Afgrijselijke taferelen van rellen ontsierden deze eerste week van de Nederlandse avondklok, die werd ingesteld in onze gezamenlijke strijd tegen een pandemie.
Sociale en mainstream media stroomden direct vol met reacties van afkeuring. Terecht, en gelukkig! Opstand, rellen, plunderen is een beeld dat we vooral kennen van ver weg. Maar zo blijkt maar weer dat we niet alleen een keurig kabbelend landje zijn dat zich kan verschansen achter de dijken. De wereld is ook hier. Wij zijn ook de wereld.
Maar de reacties van afkeuring werden ook al snel polariserende reacties van afkeuring. Landelijke politiek leiders vlogen elkaar direct verbaal in de haren. De een zou stigmatiseren, de ander zou relativeren een derde zou polariseren. De pot verwijt de ketel… Enige mate van bedachtzaamheid en reflectie zou hier op z’n plaats zijn geweest. Want zijn wij niet zelf de maatschappij? En heeft de politiek niet bij uitstek zelf een heel forse verantwoordelijkheid als het gaat om tanende verbondenheid en gezamenlijke verantwoordelijkheid in onze maatschappij?
“Heeft de politiek niet bij uitstek zelf een heel forse verantwoordelijkheid als het gaat om tanende verbondenheid en gezamenlijke verantwoordelijkheid in onze maatschappij?”
Ook klonk de roep om “strenger straffen dan ooit!” Streng, strenger, strengst. Op zichzelf een menselijke reactie bij het zien van deze beelden van opstand in ons land. Beelden waarin velen van ons zich absoluut niet herkennen en ook nooit wensen te herkennen. Het is menselijk om je woede en verontwaardiging te vertalen naar een schuldvraag mét straf.
Maar was hier niet ook een onsje meer bedachtzaamheid op z’n plek? We hebben niet voor niets een rechtssysteem. Een rechtsstaat die de balans zoekt tussen straffen van diegenen die de wet overtreden, en perspectief op een maatschappij die niet ontwricht raakt. Waarom nou direct weer voeding geven aan de onderbuik die vraagt om rücksichtslose actie?
En dan de duiding van de ‘groep’ relschoppers. Ook daar hoorden we direct hokjesdenken. Het zijn de ‘lowlifes’, het zijn de ‘virusontkenners’, het zijn de ‘allochtonen’, enzovoorts. Ik geloof dat de beste duiding tot nu toe is: een zeer diverse groep die per stad en dorp verschilde, plus een vuurtje dat al dan niet landelijk georkestreerd aangestoken is. Maar echt goed weten we het nog niet.
Verrassingen waren er ook. Zoals de hardcore MVV-supporters die als ‘burgerwacht’ hun stad Maastricht introkken om rellen te voorkomen en die – surprise – netjes huiswaarts gingen toen de politie ze dat vroeg omdat ze anders niet voor het ingaan van de avondklok thuis zouden zijn.
Een goede analyse van het waarom, de achtergrond van het waarom en de ‘whodunnit’ moet er nog komen. Laten we dus als politiek vooral woorden geven aan de verontwaardiging, het verdriet en de angst die heel veel Nederlanders nu moeten voelen. Laten we het gedrag afwijzen zonder in extremen te vervallen of met vingers te wijzen.
Het allerbeste dat de politiek nu kan doen is als politiek leiders van álle gezindten letterlijk naast elkaar gaan staan en gezamenlijk dit gedrag volledig afwijzen. Alleen dat, juist dat. Dat heeft meer kracht en symbolische waarde dan al die verbale gevechten en rollende spierballen. Dan doet onze sterke samenleving de rest: onderschat dat niet.
Ik zag dat na gisteravond weer bewezen. In mijn achtertuin was de gigantische brand van het restaurant van het prachtige historische pretpark Plaswijckpark te zien. De tranen konden je alleen maar in de ogen springen. De rillingen liepen me over het lijf.
Het schijnt aangestoken te zijn en er schijnen schuldigen op het oog te zijn. Maar wat het allerbelangrijkste is, is de veerkracht die de Rotterdamse samenleving liet zien tegenover dit grote onrecht en deze laffe criminele daad: binnen twaalf uur tijd waren er meerdere donaties actief. Daarvan kwam er één in die nachtelijke uren al tot 3.400 mensen, die met elkaar €65.000,- opbrachten.
Hier moeten we woorden aan geven. Dit moet aandacht krijgen. En als we hier met z’n allen in blijven geloven en politici van die kracht gebruik maken om ons land een stukje beter te maken, dan komt het goed.
Om te reageren moet je ingelogd zijn. Inloggen kan je hier. Als je nog geen account hebt meld je nu aan als supporter of maak hier een gratis reageerdersaccount aan.