Tradities zijn belangrijk voor de overdracht en doorontwikkeling van cultuur, maar ze veranderen ook door de jaren heen. Soms met negatieve gevolgen: de ‘kerstboom’ vindt zijn oorsprong bij de Germanen, die het lengen der dagen en de komst van de lente vierden met een midwinterfeest. Bomen die in de winter nog steeds groen waren stonden symbool voor vruchtbaarheid en een nieuw begin.
Decennia later is de kerstboom nog steeds in trek. Elk jaar kopen miljoenen huishoudens in Nederland tijdens de kerst traditiegetrouw een kerstboom. In 2020 volgens schattingen zo’n 2,5 miljoen. Maar bijna alle bomen eindigen na drie weken plezier gewoon op straat.
Deze kerstbomen – die gemiddeld zes tot tien jaar groeien – worden vanuit landen zoals Duitsland, Polen en Tsjechië naar Nederland vervoerd en na de feestdagen meestal verbrand. Dat zorgt voor flink wat CO2-uitstoot en staat daarmee haaks op het klimaatakkoord om de opwarming van de aarde tegen te gaan.
In het kader van het klimaatakkoord heeft de overheid, het ministerie van Landbouw, Natuur en Visserij, de ambitie in tien jaar tijd 37.000 hectare nieuw bos te maken. Dat is een groter oppervlak dan de gemeente Rotterdam. Het jaarlijks omhakken en kort daarna weggooien van miljoenen kerstbomen, past hier niet bij.
Kerstbomen die tien jaar groeien eindigen na drie weken plezier op straat
Natuurlijk, het is goed om te zien dat onze eigen Gemeente Rotterdam zich actief bezighoudt met het verduurzamen van de kerstbomen-industrie. Zo worden afgedankte kerstbomen – die tussen 28 december en 15 januari bij het afval worden geplaatst – verwerkt tot houtsnippers en compost.
Ook is een aantal bedrijven lekker bezig. Er worden bijvoorbeeld limonadesiropen en bier gemaakt van de dennenaalden. Het baart me echter zorgen dat deze positieve recycle-acties tegelijkertijd die wegwerpcultuur stimuleren en legitimeren. Alsof het niks is, wordt de kerstboom op straat gegooid. Daar wacht hij braaf om vershredderd te worden. Dat moet anders kunnen.
Volgend jaar
Tijd om ons te laten inspireren door deze groene alternatieven voor de kerstboom van volgend jaar.
- De adoptieboom: adopteer een kerstboom uit een kerstbos en breng deze na elke kerst met kluit en al weer terug.
- Een eigen boom: heb je een eigen tuin? Neem dan een kerstboom, groot of klein die de rest van het jaar buiten verder groeit.
- De kunstzinnige boom: maak samen met je gezin een eigen kerstboom, van resthout, stoffen of andere (rest)materialen. Extra leuk om jaarlijks aanpassingen te doen aan je eerdere ontwerp. Kijk bijvoorbeeld naar de Bonfire in Het Industriegebouw.
- De kerstplant: een extra reden om je kamerplantengame te verbeteren of op te starten. Gebruik je mooiste plant (of planten!) om aan te kleden..
Natuurlijk zijn tradities belangrijke culturele constructies, die betekenis geven en bij kunnen dragen aan een harmonieuze gemeenschap. Zeker in tijden van corona kan een bepaalde houvast en betrouwbaarheid helend zijn.
Maar laten we niet vergeten dat tradities ook door de jaren heen evolueren. Wat ooit begon als een ode aan het lengen der dagen, is geworden tot een versierde boom met haaruitval in je te kleine stadsappartement. Laten de kersttraditie daarom met elkaar verder doorontwikkelen en wat meer begrip tonen voor de natuur. Want bomen zijn geen afval maar de toekomst.
Helemaal mee eens!
Trouwens: “Decennia later is de kerstboom nog steeds in trek.” > maak daar maar millennia van.
Om te reageren moet je ingelogd zijn. Inloggen kan je hier. Als je nog geen account hebt meld je nu aan als supporter of maak hier een gratis reageerdersaccount aan.