Wat zeggen de partijprogramma’s over zorg, welzijn en wijken?

Voor deze verkiezingen vervangt de gemeente de wijkraden, gebiedscommissies en wijkcomités door één wijkraad waarvoor je de komende verkiezingen óók kan stemmen. De nieuwe wijkraden zijn deel van het programma ‘Wijk aan Zet’. In deze nieuwe vorm van wijkdemocratie kunnen bewoners meedenken en -beslissen over wat hun wijk nodig heeft. Op de VVD en Denk na accepteren alle partijen deze nieuwe vorm van wijkdemocratie. De VVD is tegen het ‘continu experimenteren met het gemeentelijk bestuursmodel zonder dat dit leidt tot verbetering’ en Denk is kritisch omdat deze partij de nieuwe wijkraden als ‘apolitiek’ ziet, en vindt dat hierdoor de ‘wijkdemocratie verliest’. 

De meeste partijen menen dat de inspraak van de wijken (ofwel: de burgers) op het gemeentelijke beleid groter moet worden. Toch zijn er grote verschillen te zien in de rol die de wijk ten opzichte van de gemeente moet aannemen. Zo heeft CDA het over een faciliterende gemeente die ‘beter luistert naar wat er écht speelt in de wijk’. Bij1 is voor een ‘wijktafel’: een overleg tussen bewoners, wijk-initiatiefnemers, de wijkraad, het wijkteam, welzijnspartijen en de gemeente waarin gezamenlijk de agenda van de wijk wordt bepaald. 

De PvdA wil bouwen aan een fysiek en zichtbaar wijknetwerk. Voor de gebouwde omgeving stellen zij woonwinkels voor, waarin wijkbewoners ondersteuning krijgen bij nieuwe ontwikkelplannen, verduurzaming of naar een huurteam kunnen gaan. De hulpverleners van de wijkteams dienen tevens zichtbaar en toegankelijk te zijn in een gebouw. Leefbaar Rotterdam zet zich in voor een directe lijn met de wijken. Zij stellen burgerjury’s, digitale meningspeilingen, wijkenquêtes en -referenda voor, om burgers meer te betrekken.

Veel partijen zijn het erover eens dat de eerdergenoemde decentralisatie ten koste is gegaan van de zorg. Deze partijen doelen op de bijgekomen administratieve lasten, en de komst van onnodige tussenpartijen en bestuurders.  Zo ergert de Christenunie zich aan de ‘perverse prikkels’. Een voorbeeld dat zij geven is dat zorgverleners geld ontvangen wanneer zij patiënten opnemen in hun wachtlijst, maar dat er geen stimulans is om door te verwijzen naar zorg die direct geleverd kan worden. Leefbaar Rotterdam richt zijn pijlen op de verwijdering van ‘dure bestuurders en tussenpersonen’, zodat er meer tijd vrijkomt voor échte zorg. En de VVD is van mening dat je aan het regelen van ‘een nieuwe band voor je rolstoel niet meer tijd kwijt mag zijn dan de band kost.’

PvdA, Bij1, Socialisten010, SP en CDA spreken zich duidelijk uit om de marktwerking en aanbestedingen in de zorg te verminderen. Deze marktwerking zorgt volgens hen namelijk voor onrust en onduidelijkheid voor zowel zorgnemer als -gever. Onderling zijn er flinke nuances, waarbij Socialisten010 het verst wil gaan door een ‘lokaal zorgfonds’ op te richten dat ‘alle zorg met wetenschappelijk bewezen nut’ vergoedt. De PvdA spreekt over langdurige subsidies met een vastgesteld minimumloon voor de zorgverleners. 

Bij1 ziet de decentralisatie van de zorg als een kans, om van de huidige marktwerking af te gaan en over te gaan op zorgcoalities, waarin zorgaanbieders de samenwerking opzoeken in plaats van met elkaar concurreren.  Daartegenover staat de VVD die voor een ‘gezonde concurrentie’ pleit met betere samenwerking tussen zorgaanbieders.

