De ene week op de bank slapen bij de ene vriend, dan weer op de bank bij een familielid en dan weer bij kennissen. Veel jongeren in een kwetsbare woonsituatie kom je niet tegen in de nachtopvang of op straat. Ze zijn niet officieel dakloos, maar wisselen steeds van plek. Ze zijn ‘bankhopper’.
De bankhopper
Het gaat in Rotterdam om ongeveer 800 jongeren in de leeftijd van 18-23 jaar. De gemeente geeft in haar aanvraag voor extra geld van het ministerie van VWS (januari 2020) aan dat dit een onderschatting is, omdat dat getal feitelijk daklozen betreft. Er zijn dan ook veel meer jongeren zonder veilige, stabiele woonplek. Daar zou voor Rotterdam een eerste kans liggen om meer mensen te helpen.
Veel jongere bankhoppers hebben een verleden in de jeugdzorg. Bij de overgang naar hun achttiende verjaardag of in de paar jaren daarna, komt 60 procent van hen volgens cijfers van Zwerfjongeren Nederland uit 2020, opnieuw in de problemen. En heel vaak begint dat bij huisvesting.
Zoals in een eerder artikel van Vers Beton bleek, komen in gesprekken met zorginstellingen huizentekorten vaak ter sprake. Vooral het feit dat veel plekken onbetaalbaar zijn voor deze kwetsbare doelgroep. Er is al weinig beschikbaar en wat er is, dat is vaak voor hen onbereikbaar.
De organisatie Rotterdamse Douwers, een netwerk van Rotterdammers die jongeren begeleiden, gaf tijdens een bijeenkomst met de PvdA Rotterdam aan dat de helft van alle 220 jongeren die gesteund worden door een “Douwer”, problemen heeft met huisvesting. Ondanks het netwerk van de de mentoren lukt het vaak niet een oplossing te vinden.
Bij de aanpak van het jongerenhuisvestingsprobleem in Rotterdam, stelde een van de geïnterviewden in het genoemde artikel, wijzen gemeente en corporaties te veel naar elkaar.
Daarom zeggen wij: moeten we als gemeente dus niet gaan zitten wachten, maar in actie komen.
Rotterdam kan meer doen, maar niet alleen
Wat is er recent veranderd? De crisisopvang is verbeterd. Ook komen er op termijn meer goedkope woningen beschikbaar voor jongeren: in de afspraken voor 2020 met corporaties is vastgelegd dat 75 procent van de goedkoopste vrijkomende woningen (woningen onder de 420 euro) moet gaan naar jongeren van 18 tot 23 jaar oud.
En er wordt nu, op initiatief van de PvdA, hard gewerkt om zo snel mogelijk duizend tijdelijke woningen te realiseren die deels ook voor deze doelgroep zijn bedoeld. Tot slot kunnen jongeren nu sneller dan voorheen een uitkering krijgen, waar ze eerst een maand moesten wachten.
Maar onze conclusie is dat we nog veel te weinig doen en dat er op korte termijn extra maatregelen nodig zijn. We spraken jongeren die in auto’s slapen en van bank naar bank hoppen. De Rotterdamse Douwers benadrukt het schreeuwende tekort aan kamers. Van jeugdzorginstellingen kregen we te horen dat de aansluiting tussen jeugdzorg en woningmarkt nog aan alle kanten rammelt en jongeren zonder perspectief op een kamer instellingen verlaten. Het is onacceptabel als de gemeente jarenlang kinderen in zorg heeft, deze zorg betaalt via de Jeugdwet, maar als ze vervolgens volwassen worden, we geen fatsoenlijke woonplek regelen, eventueel met begeleiding.
Mede dankzij de gesprekken die we gevoerd hebben, willen we dat er de komende maanden echt wat verandert in Rotterdam voor deze jongeren. We weten ons gesteund door jongeren die de problemen ervaren en de professionals die dagelijks hiermee te maken hebben. De komende maand zullen we in de gemeenteraad daarom de volgende voorstellen doen:
1. Meten is weten
Breng het aantal jongeren dat een woonplek zoekt en hun behoeftes, beter in kaart bij Jeugdzorg, Rotterdamse Douwers, scholen en het jongereninformatiepunt. Herhaal dit regelmatig zodat de gemeente een actueel beeld heeft. Maak het jongerenloket ook toegankelijk voor jongeren tot en met 27 jaar en hanteer daarbij de definitie van het ministerie VWS voor het actieprogramma Dak- en thuisloze jongeren van 18 – 27.
Zorg dat ROC’s ook registreren welke studenten in de problemen komen in hun woonsituatie en erken daarmee dat een stabiele en veilige woonplek een belangrijke voorwaarde is om hun school met diploma af te kunnen maken.
