Het is alweer ruim twee weken geleden dat mijn wijk werd opgeschrikt door een heftige schietpartij. Bij mij om de hoek werd een jonge man neergeschoten. De daders vluchtten in een gestolen auto, die ze, zo wordt vermoed, later in de Spaanse Polder in de fik staken. Tot die tijd wist ik niet dat dit soort geweld zo dicht in de buurt kon komen. Ik wist ook niet dat de VVD-fractievoorzitter van Rotterdam Vincent Karremans bij mij om de hoek woont. Wat ik wel wist: dat ik me al langer stoorde aan het drugsbeleid in Nederland, en aan de groter wordende kloof tussen arm en rijk. De dag na de schietpartij kwam dit alles samen.
Na die heftige schoten explodeert de groepsapp van de straat. Natuurlijk, iedereen is geschrokken. Een afrekening in onze veilige wijk? Al snel horen we dat de neergeschoten jongeman uit het criminele circuit komt. ‘Die zullen we dus niet missen’, is vervolgens de teneur. De volgende dag verschijnt Vincent Karremans op televisie en dus ook in de groepsapp. Het gebeurde praktisch bij hem op de stoep, in zijn ‘kinderrijke’ wijk. Hij maakt er – nog vol in de emotie – direct een politiek verhaal van. ‘We moeten niet meer wegkijken’ en ‘dit zijn de maatschappelijke gevolgen van drugs kopen’.
“Een gebeurtenis als deze vraagt om diep nadenken en heroverwegen van politieke keuzes die we samen maken”
Deze reacties leggen een patroon bloot waarin we gevangen zitten. Niet alleen in Rotterdam, maar ook in de rest van het land. Een gebeurtenis als deze vraagt om diep nadenken en heroverwegen van politieke keuzes die we samen maken. Maar zolang we het slachtoffer van deze schietpartij zien als een crimineel die we kunnen missen, komen we daarin niet verder. De verantwoordelijkheid voor het instandhouden van dat criminele circuit afschuiven, zoals Karremans deed, op ‘de mensen die op een festivalletje een pilletje staan te slikken’, helpt ons ook niks verder. Politici hebben daarin een verantwoordelijkheid, dat is waar ze voor verkozen worden. Maar die verantwoordelijkheid zie ik ze niet nemen.
Laten we eens anders kijken naar het slachtoffer van deze schietpartij. Waarom moeten we zijn dood alleen maar afdoen als een afrekening in het circuit? Hij was een Rotterdammer. Iemand die in Rotterdam tot de keuzes is gekomen die hem uiteindelijk tot dit dramatische einde hebben geleid. In Rotterdam wordt, net als in de rest van het land, de kloof tussen arm en rijk steeds groter. De slachtoffers van deze kloof alleen maar zien als zware jongens die individueel verantwoordelijk zijn voor hun keuzes, is te makkelijk.
Denk liever eens na over de achtergrond van deze jongens. De wereld waarin ze opgroeien en de kansen die zij krijgen. Die zijn in Rotterdam niet hetzelfde voor iedereen. De VVD staat voor liberalisme. Maar de context waarin de vrije burgers hun eigen keuzes maken wordt steeds oneerlijker. Naar deze jongens die opgroeien op straat wordt niet omgekeken, totdat ze de verkeerde keuzes maken. En dan worden ze alleen maar keihard aangepakt.
Zo sprak Karremans ook: “Het [duurt] lang voordat je een vet paar Nike sneakers bij elkaar hebt gespaard. Met plunderen en drugsdealen heb je dat sneller, denken ze. Het is zaak om die criminaliteit keihard aan te pakken en deze jongens ook in de toekomst te blijven volgen.” Ik vind deze denkwijze stuitend. Het is een neerwaartse spiraal waar de VVD ons niet uit gaat halen.
Met hetzelfde gemak wordt de individuele drugsgebruiker verantwoordelijk gehouden voor het voortbestaan van deze criminele wereld. Het is niet voor het eerst dat Karremans dit verband legt. Hij noemde mensen kortzichtig die het “vreselijk vinden dat er in Rotterdam op klaarlichte dag in een woonwijk liquidaties worden gepleegd, maar in het weekend wel een pilletje nemen op een festival.” Die mensen moeten het verband zien, stelde hij, tussen hun drugsgebruik in die liquidaties in hun wijken.
“Het is een politieke keuze om drugs in de illegaliteit te houden”
Maar er is nog een ander verband, dat politici ook onder ogen moeten komen. VVD’ers voorop. Het is een politieke keuze om drugs in de illegaliteit te houden. Daarmee help je de dealers in het zadel en geef je de jongeren van de straat de kans daar snel geld mee te verdienen. Illegaliteit maakt drugs schadelijker en gevaarlijker, schrijft ook David Nutt in Drugs, without the hot air. Hij werkte voor het Engelse Ministry of Health en zat in verschillende adviserende commissies met betrekking tot drugsbeleid. Hij zag vanuit de eerste rang wat het criminaliseren van drugs voor maatschappelijke gevolgen had. In Nederland zien we dat ook. Niet-geteste drugs of slecht gebruik zorgt voor doden. De productie heeft ook verschrikkelijke gevolgen: het afval zorgt voor onveilige wijken, sloopt onze natuur. En ja, de handel in drugs gebeurt in het illegale circuit, met alle (dodelijke) gevolgen van dien.