Er is ook een besef dat goede – en soms zelfs betere zorg – ook van de wijkbewoners zelf kan komen in plaats van de zorgprofessionals. Vrijwel alle partijen pleiten dan ook voor meer ondersteuning en erkenning van vrijwilligers en mantelzorgers. Inspraak door wijkbewoners over hoe de zorg georganiseerd moet worden, zien we terug in instrumenten zoals ‘right-to-challenge’, ‘right-to-cooperate’, en ‘right-to-bid’, waarmee Rotterdammers taken van de gemeente kunnen overnemen als zij denken dat zij dit beter kunnen. D66 en Groenlinks spreken zich duidelijk uit voor deze instrumenten. 

Sommige partijen stellen dat er in de wijken een grote afstand is tot de zorg. De Vraagwijzer, een gemeentelijk loket dat toegang biedt tot Wmo-zorg,¹ is voornamelijk in de gemeentelijke stadswinkels te vinden. Volgens Bij1 ervaren zorgvragers deze locatie als een drempel. Daarom pleit de partij ervoor om de Vraagwijzers te verplaatsen naar de Huizen van de Wijk en wil ze een netwerk van voorlichters die zorgvragers in hun eigen taal kunnen helpen. De Christenunie erkent deze drempel ook en wil die nog verder verlagen door bijvoorbeeld intakegesprekken bij mensen thuis te voeren. Daarnaast zijn Bij1 en Denk voorstander van cultuursensitieve zorg, waarin zorgverleners beter worden opgeleid om met culturele verschillen om te gaan.

Elke wijk in Rotterdam heeft een eigen wijkteam.  Dat bestaat uit meerdere hulpverleners die kunnen helpen met werk en dagbesteding, financiën, jeugdhulp, wonen, lichamelijke en geestelijke beperkingen, huiselijk geweld, geestelijke gezondheidszorg, ouderen en verslavingen. Op Leefbaar Rotterdam, VVD, Socialisten010 en SP na, hebben alle partijen meer financiële steun en ruimte voor de wijkteams opgenomen in hun verkiezingsprogramma’s.

De afgelopen jaren lijkt er ook besef gegroeid dat wij als samenleving ons niet mogen blindstaren op onze welvaart en economie. Partijen van links tot rechts zien in dat we niet álles aan de markt kunnen overlaten. De komst van de opkoopbescherming voor woonhuizen in een aantal Rotterdamse wijken begin dit jaar illustreert dit. 

Als we niet alleen maar naar welvaart streven, wat dan wel? Hier komt welzijn in het spel.  Wanneer partijprogramma’s het over welzijn hebben dan gaat het over ‘het lekker in je vel zitten’, over zingeving en het hebben van een ‘prettig sociaal leven’. De PvdA stelt zelfs dat welzijn het ‘echte doel’ is, en dat een goede baan en bestaanszekerheid hier slechts een randvoorwaarde voor zijn. Om dit doel na te streven wil de PvdA gebruik maken van een ‘Brede Welzijnsindicator’ en een Welzijnsindex om het welzijn te kunnen meten. Daarnaast stellen zij een Welzijnsbegroting voor waarin de gemeente haar geld anders gaat besteden met welzijn als centraal doel, en niet welvaart. 

Vergelijkbare standpunten vinden we bij Volt, waarin een ‘eerlijke economie met welzijn en ecologisch herstel’ centraal staat. Volgens 50Plus dient het welzijn niet ‘ondergeschikt te zijn aan inkomen’. De Partij voor de Dieren wil het model van de ‘donuteconomie’ toepassen op Rotterdam. In deze economie wordt ‘bestaanszekerheid en welzijn voor elke inwoner mogelijk zonder door het ecologische plafond van de Aarde te schieten.’

De Partij voor de Dieren stel ook een aparte wethouder dierenrechten en -welzijn voor. Dierenrechten en-welzijn horen volgens hen thuis in het gemeentelijk beleid net zoals Wonen, Zorg en Onderwijs. Bij1 wil dat dieren niet meer als vermaak van mensen worden gezien. Ze pleiten ervoor om dierentuinen en kinderboerderijen op zo een manier in te zetten dat ‘de schade die de mens aanricht aan de natuur terug te dringen.’ 

Leefbaar Rotterdam zet zich vooral in op de zorg voor huisdieren. Zo stellen zij een dierenvoedselbank voor om mensen met een kleine beurs met huisdier te kunnen steunen en willen zij dierenmishandeling hard gaan aanpakken. Alle drie deze partijen willen de Floating Farm in de Merwehaven sluiten.