Kunstenaars in Rotterdam hebben het lastig door een flink tekort aan ateliers in de stad, zo bleek uit een recente enquête: ongeveer eenderde van hen heeft geen werkruimte. Beeldend kunstenaar Selma Hengeveld behoort tot die groep. Ze wisselde al in de afgelopen vier jaar meerdere keren van plek en werkte zelfs een periode thuis. Hoe ervaart zij deze situatie?
Na haar afstuderen in 2016 aan de Willem de Kooning academie als fotograaf merkte Selma Hengeveld (28 jaar) dat haar passie toch ergens anders lag, namelijk bij het organiseren en cureren van evenementen in de kunstsector van de stad. Met haar recentste project genaamd ‘Tot hier en weer verder’ probeerde ze de stedelijke ontwikkeling en verandering te koppelen aan kunst. Het vormgeven en organiseren van evenementen zoals tentoonstellingen en kunstfestivals vereist een atelier met goede faciliteiten. Hoewel ze al vele werkplaatsen heeft gehad is het vinden van een ‘professionele’ werkruimte naar eigen zeggen nog altijd niet gelukt. Ze is niet de enige. Want uit de enquête onder Rotterdamse kunstenaars blijkt dat eenderde van de vierduizend kunstenaars geen werkruimte heeft op dit moment.
Even om een beeld te scheppen voor de mensen die zich niet zo in de kunstsector bevinden: hoe lastig is het op een schaal van een tot tien ( een het makkelijkst, tien het lastigst) om een geschikt atelier te vinden?
“Ik zou het ongeveer een zeven geven. Ik hoorde van een kennis die ook op zoek is naar een atelier, dat ze bij een bezichtiging van SKAR vijfentwintig andere kunstenaars al voor zich had. Het begint bijna te lijken op de woningmarkt in de stad en dat is ook geen pretje. Het vinden van een koophuis in de stad is ook bijna niet te doen. Hoewel het lastig blijft is het op dit moment nog niet onmogelijk, om een geschikt atelier te vinden.”
Had je na je afstuderen in 2016 ook al moeite om gelijk aan de slag te gaan in een atelier?
‘’Nee, want wat ik mij van die tijd herinner is dat het niet zo lastig was. Al gauw na het afronden van mijn opleiding had ik met een medestudent een antikraak-plekje gevonden aan het Delftseplein, vlak naast het centraal station. Die plek staat vooral bekend om de biergarten en Annabel, maar het is ook een gebied waar veel kunstenaars met ateliers zitten. Daar hadden we een klein plekje waar we aan het werk konden. Ik kan mij niet herinneren dat we lang hebben gezocht.”
Is dit het enige atelier waar je ooit hebt gewerkt?
“Na het atelier aan het Delftseplein zijn ik en mijn medestudent ingetrokken in een oude gymzaal in Rotterdam-West. Ook antikraak. Naast ons tweeën waren daar ook nog zes andere kunstenaars werkzaam. Doordat het een grote gymzaal was had iedereen genoeg ruimte voor een eigen werkplek en dat was ideaal. Na twee jaar daar gewerkt te hebben besloot ik de gymzaal achter mij te laten en op zoek te gaan naar een alternatief met betere faciliteiten. Na een tijdje zonder atelier, verbleef ik recent op een nieuwe antikraakplek in Rotterdam-Zuid. Hoewel ik dacht een professionelere plek gevonden te hebben, bleek het achteraf meer een tussenoplossing omdat het bijna dezelfde faciliteiten als de oude gymzaal had. Nu is voor mij de echte uitdaging begonnen: het zoeken van een atelier met professionele faciliteiten.”
Je vertelt dat je een tijdje zonder atelier hebt gezeten. Is het dan nog wel mogelijk om je werk goed uit te voeren?
“Ik kon zelf nog wel vooruit omdat ik veel met mijn laptop werk als beeldend kunstenaar. Mijn werkzaamheden vereisen geen grote werkplek, dus werkte ik toen vooral thuis en in koffietentjes en dat was best goed te doen. Maar voor een kunstenaar die echt bezig is met grote objecten, zoals met steenhouwen of schilderijen is het bijna niet te doen. Het ligt er heel erg aan wat voor kunstenaar je bent.”
Wat ik uit jouw woorden opmaak is dat het niet perse lastig is om gewoon een ruimte te vinden waar je aan de slag kan gaan, maar meer het vinden van een professioneel atelier dat geschikt is om door te groeien als kunstenaar, klopt dit?
“Het vinden van een antikraakpand is niet heel erg ingewikkeld inderdaad. De plek waar ik recent zat is bijvoorbeeld antikraak en via via heb ik dan te horen gekregen dat er een plekje was vrijgekomen. Maar als je echt zelfstandig iets wilt gaan huren met een vast contract voor een bepaalde tijd – of dat nou via SKAR of op eigen gelegenheid is – is dat inderdaad een flink stuk lastiger. Als je op een gegeven moment de ambitie hebt om door te groeien als kunstenaar is een professioneel atelier erg belangrijk, alleen wat je al zegt: die vind je niet zo heel makkelijk op dit moment. Toen ik 2016 afstudeerde was dat veel makkelijker. Het is echt een actueel probleem.”
Wat versta jij onder een ‘professionele’ werkruimte?
“De meeste ateliers waar ik in heb gewerkt waren dus antikraak, wat aan de ene kant goed is maar ook betekent dat faciliteiten en voorzieningen niet altijd even top waren. En als je op een gegeven moment de wat professionelere kant op wil gaan, denk aan het verkopen van je werk, het organiseren van grotere exposities en werken voor grotere opdrachtgevers waarbij het ontvangen van mensen ook hoort, wil je toch een wat professionelere ruimte hebben met voorzieningen die het ook echt doen. Uitstraling is erg belangrijk.”
Nog geen reactie — begin de discussie!