Ik. Snap. Niet.’
‘Wat snap je dan niet?’
‘Ik snap niet… waarom jij niet helpen mij.’
Om te reageren moet je ingelogd zijn. Inloggen kan je hier. Als je nog geen account hebt meld je nu aan als supporter of maak hier een gratis reageerdersaccount aan.