Het is een manier van praten die tegenwoordig op louter instemmend geknik kan rekenen: ‘die politici die altijd met hun inhoudsloze praatjes zoveel mogelijk in beeld willen komen om de peilingen op te krikken. Wat sneu en wat leugenachtig’.
Dat ervoer ik (en een aantal collega’s) afgelopen week weer bij een avond van de Rotterdamse debatorganisatie Lokaal over de economische gevolgen van de coronacrisis. Economen, hoogleraren, ondernemers en columnisten kregen de vloer. De politici – allemaal Rotterdamse gemeenteraadsleden – zaten op de virtuele ‘politicibank’ en mochten reageren. Goed geregeld, alle smaken in huis.
De econoom ging los met kort-door-de-bocht-kritiek op de regering en de wetenschapper gaf aan dat de échte verandering uit de bedrijven moet komen (overigens had hij daar wel een punt). Als klap op de vuurpijl gaf de columnist in amper tien zinnen alle politieke partijen een veeg uit de pan en noemde de economische plannen die mijn partij voor de komende tijd voorstelde ‘visieloos in het midden’.
Had hij mij wat gevraagd? Heeft hij weleens een voorstel gelezen dat wij (of andere partijen) over lokale economie hebben ingediend in de Rotterdamse gemeenteraad? Een bescheiden poging om dingen in de stad beter te regelen. Het leek erop van niet.
Ik begrijp ergens wel waar het vandaan komt, dat bashen of keihard bekritiseren van politici. Mijns inziens komt dat grotendeels door politici zelf. Ik heb dat eerder ‘politiek met een kleine ‘p’’ genoemd: als je politiek bedrijft door groepen in de samenleving tegen elkaar op te zetten. Als je een ander beschimpt om je punt te maken. Als je de onderbuik van je achterban tevreden stelt, zonder verantwoordelijkheid te nemen voor de gevolgen van je uitspraken. Als je voorstellen doet die je populair maken, maar niet nagedacht hebt over de uitvoerbaarheid daarvan. Dan bedrijf je dus politiek met een kleine ‘p’.
En helaas gebeurt dat vaak, veel vaker dan mij lief is. Ik erger me er dan ook rot aan. Beter dan schrijver Bas Heijne kan ik het niet zeggen: ‘Dit is een tijd waarin waarden en overtuigingen getest worden. Sta ervoor, verdedig ze, maak vuile handen, stel bij, geef je fouten toe – maar vlucht niet in de veilige haven van het wezenloze gebaar, van nietszeggende politiek.’
Mijn eigen antwoord op deze opmars van politiek met een kleine ‘p’ is geweest dat ik de politiek ben ingestapt. Niet vanuit de onbescheiden en megalomane gedachte dat ik dat dan wel eventjes zou gaan veranderen, maar simpelweg vanuit de enorme drang om dan tenminste dat kleine beetje te helpen, om de wereld om me heen en de wereld van mijn kinderen een stukje beter te maken. En geloof me, de meeste politici die ik ken zitten zo in de wedstrijd.
“Stop met het in de hoek zetten van de mensen die het aangedurfd hebben om hun hoofd boven het maaiveld uit te steken, die volksvertegenwoordiger of politiek-bestuurder zijn geworden”
Allereerst moeten we daarom, als politici, kritisch op onszelf blijven. Politiek met een kleine ‘p’ is weliswaar vaak verleidelijk. Een makkelijke populaire uitspraak doen levert op de korte termijn veel aanhang en publiciteit op. En soms – misschien vaker dan we zouden willen – is dat politiek zeer opportuun: alles voor de stemmen. Maar uiteindelijk doen we onszelf (en alle mensen die we vertegenwoordigen) tekort door die manier van politiek bedrijven. En hollen we de democratie uit.
Toch permitteer ik me ook een oproep aan de ‘politici bashers’ én de stilzwijgende instemmende knikkers: stop met het in de hoek zetten van de mensen die het aangedurfd hebben om hun hoofd boven het maaiveld uit te steken en volksvertegenwoordiger of politiek-bestuurder zijn geworden. De overgrote meerderheid van deze mensen doet dat omdat ze de drang en verantwoordelijkheid voelen om de wereld een stukje in de richting te duwen waarin zij geloven. Over die richting kun je het met elkaar dan weer hartgrondig oneens zijn. Dát is de voedingsbodem van een gezond en fel politiek debat.
Samen dragen wij onze democratie. Maar de politicus die de kleine ‘p’ hanteert en de ‘politici basher’ die ze in een hoek zet, zijn allebei een stukje van de bijl die hakt in de wortel van onze democratie.
Uiteindelijk werd de avond overigens mooi afgesloten door een tweede columnist die, wijzend op de economische crisis, zei: ‘We zien pas wat we missen als het weg is’. Laat het met onze – lokale – democratie niet zover hoeven komen.
?♂️
Voor de liefhebber: de gewraakte column is terug te lezen op https://www.uitgewikkeld.net/presentatie/column-politiek-cafe-draad-een-porseleinkast-vol-plannen/
Om te reageren moet je ingelogd zijn. Inloggen kan je hier. Als je nog geen account hebt meld je nu aan als supporter of maak hier een gratis reageerdersaccount aan.