Offline winkels beleven moeilijke tijden. De online verkoop zit al jaren in de lift, wat zorgt voor steeds meer winkelsluitingen. De coronacrisis heeft dit proces alleen maar versneld. Dan komt ook nog eens de razendsnelle boodschappendienst Gorillas naar Rotterdam. Het is begrijpelijk dat winkeliers bezorgd zijn. Toch is zorgen maken niet nodig als de stad, met een geschikte aanpak, de juiste keuze maakt: shoppen in de winkelstraat.
Bedrijven die gebruikmaken van online platforms -de platformeconomie- zoals Gorillas, hebben vaak het ‘disrupten’ van de markt als strategie. Dit doen ze onder andere door het aanbieden van diensten onder de kostprijs. Hun aanbod heeft zeker positieve kanten -gebruiksgemak, snelheid en efficiëntie- maar brengen ook grote maatschappelijke kosten met zich mee. Zo proberen steden als Amsterdam en Barcelona Airbnb aan banden te leggen, omdat het bedrijf sociale structuren in buurten verstoort en het woningaanbod voor stedelingen beperkt. Denk ook aan de scooters en deelfietsen die de trottoirs blokkeren en bezorgdiensten die mensen zonder vast contract inzetten. Dit laatste zorgt voor een kwetsbare positie van de beroepsbevolking. Overheden hebben beperkte middelen om met deze strategie om te gaan.
De service die Gorillas biedt is bijna onvoorstelbaar en razendsnel. Stel je maakt een salade en beseft dat de paprika ontbreekt. Voordat de tomaten zijn gesneden bezorgt Gorillas binnen 10 minuten de benodigde paprika. Ideaal, zou je zeggen. Maar is dit een verbetering ten opzicht van offline winkelen? Op snelheid ongetwijfeld, maar niet wat betreft de beleving van een goede winkelstraat. Daarvoor zijn geen hippe marketingconcepten of ronkende slogans nodig. Het gaat uiteindelijk om de kwaliteit van de buitenruimte, nieuwe ontdekkingen doen en elkaar ontmoeten.
Gorillas wint van de winkelstraat als we nodeloos blijven discussiëren of een straat eenrichtings- of tweerichtingsverkeer wordt en zaken als het verminderen van het autoverkeer niet aanpakken. De winkelstraat wint van Gorillas als we ons bewust worden van de toegevoegde waarde hiervan. Een nieuwe ‘winkelstraatrevolutie’ is urgent. In deze revolutie is een omschakeling van de stad naar actieve mobiliteit -fietsen en lopen- van belang. Dit kan door het creëren van veilige straten voor kinderen om te spelen en voor ouderen om elkaar te ontmoeten, te zitten en te ondernemen. Deze ‘winkelstraatbeleving’ is door een app onvervangbaar.
Rotterdam boekt de afgelopen jaren gelukkig ook enorme vooruitgang op de maat van de mens. Dat komt niet alleen door interessante gebouwen, maar doordat we onze straten herontdekken. Zo wordt aan de Beijerlandselaan, samen met innovatieve lokale ondernemers, hard gewerkt aan het herontdekken van de winkelstraat die het ooit was. Zelf werkten we aan het mobiliteitsproject Happy Streets om samen met lokale ondernemers de toekomst van het mobiliteitssysteem van de West-Kruiskade te verbeteren en te testen. Een positieve ervaring die ook tot soortgelijke actie leidde in het Hoogkwartier. De vernieuwde Coolsingel en de Westblaak-plannen komen uit een zelfde positieve blik op de toekomst.
Steden zijn altijd plekken van economische innovatie geweest. Vernieuwing is goed, maar marktverstoring is duidelijk geen handelswijze waar je als stad beter van wordt. Bedrijven in de platformeconomie maken gebruik van publieke middelen en profiteren van de kwetsbare beroepsbevolking om efficiënte en goedkope service te bieden. Het is geen eerlijk speelveld als de ‘ouderwetse’ winkeliers gereguleerd zijn, door bijvoorbeeld loondienstverbanden, en nieuwkomers mogen doen wat ze willen.
Deze winkels kunnen beter in leegstaande parkeergarages terecht dan in winkelstraten
De komende tijd komen er alleen maar meer ‘dark stores’ en ‘dark kitchens’ – winkels en restaurants zonder voordeur die uitsluitend gebruikmaken van bezorgdiensten- de stad binnen. Deze winkels kunnen beter in leegstaande parkeergarages terecht dan in winkelstraten.
Toch is ook met partijen als Gorillas samen te werken. Het zal even zoeken zijn naar de juiste aanpak, maar alleen zo worden misstanden in de stad voorkomen en wordt waarde gecreëerd. De oplossing ligt niet alleen in het achteraf reageren en reguleren van nieuwe start-ups. We moeten juist samen met nieuwe partijen tijdig vooruit denken om een stad te maken. Natuurlijk zijn heldere regels, op basis waarvan wij als gemeenschap willen leven, daarbij het uitgangspunt.
Onmisbaar is het ontwikkelen van een eerlijke en duurzame visie op winkelen en ondernemen in de stad. Vanuit deze visie kan men beter omgaan met kansen en bedreigingen vanuit de platformeconomie. Rotterdam zou dus moeten streven naar een productief klimaat dat hier sneller op kan reageren, maar zonder innovatie bij voorbaat al onmogelijk te maken door een veelheid aan regels. Een dergelijke situatie zou veel meer opleveren voor Rotterdam als geheel, inclusief innovatieve nieuwkomers en de middenstand.
Het begint met een visie. Met het verkennen van toekomstige productieve samenwerkingen tussen nieuwe start- en scale-ups, lokale middenstand en de overheid. Daar zijn nieuwe samenwerkingsvormen voor nodig. Nieuwe regelgeving die met innovatie kan omgaan, maar vooral een gezamenlijke liefde voor de winkelstraat en stad. Doen we dit, dan zullen er geen met vuilniszakken afgeplakte winkelruiten meer zijn. Geen vluchtig kapitaal van speculanten die de stad verstoren, maar een samenwerkende stad met duurzaam goed en meerwaarde voor iedereen. Gorillas is misschien wel de wake-up call die we als stad nodig hadden om het nu eens goed te doen. Een groot deel van het antwoord ligt in de winkelstraat. Onze winkeliers verdienen het.
Om te reageren moet je ingelogd zijn. Inloggen kan je hier. Als je nog geen account hebt meld je nu aan als supporter of maak hier een gratis reageerdersaccount aan.