In Rotterdam moeten we het debat over drugs daarom eens écht gaan voeren. We moeten deze discussie niet alleen overlaten aan de VVD, of afdoen met emotionele oneliners op televisie na een schietpartij. Zolang we alleen maar over ‘plunderjongeren’ praten komen we niks verder. En zolang we met een vingertje naar de Rotterdammers in nachtclubs en op festivals wijzen en hen verantwoordelijk houden voor de schietpartijen op straat, ook niet.
Laten we ons richten op de alternatieven. Alternatieven voor jongens die criminaliteit als beste mogelijkheid zien om geld te verdienen. Die moeten wij ze bieden als Rotterdam, als Nederland, vertegenwoordigd door politici. Laten we als stad ook kijken naar de ruimte die er is voor een andere omgang met drugs. En hoe we die ruimte op een verantwoordelijke manier kunnen nemen.
Wat een interessant stuk!
Het is inderdaad makkelijk om de verantwoordelijkheid af te schuiven op de recreatieve drugsgebruiker, maar als alle Nederlanders morgen ineens zouden stoppen met het gebruik van drugs zou dat weinig uit maken. 80-90% van de markt ligt in het buitenland en met de winst die je maakt kun je de Nederlandse afzetmarkt wel missen. Nederland heeft gunstige infrastructuur en relatief lage straffen wat de synthese van drugs het riskeren waard maakt.
Ik ga niet zeggen dat legalisatie de Gouden Graal is, maar het kan helpen het probleem te ontvlechten van de samenleving en daarmee politie en justitie de ruimte geven om te focussen op de kern van het probleem.
Het is echt niet zo dat er vanuit de overheid puur en alleen repressief beleid wordt geschreven op bv. jongeren die het verkeerde pad op zijn gegaan, of dat dreigen te doen. Zo kende de gemeente Rotterdam jarenlang een Marokkanen- en Antillianenprogramma (ja dat heette zo, ik weet niet hoe het nu zit). Daar zaten allerlei interventies in, zoals een broertjes-zusjesaanpak, de intensieve, persoonlijke begeleiding van jongeren. Ook is er al tijden sprake van een jeugdprogramma, speciaal gericht op risicojongeren.
Verwar een mening van een politicus dus niet met wat er achter de schermen allemaal gebeurt. Al die aanpakken lopen langer dan de politieke vierjaarswind.
Maar, dat een VVD-er vindt dat criminaliteit keihard moet worden aangepakt; geef hem eens ongelijk. Mensen voelen zich onveilig na zo’n gebeurtenis. Er is in hun buurtje iemand gepopt. Dan zit je, tenminste ik niet, niet te wachten op een opinieschrijver die zegt: “In Rotterdam moeten we het debat over drugs daarom eens écht gaan voeren.”
Want je hebt het over legaliseren, toch?
(Disclaimer: ik schrijf voor Vers Beton maar deze bijdrage is op persoonlijke titel)
Natuurlijk snap ik de reactie van Karremans goed. Dit gebeurt bij hem voor de deur. Dus ik snap goed dat hij als buurtbewoner (en vader?) daar helemaal van over de rooie is.
Maar zijn reactie, die hij ook als politicus geeft, vind ik gewoon tekenend voor hoe er altijd in deze discussie gesproken wordt en we zetten daar geen verdere stappen in. Ik wil dat politici naar diepere oorzaken kijken en daarin naar oplossingen zoeken. En die mogen ze dan ook best uitspreken op TV. Al kan ik me ook het gevaar voorstellen dan weer ’te soft’ over te komen. Maar goed, dat is de verantwoordelijkheid die je als politicus hebt.
En dat legaliseren… Je kunt natuurlijk niet zeggen dat we alle drugs moeten legaliseren. Zo zwart/wit is het niet. Ik heb daar ook geen kant en klaar antwoord op. Alleen altijd alleen maar roepen dat het gevaarlijke troep is die te vuur en te zwaard bestreden moet worden, werkt gewoon niet. Het gaat er denk ik om dat een eerlijk en goed onderbouwd beleid is. Als je alleen maar zegt ‘drugs are bad’ en het keihard gaat verbieden, levert dat niet op wat je wilt (de situatie waarin we nu zitten). En het klopt ook niet. Ook ons eigen RIVM heeft al wel eens geadviseerd om XTC van die hard-drugs lijst te halen, gewoon omdat zij het niet zo bewezen schadelijk vonden (alcohol is vele malen schadelijker). Dus het beleid matcht niet met de werkelijkheid en dat ervaren & weten mensen. Dus ik zou zeggen: een wetenschappelijk onderbouwd beleid, met eerlijke voorlichting. En dan eens kijken waar je uitkomt. En daar zouden we natuurlijk best experimenten mee kunnen doen.
Rutte heeft de afgelopen tijd vrij goed geluisterd naar het RIVM, dus wie weet hebben we over een tijdje Staats-xtc. Met de beeltenis van de koning erin geperst. Al staat onze burgemeester niet echt te springen om dergelijke experimenten, denk ik. De wietproef sneuvelde door allerlei extra voorwaarden die vanuit de Coolsingel werden gesteld.
Om te reageren moet je ingelogd zijn. Inloggen kan je hier. Als je nog geen account hebt meld je nu aan als supporter of maak hier een gratis reageerdersaccount aan.