2. Voorkom grotere problemen
Registreer bij het Jongerenloket (Centraal Onthaal Jongeren) alle jongeren tot 27 jaar die zich met een huisvestingsprobleem melden. Stuur ze niet weg als ze nog wel werk hebben of een opleiding volgen, maar koppel ze aan een begeleider. Het ministerie van VWS biedt geld voor persoonlijke begeleiding door middel van jongerenregisseurs (vanuit het programma preventie dakloosheid van minister Blokhuis).
Daarnaast kunnen organisaties als de Rotterdamse Douwers een rol in de begeleiding spelen, zodat niet voor alle jongeren professionele begeleiding nodig is. Nu worden jongeren zonder multi-probleem nog teruggestuurd. Maar vanuit het oogpunt van preventie is het belangrijk ook jongeren met slechts een woonprobleem te helpen aan een veilige, stabiele woonplek. Soms door een kamer te regelen, soms door te bemiddelen met particuliere verhuurders of corporaties. Jongeren hebben die steun nodig, omdat ze nu vaak niks vinden vanwege te hoge huren of gebrek aan kamers.
3. Te laag inkomen
Bied een structurele oplossing voor het te lage inkomen voor jongeren tussen 18 en 21 jaar die er alleen voorstaan, maar maximaal € 261 euro bijstand ontvangen (omdat ouders tot 21 jaar volgens de wet geacht worden hen te onderhouden). Organiseer bijvoorbeeld een woonkostenbijdrage en ondersteun deze jongeren gericht bij het vinden van een (bij) baantje, zodat ze meer inkomen hebben.
“Het bieden van stabiel, veilig onderdak is goedkoper dan maatschappelijke opvang”
4. Creatieve woonoplossingen
Zorg voor een budget om problemen met wonen op te lossen. Het bieden van stabiele, veilige woonplek is goedkoper dan maatschappelijke opvang. Maak als gemeente een maatschappelijke kosten-batenanalyse en zorg voor creatieve, onorthodoxe oplossingen om problemen met huisvesting op te lossen en bankslapers en dak- en thuislozen snel te helpen.
Dat kunnen bijvoorbeeld woningen in tijdelijk beheer zijn. Pension Almonde is een mooi voorbeeld, dat op meer plekken navolging verdient, maar ook kan met rijksvastgoed bekeken worden of op korte termijn locaties beschikbaar kunnen komen zoals voormalige jeugdinrichting De Hartelborgt in Kralingen.
5. Contact met scholen
Maak sluitende afspraken tussen hoger onderwijs en jeugdzorginstellingen om tijdig de vraag in beeld te brengen en deze te koppelen aan het aanbod van onder meer woningcorporaties. Dat zou betekenen dat onderwijsinstellingen het actief moeten melden als jongeren een woonprobleem hebben.
Schoolmaatschappelijk werk moet dit in kaart brengen en de gemeente moet zorgen dat er voldoende kamers zijn om huisvestingsproblemen op te lossen. Dat voorkomt dat jongeren gaan zwerven of bankslaper worden en uiteindelijk zonder diploma van school gaan.
6. Afspraken met scholen
Maak afspraken met onderwijsinstellingen zodat studenten zonder een briefadres niet van de opleiding afgezet worden of zich zelfs niet kunnen inschrijven. Wij begrepen dat scholen bankslapers of zwerfjongeren soms weigeren omdat ze een hogere kans hebben om uit te vallen zonder vaste woon- of verblijfplek. Dat is slecht voor de slagingspercentages van scholen.
7. Extra kamers
Maak afspraken om op afzienbare termijn voor voldoende extra betaalbare kamers of woonplekken te zorgen om de huidige bekende groep (750-1000 jongere bankslapers) een stabiele en veilige woonplek te bieden. Bijvoorbeeld bij de eerstvolgende prestatieafspraken met de corporaties en afspraken met particuliere verhuurders en ontwikkelaars.
De aankondiging van de gemeente om 750 – 1000 tijdelijke woningen te plaatsen is een mooie uitwerking van onze eerder aangenomen motie. Ons pleidooi is om een aanzienlijk deel van die extra woningen ook echt beschikbaar te stellen voor bankslapers en groepen die we hierboven noemen: uitstromers uit jeugdzorg, en (mbo-)studenten.
De toekomst van honderden jongeren staat op het spel. Willen we het probleem van bankslapers echt uitroeien, dan vereist dat flinke stappen. Alleen met extra maatregelen, meer geld en ruimte kunnen we ook deze jongeren perspectief bieden op een veilige woonplek. En daarmee kansen bieden op diploma en werk.
Om te reageren moet je ingelogd zijn. Inloggen kan je hier. Als je nog geen account hebt meld je nu aan als supporter of maak hier een gratis reageerdersaccount aan.