Ga naar de inhoud

De kerstkuikens van de nijlgans

In Rotterdam zien we het gehele jaar door nijlganzen met hun kroost paraderen. Van oorsprong komen nijlganzen uit Afrika, maar ze zijn inmiddels al eeuwenlang op Hollandse bodem. Ecoloog André de Baerdemaeker legt uit hoe nijlganzen hier terecht zijn gekomen en waarom ze zo schetterend en territoriaal van aard zijn.

Vers-Beton—Esther-Lankhaar—Andere-Rotterdammers—Nijlgans—2022
beeld: Esther Lankhaar

Er klinkt luid getoeter van de nok van een dak. Twee nijlganzen staan er met gespreide vleugels en ze maken een boel misbaar. Hun ogen zijn gericht op een derde nijlgans die laag overvliegt. Ze geven met dit gesnater en vertoon een serieuze boodschap af: ‘Niet welkom, dit is ons terrein’. De overvliegende gans, die waarschijnlijk toch al niet van plan was te landen, vliegt door. Verstandig. Tevreden met hun overwinning viert het echtpaar de zege met een kopdans. Ze bewegen hun hoofden ritmisch naar voren terwijl het mannetje sissende geluiden maakt. Het is half zeven in de ochtend. De hele buurt is nu wel wakker.

Huh, kuikens?

Op het gazon van een parkje, slechts een paar honderd meter van de snateraars vandaan zie ik nog een stel nijlganzen. Deze vogels zijn een stuk rustiger. Bij nadere beschouwing blijkt dat het vrouwtje een kostbare schat onder haar vleugels verborgen houdt: ze heeft zeven kleine kuikens. Bibberend van de kou gluren de donsballetjes vanonder moeder naar de buitenwereld.

Vader houdt enkele meters verderop de wacht. Honden hebben daarbij zijn bijzondere aandacht, want in zijn optiek zijn dat volkomen onberekenbare roofdieren. Het gezin houdt zich daarom beter koest, maar trekt toch de aandacht van enkele voorbijgangers: ‘Huh, kuikens?’, mompelen de mensen verbaasd. Het is kerstvakantie, en iedere weldenkende vogel is naar het warme zuiden gevlogen of hangt aan een vetbol. Waarom hebben deze eendvogels het in hun kop gehaald om nu jongen groot te brengen? Het is te hopen voor ze dat het niet gaat vriezen. Zijn het dan echt zulke domme gansjes?

Vreemde eend

Nijlganzen zijn in ons land met recht vreemde eenden in de bijt. Ondanks hun Nederlandse naam en forse postuur zijn het geen ganzen, maar eenden. Verre verwanten van de bergeend. Deze soort komt van origine uit Afrika, waar hij tegenwoordig vooral in het zuiden en het oosten van het continent is te vinden. Daarnaast zien we ook nijlganzen in delen van het Midden-Oosten, de Verenigde Staten en in een groot deel van Europa. De Amerikaanse en Europese populaties zijn daar niet uit zichzelf gekomen.

Ze zijn door mensen ingevoerd vanuit Afrika en als siervogel opgesloten in decadente waterwildcollectie op landgoederen en in parken. Al op het in 1660 geschilde werk ‘Het drijvend veertje’ van Melchior d’Hondecoeter – dat tussen lockdowns door te bewonderen is in het Rijksmuseum – prijkt pontificaal een volwassen nijlgans. Een jaar of vijftig geleden besloten enkele in nazaten van deze in slavernij levende vogels om voor zichzelf te beginnen. Ze wisten te ontkomen en ze vestigden zich in het Hollandse polderland. Al wijkt dat landschap nogal af van het Afrikaanse bushveld.

Gerelateerde inhoud

Steun onafhankelijke journalistiek

Als abonnee van Vers Beton kun je alle artikelen onbeperkt lezen en delen met je eigen netwerk.

Misschien vind je dit ook interessant

  • Voedselbossen als oplossing voor de landbouwcrisis

    • Stadsecologie

    Voedselbossen. Je hoort steeds vaker over deze eetbare oases waar de natuur haar gang gaat en een zelfstandig ecosysteem wordt. Waar de één een verwilderde tuin ziet en de ander al gruwt bij een overwoekerd tuinpad, ziet Coöperatie Ondergrond kansen. “Voedselbossen vereisen een andere manier van eten en denken. En geduld.”

  • Laat Rotterdam gewoon een beetje verwilderen

    • Stadsecologie

    In de wekelijkse rubriek Talk of the town bespreekt Vers Beton iets dat speelt in…

  • De boezem van de zwanenmossel

    • Stadsecologie

    Op de bodem van de Rotterdamse wateren is momenteel de zwanenmossel in winterlockdown. Totdat het…

  • Alle artikelen

De Stadsagenda

  • Opening exhibition Spiritual Disobedience #1:
    Al Falak Al Majdoub: On wandering machines and song-maps of (no)return
    [الفلك المجذوب: رسائل في المَكِينَات الهائِمة وخرائط الـاـعودة الناغِمة] by AZ OOR.
    Curated by Yusser al Obaidi and Leana Boven

    Venue: Gemaal op Zuid
    Datum:
  • Energie van Rotterdam organiseert 𝑫𝒆 𝒆𝒏𝒆𝒓𝒈𝒊𝒆 𝒗𝒐𝒐𝒓 𝒅𝒆 𝒕𝒐𝒆𝒌𝒐𝒎𝒔𝒕, een inspirerende én gezellige bijeenkomst voor iedereen die zich graag inzet voor een duurzame en eerlijke toekomst. Dit doen we samen met om | nieuwe energie, Energiecoöperatie Regio Rijnmond (ECRR) en de Rotterdamse energiecoöperaties!  

    Venue: Het Industriegebouw
    Datum:
  • Hard voor kanker is een hard techno evenement dat wij organiseren voor het goede doel: De Roparun.

    Venue: Now & Wow club
    Datum:
  • Bekijk de agenda

De leukste vacatures in en om Rotterdam

  • Vers Beton zoekt een stagiair vanaf september 2025. We begeleiden je om je eigen leerdoelen te halen en zelf journalistieke producties te maken voor Vers Beton.

  • Volg je de lokale politiek, heb je enige journalistieke ervaring en een vlotte pen? Vers Beton is op zoek naar een freelance redacteur die over lokale politiek wil schrijven.

  • Met veel plezier duiken we elke keer een nieuwe wereld in. Altijd met het doel: onderscheidende communicatie realiseren. We werken met een klein team van specialisten in onze eigen studio in het langste monument van Nederland: de Hofbogen.

  • Bekijk alle vacatures